In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Maarten Steinbuch, Carlo van de Weijer, Daan Kersten, Lucien Engelen en Tessie Hartjes, probeert E52 uit te vinden hoe de toekomst eruit zal zien. De vijf columnisten zijn allemaal op hun eigen manier bezig met technologieën die oplossingen voor de problemen van onze tijd kunnen leveren. Deze zondag is Tessie Hartjes aan de beurt.
Hier alle afleveringen van [MORGEN BETER]
Het loslaten van slechte gewoontes en vasthouden aan de juiste kan het gemakkelijker maken om ons veeleisende leven in evenwicht te brengen. Daarom zijn er nu ontelbare verschillende gadgets en apps om ons dagelijks te organiseren. Je horloge bijvoorbeeld feliciteert je als je je trainingsdoel van de dag hebt bereikt of meldt het wanneer het tijd is om naar bed te gaan. De Forest app geeft je een mooi geteelde boom als je je telefoon een bepaalde tijd niet hebt gebruikt – anders heb je hem vermoord! – en Wunderlist produceert een mooi geluid als je een taak hebt volbracht, yeah!
Deze apps werken allemaal in op je gewoontes via het beloningscentrum in je hersenen. Je krijgt een alert als herinnering, je gaat op basis daarvan inderdaad wandelen en dan krijg je de beloning: bling, doel bereikt! Tegelijkertijd zijn er ook veel afleidende beloningen van websites zoals Facebook, Twitter, Instagram of je e-mail. Al deze concurrerende stimuli maken het weer moeilijk om alles in balans te houden. Dat is dan weer de basis van een andere gadget die momenteel wordt ontwikkeld: de Pavlok armband, gebaseerd op het beroemde Pavlov-experiment. Snooze je je alarm? Schok! Doe je het opnieuw? Schok! Het idee is dat deze negatieve beloning van de schok na een tijdje je drang zal verminderen om de snooze-knop ooit nog in te drukken. Er gebeurt iets in je brein en de volgende keer sta je gewoon op als de wekker gaat. Klinkt gemakkelijk, nietwaar? Je moet gewoon consistent zijn en zo jezelf tot het punt brengen waar je die innerlijke wens echt hebt veranderd… Oh wacht… Daar gaat het gewoonlijk mis.
“Ik denk dat we echt heel voorzichtig moeten zijn om onze hersenen al te snel te verkopen.”Tessie Hartjes,
Hersenmanipulatie
Geen zorgen. De wetenschap heeft al manieren gevonden om je verlangens direct te beïnvloeden door middel van hersenstimulatie. In het zogenaamde robot-rat experiment waren onderzoekers in staat om een rat op afstand te bedienen door deze bepaalde wensen mee te geven. Zo kunnen ze de rat opdragen om op de molen te gaan lopen en het beestje na afloop een positief gevoel daarover te geven. De wetenschap kan zelfs de gevoelens van mensen al manipuleren. In een experiment werd een chip in de hersenen van een patiënt geïmplanteerden en een mini-computer in de borst. De chip gaf vervolgens elektrische signalen naar de hersenen die ervoor zorgden dat een depressie werd onderdrukt. Een patiënt klaagde later over een teruggekeerd gevoel van leegheid. Wat bleek: de batterij was op. Directe stimulatie van de hersenen klinkt als een effectief hulpmiddel om ons te helpen stressvolle gewoontes te verminderen en de gezonde en gelukkige gevoelens te verhogen.
Maar laten we niet te vroeg juichen; in de robo-rat experimenten waren de onderzoekers ook in staat om de rat een sprong van grote hoogte te laten maken, iets waar ze normaal niet van houden. Alleen nu voelde de rat zich er juist goed bij. Het doel van dat experiment was om te zien of ratten in geval van een ramp kunnen worden gebruikt voor bijvoorbeeld het vinden van overlevenden in een ingestort gebouw, wat natuurlijk een nobel doel is.
Veel technologische ontwikkelingen zijn ontstaan om de wereld vooruit te helpen. Dus als je je alleen richt op die ontwikkelingen, lijkt alles oké, maar als ingenieurs moeten we ook voorbij de sensoren en software kunnen kijken die ervoor zorgt dat het werkt. De marketeers doen dat zeker altijd – en met het oog op de onbeheersbaarheid van het internet, denk ik dat we echt heel voorzichtig moeten zijn om onze hersenen al te snel te verkopen.
