Berlijnse onderzoekers hebben een nieuwe aanpak ontwikkeld die hoopvol is om seizoens- en vogelgriep tegen te gaan. Ze hopen dat hun benadering ook van pas kan komen in de strijd tegen het coronavirus.
Wetenschappers van diverse instituten en universiteiten in Berlijn denken een passende remmer te hebben gevonden die virale infectie voorkomt. Het gaat om een chemisch gemodificeerde versie van een zogeheten faagcapside (omhulsel van een virus). Dat kan letterlijk de lucht inademen van de griepvirussen. De influenzavirussen worden zodanig door de faagcapsiden omhuld dat ze de longcellen in feite niet meer kunnen infecteren. Het is aangetoond bij preklinische tests, ook op menselijk longweefsel. De veelbelovende resultaten zijn gepubliceerd in het vakblad Nature Nanotechnology.
Gevaar griep
De relevantie heeft te maken met het nog steeds grote gevaar van influenzavirussen. Volgens schattingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) sterven jaarlijks tot 650.000 mensen wereldwijd aan de griep. Eerdere antivirale middelen zijn slechts gedeeltelijk effectief omdat ze het griepvirus alleen aanvallen als het de longcellen al heeft geïnfecteerd. Het is wenselijk en veel effectiever om de infectie vanaf het begin te voorkomen.
Dit is precies wat de nieuwe aanpak uit Berlijn belooft. De faagcapside, ontwikkeld door een multidisciplinair team van onderzoekers, omhult griepvirussen zodat ze de cellen niet eens kunnen infecteren.
„Dit is een groot succes dat volledig nieuwe perspectieven biedt voor de ontwikkeling van nieuwe antivirale middelen,” zegt prof.dr. Christian Hackenberger, hoofd van de afdeling Chemische Biologie van het Leibniz Research Institute for Molecular Pharmacology en Leibniz-Humboldt Professor of Chemical Biology aan de Humboldt Universiteit in Berlijn.
Corinavirus nieuwe uitdaging
De ‘truc’ in het Berlijnse onderzoek is het griepvirus te misleiden met behulp van een faagvirus. Om ervoor te zorgen dat de hiervoor gebruikte Q-beta faag -een onschadelijke darmbewoners als lokaas- geschikt is, moet die chemisch worden gewijzigd. Het griepvirus wordt zodoende met behulp van een faagvirus uitgeschakeld.
Er volgen meer preklinische onderzoeken. Het is bijvoorbeeld nog niet bekend of de faagcapside een immuunreactie veroorzaakt bij zoogdieren. In het beste geval kan dit het effect van de remmer versterken. Het is echter ook mogelijk dat een immuunrespons de effectiviteit van de faagcapsiden vermindert bij herhaalde toediening of dat de griepvirussen resistentie ontwikkelen. En natuurlijk is er nog steeds geen bewijs dat de remmer ook effectief is bij mensen.
De onderzoekers beschouwen hun benadering van het huidige coronavirus als de nieuwe uitdaging. Het idee is om een actief ingrediënt te ontwikkelen dat de binding van coronavirussen aan de gastheercellen in de keelholte en de daaropvolgende luchtwegen voorkomt en zo de kans op infectie elimineert.