Satellietbeelden moeten de uitstoot aan zwavel- en stikstofdioxiden door zeeschepen meten. Het onderzoek hiervoor is gestart omdat de regels voor deze uitstoot is of wordt aangescherpt.
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en de universiteiten van Leiden en Wageningen werken bij dit onderzoek samen. De strengere regelgeving houdt in dat het maximale zwavelgehalte van brandstof per 1 januari daalt van 3,5% naar 0,5%. Voor de uitstoot van stikstofdioxiden gelden vanaf volgend jaar strengere eisen voor nieuwbouwschepen op de Noord- en Oostzee.
Op dit moment ontbreekt het aan instrumenten om goed toezicht te houden op de scheepvaart. Wereldwijd zijn er tienduizenden zeeschepen die, ver op zee buiten het zicht van toezichthouders, schonere maar duurdere brandstof moeten gaan gebruiken, of kostbare afvalgasbehandeling aan boord moeten installeren.
Toezicht op afstand
Voor Nederland is de ILT de toezichthouder wat betreft internationale regels voor de uitstoot van zeeschepen.Jan van den Bos, Inspecteur Generaal van de ILT: „De uitstoot van zwavel- en stikstofoxiden door zeeschepen is schadelijk voor mens en milieu. Een deel van de uitstoot boven zee bereikt land. We inspecteren op verschillende manieren op zwavel in de haven en voor de kust. Maar ver op zee via satellieten toezicht houden zou een mooie stap in de handhaving zijn. We doen dit voor de leefomgeving én voor eerlijke concurrentie in de scheepvaart.”
Wageningen University & Research levert de expertise in het interpreteren van satellietdata en het modelleren van de uitstoot en verspreiding van vervuilende stoffen. Folkert Boersma, universitair hoofddocent Meteorologie en Luchtkwaliteit: „We kunnen met het ‘Nederlandse’ Tropomi satellietinstrument al heel precies volgen hoe sterk de emissies van grote steden zijn. Omdat de satelliet ook boven open zee meet, gaan we hier inzoomen op de emissies van individuele schepen. Het zou mooi zijn als het ons lukt om met de hoge resolutie van Tropomi na te gaan of de schepen zich op zee aan de regels houden”.
Tropomi is een Nederlands meetinstrument aan boord van de Sentinel 5-satelliet, meldt deingenieur. Tropomi meet de luchtsamenstelling en levert informatie over ozonlaag, luchtkwaliteit en klimaat.
Van wie rookpluim?
Het is niet bekend of per schip apart kan worden gezegd of die de uitstootregels schendt, maar wel dat de kans groot is om die toe te schrijven aan een groep schepen.
Het vier jaar durende onderzoek zal volgens website deingenieur vooral draaien om het beter interpreteren van satellietbeelden. Op de beelden is vanaf achthonderd kilometer hoogte een rookpluim te zien. Het onderzoek moet resulteren in modellen om te verklaren wat er in die rookpluim gebeurt. In de pluim vinden allerlei chemische plaats en er treedt verdunning op. Als de onderzoekers begrijpen hoe dat precies werkt, kunnen ze hun metingen valideren.
Collega-onderzoeker Jacqueline Meulman, hoogleraar Toegepaste statistiek aan de Universiteit Leiden, over de inbreng van de laatste: „Ons belangrijkste doel is het berekenen van de mate van de vervuiling per schip. Wij leveren de kennis voor verificatie-algoritmes die in de enorme stroom gegevens patronen kunnen identificeren. We gebruiken hierbij intelligente, zelflerende algoritmes, alsmede (statistische) theorieën over ontbrekende waarden in de meting.”
