Orthros Medical gaat artrose te lijf met anti-lichamen van lama’s

By Aafke Eppinga

Ruim anderhalf miljoen Nederlanders hebben artrose, de meest voorkomende reumatische aandoening in gewrichten. Volgens Reuma Nederland zijn dat er in 2040 meer dan twee miljoen. 85 procent van deze mensen ervaart dagelijks pijn en ondervindt beperkingen als gevolg van de aandoening. Bij Orthros Medical, een spin-off van de Universiteit Twente, ontwikkelen ze een geneesmiddel voor deze ziekte op basis van antilichamen van lama’s. In deze aflevering van Start-up of the Day vertelt CEO Robert Jan Lamers hoe dit werkt.

Anti-lichamen van lama’s? Vertel!

“Ja, ons bedrijf is gebaseerd op een ontdekking die in de jaren negentig werd gedaan aan de Vrije Universiteit van Brussel. Professor Hamers en professor Casterman, een echtpaar, ontdekten dat kameelachtigen een ander soort antilichaam hebben dan mensen. Een menselijk anti-lichaam bestaat uit lichte en zware ketens. Die van alpaca’s, lama’s en kamelen bestaan alleen uit zware ketens. Die zijn bovendien vijftig procent kleiner. Al neem je daarvan een fragmentje dat tien keer kleiner is dan een dat van een mens, dan functioneert het nog steeds als een anti-lichaam.” 

Hoe heeft die ontdekking uiteindelijk geleid tot het oprichten van Orthros Medical?

“Tien jaar geleden vroegen de twee oprichters van Orthros, prof. Marcel Karperiem en prof. Theo Verrips, zich af: kun je met zo’n klein anti-lichaam, dat je makkelijk kunt klonen en engineeren, een trigger van artrose aanpakken? Om dat te doen, moet je ze op heel kleine schaal kunnen reproduceren. Dat doen wij in gist. Dus we geven gist het DNA van het anti-lichaam en kunnen het zo namaken. Maar, je moet er ook nog voor zorgen dat ze vervolgens op de plek waar de artrose plaatsvindt, en niet worden afgebroken in de bloedbaan. Dus we ontwikkelen ook afgiftesystemen waarin we antilichamen stoppen en dat geheel injecteren we in het gewricht. Over verloop van tijd levert het afgiftesysteem het geneesmiddel af aan het gewricht, zodat een patiënt aan een tweejaarlijkse injectie genoeg heeft. Zo willen we pijn en inflammatie van artrosepatiënten verminderen en uiteindelijk zelfs kraakbeen, dat bij artrose wordt afgebroken, regenereren, maar dat is nog een stap verder.”

Wat is een anti-lichaam?

“Anti-lichamen of antistoffen, zorgen voor bescherming tegen ziekten. Het zijn Y-vormige eiwitten die door speciale witte bloedcellen (B-lymfocyten) geproduceerd worden als reactie op lichaamsvreemde stoffen (antigenen) als virussen of bacteriën. Ze kunnen zich aan deze virussen of bacteriën hechten waardoor ze onschadelijk worden gemaakt en geen gezonde cellen binnen kunnen dringen. Van die kleinere lama-anti-lichamen gebruiken wij dan weer een fragment.”

Waar staan jullie nu en waar willen jullie over vijf jaar staan?

“We ontwikkelen geneesmiddelen voor zowel de diergeneeskunde als mensgeneeskunde. Paarden, honden en katten hebben ook artrose. Afgelopen vijftig jaar is die markt enorm gegroeid.  Samen met het Engelse Animalcare Group ontwikkelen we de eerste producten voor honden; komend jaar beginnen we met klinische studies. Een volgende stap is het ontwikkelen van een geneesmiddel voor mensen. Over vijf jaar willen we de eerste geneesmiddelen bij de patiënt hebben en werken aan een verder portfolio van nieuwe kandidaten. Zo bouwen we onze positie uit als sterke speler in het veld van de volgende generatie antilichamen.”

Als het aan De Krekerij ligt, eet straks iedereen een keer per week krekels

Het eten van de toekomst wordt gemaakt van krekels. Wie bang is voor een vleugeltje tussen de tanden of een onsmakelijke, krokante bite heeft niks te vrezen.

Wat is jullie grootste uitdaging?

“Tja, dat is dan toch de financiering. Afgelopen jaar hebben we de Animalcare Group als nieuwe partner aan ons gebonden. Zij verkopen heel veel diergeneesmiddelen. Dankzij deze samenwerking hebben we nu vier dierenartsen in ons team, dat brengt ons veel dichter bij de patiënt, maar de samenwerking levert ook geld op. Het heeft ons vervolgens in staat gesteld om ruim twee miljoen euro aan innovatiekrediet op te halen bij RVO en we hebben ook een investering van Oost NL gekregen. Daar zijn we heel blij mee, geld is voor dit soort ontwikkelingen echt een grote vereiste.”

Is er veel concurrentie?

“Er zijn absoluut meer bedrijven die zich met dit soort anti-lichamen bezighouden. Maar dat is met name bij geneesmiddelen tegen kanker, niet zozeer tegen artrose. Eén van onze oprichters, Marcel Karperien, is hoogleraar aan de UT. Dankzij hem en zijn onderzoeksgroep weten we heel veel van het gewricht en afgiftesystemen voor geneesmiddelen. Dat is wel een gouden combinatie. We verhuizen begin 2024 ook naar de UT Campus. Zo zitten we dichterbij het wetenschappelijk onderzoek en het maakt het iets gemakkelijker om personeel te vinden, de campus is heel goed bereikbaar.”

Lees ook andere afleveringen uit deze serie.

IVerspreid over heel Europa zijn dagelijks duizenden jonge bedrijven hard aan het werk om onze wereld morgen een stuk beter te maken. Juist uit deze kleine bedrijven komen met de meest verrassende en innovatieve ideeën tevoorschijn. Daarom zet Innovation Origins Elke dag zo’n start-up in de schijnwerpers.