Wat denk jij – heeft de coronacrisis tot nu toe meer of minder octrooiaanvragen opgeleverd? Gek genoeg is het antwoord dat er geen enkel effect te zien is in het aantal Nederlandse en Europese octrooiaanvragen. Toch zijn er heel wat ondernemers die overschakelen naar het maken van nieuwe, corona gerelateerde producten. Je zou dan ook een verandering van het aantal octrooiaanvragen verwachten. Wat is er aan de hand?
Kleine ondernemers zijn vaak erg flexibel en innovatief. Als hun markt wegvalt schakelen ze snel over naar iets anders. Er zijn twee manieren van overschakelen en daarbij horen andere afwegingen als het om octrooiaanvragen gaat. Er zijn ondernemers die tijdelijk iets anders gaan maken en ondernemers die overschakelen voor de langere termijn.
Korte termijn
De ondernemer die tijdelijk overschakelt zal niet snel een octrooi aanvragen op dat tijdelijke product. Een goed voorbeeld is een bierbrouwer die tijdelijk desinfecterende handalcohol gaat maken of een beddenfabrikant die tijdelijk mondkapjes gaat maken, dan ligt het niet voor de hand om octrooi aan te vragen. Octrooien worden pas na enkele jaren verleend en hopelijk is deze crisis dan alweer lang voorbij. Bovendien is er momenteel zoveel vraag, dat er nauwelijks sprake is van concurrentie en kun je in deze overspannen markten ook zonder octrooi redelijke marges maken. Wat doet deze ondernemer wel? Hij maakt gebruik van de kennis en capaciteiten die al in het bedrijf aanwezig zijn, dit is ook een vorm van intellectueel eigendom. En voor deze ondernemer is het gebruik van het merk (ook IP!) waarschijnlijk heel zinvol, omdat dat goed is voor de naam van het bedrijf.
Voor deze ondernemers is ook de octrooidatabank belangrijk, omdat daar veel uit te leren valt. Overschakelen naar nieuwe producten laat namelijk zien hoe ingewikkeld veel producten eigenlijk zijn. Mondkapjes lijken eenvoudig, maar mondkapjes die het coronavirus effectief tegenhouden zijn hightech. Ze bestaan uit meerdere lagen en zijn statisch geladen (non-woven). Ook een modern beademingstoestel is veel meer dan een instelbare luchtpomp en speelt in op spontane ademhalingsinspanningen van de patiënt en doseert zuurstof naar behoefte. Over die technieken is veel te vinden in gepubliceerde octrooiaanvragen. Bovendien zou het zo maar kunnen dat je door het overnemen van deze hightech kenmerken iets doet dat geoctrooieerd is door iemand anders.
Lange termijn
Er zijn ook ondernemers die overschakelen voor de langere termijn, want sommige producten zullen ook na de crisis wel blijven. Het virus zal immers nog lang rond waren en er zullen er nog wel meer komen. Thuis werken, online vergaderen en online lesgeven zal wel blijven en ook middelen om de verspreiding van virussen tegen te gaan, zoals schermen, contactloze bediening van apparaten en luchtbehandelingssystemen. De eerste octrooiaanvragen voor deze nieuwe uitvindingen zijn al ingediend. Voor de ondernemers die hiermee bezig zijn, is snelheid erg belangrijk. Bij IP geldt namelijk dat alleen degene die als eerste registreerde IP-rechten krijgt.
Er zijn trouwens ook bedrijven en sommige studentenprojecten en start-ups die alles wat ze momenteel ontwikkelen in het kader van de coronacrisis doelbewust open source ter beschikking stellen. Om te helpen om de crisis op te lossen. Open source is niet alleen altruïstisch maar heeft soms ook economische voordelen, waaronder het benutten van de kracht van het netwerk. Maar er is ook een veel voorkomend misverstand. Veel te vaak hoor ik deze ondernemers zeggen dat ze niet geïnteresseerd zijn in octrooien omdat ze alles open source delen. Helaas werkt het niet zo. Als je zelf niets octrooieert, wil dat niet zeggen dat anderen ook niks octrooieren.
Het dalende aantal aanvragen van de eerste groep wordt gecompenseerd door de stijging in het aantal aanvragen van de tweede groep. Ook tijdens de vorige crisis gebeurde dit. Als het slecht gaat in de business blijkt pas hoe flexibel en innovatief ondernemers zijn. Ik krijg vragen over zeer verrassende ideeën en zie zoveel ondernemers die nieuwe kansen zien. Dat stemt me optimistisch over de toekomst. Flexibiliteit en innovativiteit kun je niet octrooieren. Gelukkig maar.
Hans Helsloot is octrooiadviseur bij Octrooicentrum Nederland, maar schrijft deze column op persoonlijke titel. Lees ook het interview dat Milan Lenters met hem had. Start-up moet eerst zijn huiswerk doen.
Over deze column
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Bert Overlack, Mary Fiers, Peter de Kock, Eveline van Zeeland, Hans Helsloot, Tessie Hartjes, Jan Wouters, Katleen Gabriels en Auke Hoekstra, probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Zodat morgen beter wordt. Hier lees je alle vorige afleveringen.
Steun ons!
Innovation Origins is een onafhankelijk nieuwsplatform, dat een onconventioneel verdienmodel heeft. Wij worden gesponsord door bedrijven die onze missie steunen: het verhaal van innovatie verspreiden. Lees hier meer.
Op Innovation Origins kan je altijd gratis artikelen lezen. Dat willen we ook zo houden. Heb je nou zo erg genoten van de artikelen dat je ons een bedankje wil geven? Gebruik dan de donatie-knop hieronder:
