GLOW toont dit jaar 32 lichtkunstwerken uit binnen- en buitenland. Zoals altijd is er veel aandacht voor het innovatieve en experimentele werk van lokale makers. Nieuw is de samenwerking met Nanjing, zusterstad van Eindhoven, waarbij traditionele Chinese lichtkunst samenkomt met nieuwe lichttechnieken. Het programma van GLOW is verdeeld in vier categorieën: Groot Licht, Kunst Licht, Nieuw Licht en Groen Licht. Wij spraken uit elke categorie een maker.
GROOT LICHT
WIE Jan Fabel
WERK Tower of light, videomapping op de Lichttoren
Samen met Dirk van Poppel en Erwin Steijlen bracht Jan Fabel vorig jaar op de Blob een prachtig eerbetoon aan de gloeilamp, die langzaam uit ons leven verdwijnt. Dit jaar speelt het drietal met het verhaal van een van de bekendste gebouwen van de stad, de Lichttoren. De plek waar vroeger de gloeilampen werden getest, die de bombardementen van de oorlog doorstond en later het hoofdkantoor van de Philips-lichtdivisie werd. Ook voor Fabel is het een baken van zijn jeugd. ‘Als ik in de verte het oranje licht uit de Lichttoren zag opdoemen, wist ik dat ik weer thuis was.’
Videotechnologie is de rode draad in zijn leven als kunstenaar, docent en eigenaar van event- en mediabedrijven. Fabel heeft zich gespecialiseerd in videomapping, waarmee hij op spectaculaire wijze 3D animaties kan projecteren op gebouwen en grote objecten (een vliegtuig bijvoorbeeld). Voor Fabel, inmiddels Hilversummer, is het de ultieme manier van verhalen vertellen.
Tijdens GLOW gaan Fabel en zijn team oude glorie in herinnering brengen en toekomstvisioenen prijsgeven. Wat is er allemaal gebeurd in die Lichttoren? En wat zou de toekomst kunnen brengen? Muziek en zes enorme lichtprojectoren aan de overkant van de straat doen het rijksmonument voor even tot leven komen. ‘Een fascinerende ode aan wat schaduw en licht teweeg kunnen brengen.’
NIEUW LICHT
WIE Philip Ross
WERK Gibson, naast het Stadhuisplein
Dat licht emoties opwekt, en in dit geval zelfs tot interactie leidt, is wat Philip Ross mateloos boeit. Licht doet iets met mensen, maar bij Gibson doen de mensen ook iets met het licht. Het lichtkunstwerk is geïnspireerd op het werk van J.J. Gibson, de omgevingspsycholoog die stelde dat de waarneming van de mens meer is dan alleen een registratie van zaken die er zijn. Waar hersenen vaak met een computer werden vergeleken, beschouwde Gibson waarneming als een actieve handeling. Iets wat je doet met al je zintuigen en je hele lichaam. ‘En dat per persoon andere emoties oproept’, voegt Ross nog toe.
Je kent Philip Ross misschien van zijn Fonckel, de lamp die je kan aaien als je hem aan, uit, feller of juist minder wil zetten. Zijn opleiding tot industrieel ontwerper deed hij aan de TU Delft, later promoveerde hij in Eindhoven. Vanuit zijn atelier bij TAC werkt hij als lichtkunstenaar en ontwerper. Dit jaar werd hij door GLOW benaderd om een project te maken. Naast internationale artiesten wil de organisatie de ‘Eindhoven signatuur’ laten zien. Projecten waarbij het creatieve en het technologische op spannende wijze samenkomen.
Gibson is in de eerste plaats lichtkunst, een installatie van zeven bij zeventig meter en twintig moving heads die door middel van algoritmes reageren op voorbijgangers. De interacties worden versterkt door geluid van geluidsontwerper Joep le Blanc. Maar zoals bij veel van Ross’ werk zit er ook een onderzoekskant aan. Samen met het Intelligent Lighting Institute gaat hij kijken hoe ver licht kan gaan. Wat gebeurt er als je lichtbundels tastzin geeft en ze objecten waar hun licht op valt, kunnen voelen? Door te bewegen, tasten de lichtstralen hun omgeving af en reageren ze op wat ze tegenkomen. Wat doet dat met het publiek?
GROEN LICHT
WIE Margriet Craens en Lucas Maassen
WAT Light Market, tussen het Stadhuisplein en de Catharinakerk
400 lampen branden tijdens GLOW op de Light Market. Leeslampen, stalampen, hanglampen en bureaulampen. Stuk voor stuk gebruikte exemplaren, op zoek naar een nieuwe eigenaar. Is een markt mogelijk ook kunst, is de achterliggende gedachte, en kan kunst de vorm van een functionele markt hebben?
Margriet Craens en Lucas Maassen zijn ontwerpers en mede-initiatoren van het pop-up restaurant Wall Street, een plek waar je lekker eet maar waar ook geëxperimenteerd wordt met de betekenis van waarde. Waarde is meer dan geld alleen, zeggen beiden, toch kiezen ze er bewust voor zichzelf niet buiten de kapitalistische realiteit te plaatsen. Want hoewel Wall Street ook bedoeld is als creatieve manier om om te gaan met leegstand (het gebouw stond jaren leeg) krijgen ze geen subsidies, betalen ze gewoon huur en ontvangen medewerkers elke maand salaris. Wall Street is meer dan een concept dus: ‘we opereren ook binnen ‘het systeem’’.
Het experiment met waarde trekken de twee door tijdens GLOW. Vlak naast Wall Street is er de hele week een lichtmarkt. Samen met Het Goed, die kringloopwinkels door het hele land heeft, zijn ongeveer 400 lampen opgehaald en voorzien van een nieuw, zuinig ledje. Als GLOW ‘s avonds begint, gaan de lampen aan, wat hopelijk een kunstwerk op zich oplevert. ‘Of, in het ergste geval, als een kerstmarkt eruit ziet.’
KUNST LICHT
WIE Hugo Vrijdag
WAT Bixie en Uit de machine gevlogen
Hugo Vrijdag is geestelijk vader van De Ontdekfabriek, Het Ontdekstation (Tilburg) en De Uitvindfabriek (Breda), die hij samen met Chris Voets oprichtte. Hij ontwierp al vaker lichtinstallaties, maar niet eerder ging het om twee zulke omvangrijke projecten.
De Bixie is een drakenleeuw, boegbeeld van de Chinese stad Nanjing, dat weer een zusterstad van Eindhoven is. GLOW en het Qinhuai Lantern Festival in Nanjing zijn een meerjarige samenwerking gestart. Niet alleen wisselen de lichtfestivals lichtkunstwerken uit, ze delen ook kennis en ervaring en bouwen gezamenlijk aan nieuwe werken. Een van die gezamenlijke projecten gaat over Bixie, een figuur dat volgens de mythologie het kwaad verdrijft. De drakenleeuw is zo’n vier meter hoog, een indrukwekkend gevaarte dat tijdens GLOW te zien is in het Victoriapark. De Chinese draak van Eindhovense komaf zal in 2019 ook verschijnen op het lichtfestival in Nanjing.
Naast Bixie is er dit jaar nog een ander project van Hugo Vrijdag. In de Smalle Haven vliegt een vogel, die zich af en toe toont aan het publiek. De vogel wordt gecreëerd door oplichtende glasvezeldraden die boven de straat hangen. Eén voor één lichten de draden op, zo snel en in oplopende volgorde dat de lichtlijnen samen een beweging suggereren. Het kunstwerk heet De Machine Uitgevlogen, geïnspireerd op het gelijknamige schilderij dat zijn vader Geert Vrijdag ooit maakte. Er zijn verschillende betekenissen te geven aan de titel: ontsnappen uit de machinerie van het dagelijkse leven of zelfs wegvliegen uit het leven zelf. ‘Door het stop-motion effect is het kunstwerk eigenlijk heel mechanisch, waarmee het ook een beetje lijkt als de techniek de machinerie ontstijgt.’
Foto credits: Nick Bookelaar / EHV365