Vier van de vijf meest concurrerende regio’s van de Europese Unie liggen in Nederland, zo blijkt uit de nieuwe EU Regional Competitiveness Index (RIC). Utrecht is de sterkst concurrerende regio, gevolgd door Zuid-Holland – met inbegrip van Rotterdam en Den Haag – en het Franse Île de France. De Nederlandse provincie Noord-Brabant staat op de vierde plaats, met Amsterdam als hekkensluiter.
Concurrentievermogen is het vermogen van een regio om een aantrekkelijke en duurzame omgeving te zijn voor bedrijven en inwoners. Via het RCI, dat in 2010 werd gelanceerd, kunnen EU-regio’s hun ontwikkeling volgen en beoordelen. Ook kunnen ze zichzelf te vergelijken met de rest van Europa. De index bestaat uit 68 verschillende indicatoren, variërend van corruptie tot octrooiaanvragen en gezondheidsdiensten. De 2022-editie introduceert ook drie sub indicatoren van het concurrentievermogen – basis, efficiëntie en innovatie – die elk specifieke pijlers bevatten. Alle graadmeters dateren van vóór de oorlog in Oekraïne en maken meestal gebruik van gegevens van vóór de pandemie.
Drie stadia geven het ontwikkelingsniveau van een regio aan: minder ontwikkeld (LD), overgang (TR) en meer ontwikkeld (MD). Deze waarde wordt bepaald door het bruto binnenlands product (BBP) per hoofd in koopkrachtpariteit (KKS). In een LD-regio is de waarde minder dan 75 procent van het EU-gemiddelde; in een TR-regio ligt deze waarde tussen 75 en 100 procent van het EU-gemiddelde; en in een MD-regio ligt dit boven 100 procent van het EU-gemiddelde.
Hoofdstedelijke regio's zijn concurrerender
De meest concurrerende Europese regio's liggen in het noordwesten van Europa. Naast de aanwezigheid van Nederlandse regio's in de top tien, doen ook Stockholm, Kopenhagen en Brussel het aanzienlijk beter dan het EU-27-gemiddelde. Uit het onderzoek blijkt dat hoofdstedelijke regio's in elke lidstaat - met uitzondering van Nederland, Duitsland en Italië - het meest concurrerend zijn.
De analyse laat verder zien dat de kloof tussen de hoofdstedelijke regio's en de overige regio's groot is in Frankrijk, Spanje en veel van de oostelijke lidstaten. De bevinding onderstreept het belang van een beleid dat samenwerking tussen regio's bevordert, zodat minder concurrerende regio's hun achterstand kunnen inhalen.
In meer concurrerende regio's is het BBP per hoofd van de bevolking hoger, behalen vrouwen betere resultaten en is het voor een jonge afgestudeerde gemakkelijker om een baan te vinden.
Minder ontwikkelde regio's halen hun achterstand (langzaam) in
De editie 2022 van het RCI presenteert uitgebreidere en beter onderbouwde cijfers dan de vorige editie, waardoor een betrouwbaarder beeld ontstaat van de ontwikkeling van elke regio vanaf 2016. De analisten onderstrepen dat minder concurrerende regio's hun prestaties verbeteren, hetzij in een laag tempo.
Portugal, Spanje en Griekenland hebben hun prestaties tussen 2019 en 2022 licht verbeterd, terwijl de meeste Italiaanse regio's juist verder verwijderd raakten van het EU-gemiddelde. Oost-Europese landen hebben nog steeds de minst concurrerende regio's. Toch zijn de Poolse en de Litouwse hoofdstedelijke regio's de oostelijke gebieden met de hoogste groei - respectievelijk plus achttien en twaalf punten. Toch blijft de kloof met de niet-hoofdstedelijke regio's van deze landen groot. De Poolse regio Śląskie vormt daarin een uitzondering: daar groeide het concurrentievermogen met 10 punten.
Hoe staat het met innovatie in Europa?
Omdat we Innovation Origins zijn, hebben we de innovatie-subindexen van het concurrentievermogen nader bekeken. Deze omvatten drie pijlers: technologische gereedheid, business sophistication en innovatie. Technologische gereedheid meet in welke mate huishoudens en ondernemingen bestaande technologieën gebruiken en overnemen. business sophistication toont het economische potentieel van de regio voor specialisatie en diversificatie, waardoor de regio beter op de concurrentie kan inspelen. Ten slotte zegt innovatiecapaciteit van een regio iets over de manier waarop technologie binnen het gebied wordt verspreid.
Hoewel de Nederlandse regio's goed presteren, grijpen ze naast de innovatie-podiumplaatsen. De hoofdstedelijke regio Kopenhagen voert de ranglijst aan, gevolgd door Stockholm en Helsinki. Utrecht, Amsterdam en Brussel volgen, met Noord-Brabant op de zevende plaats.
In de onderstaande doorzoekbare databank kunt u per pijler innovatiegegevens van alle Europese regio's raadplegen en ook de ontwikkeling van het innovatievermogen in de tijd zien - van de edities 2016 tot 2022 van de index.
Werk aan de winkel voor het cohesiebeleid
"De index geeft ons een beter inzicht in de verschillende niveaus van concurrentievermogen in de regio's van de EU. Aan de hand daarvan kunnen we beter beleid uitstippelen en de burgers in de Europese regio's aantrekkelijke en duurzame levensomstandigheden bieden. Dit is het belangrijkste doel van het cohesiebeleid. Omdat elke regio uniek is, bieden wij steun op maat om hen te versterken en hen te helpen hun sterke punten en troeven uit te spelen", aldus Elisa Ferreira, commissaris Cohesie en hervormingen.
Om de EU als geheel concurrerender te maken, moeten de Commissie en de 27 lidstaten hard werken om te zorgen dat er niemand achterblijft.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
