Steden, ook Eindhoven, kunnen bestaan dankzij het ‘achterland’. Het voedsel van alle stedelingen wordt immers in dat achterland geproduceerd. Om een gemiddelde Nederlander te laten consumeren is 0,6 hectare (bijna een voetbalveld) nodig. Dit komt in totaal voor Eindhoven (230.000 inwoners) neer op ongeveer 138.000 hectare voor voedsel, katoen en hout enzovoort. Het is dus hoog tijd dat hongerig Eindhoven zich rekenschap geeft van dit feit.
Voedsel
De supermarkten in Nederland liggen overvol met voedsel. Beschikbaarheid van voedsel is in Nederland nauwelijks een probleem. Er is meer dan genoeg. Bij een tekort aan voedsel denken veel mensen aan landen als Jemen of Venezuela. Of aan mensen die, ook in Nederland, in armoede leven.
Voedsel is daarom geen onderwerp waar de gemiddelde Nederlander zich druk over maakt. Maar is dat terecht? Het is immers van wel levensbelang.
Veel voedsel van ver
Als we kijken naar het voedsel dat bij ons op het bord ligt dan valt op dat veel van ver komt. Om daar iets zinnigs over te zeggen zijn de zogenaamde voedselkilometers als maatvoering bedacht. Enkele voorbeelden: druiven uit Zuid-Afrika (9.600 kilometer), appels uit Nieuw-Zeeland (20.000 kilometer) en tomaten uit Spanje (1.800 kilometer). Ons voedsel legt dus heel wat kilometers af. Overigens betekent dit niet altijd dat voedsel van ver minder goed is voor het milieu. Tomaten die groeien in de zon kosten immers minder energie dan tomaten uit de kas. Maar er zijn ook negatieve aspecten aan al dat voedsel van ver. Voedsel van dichtbij heeft zo z’n voordelen.
Problemen dichtbij
Het is overduidelijk dat er iets aan het veranderen is op het platteland in Brabant. De vrijkomende agrarische bedrijfsbebouwing is één van de meest zichtbare symptomen van verandering op het platteland. Volgens een inventarisatie van de provincie Noord-Brabant komt er in de komende 15 jaar bovenop de huidige leegstand van schuren en stallen (2 miljoen m2) nog het dubbele aan oppervlakte leeg te staan (4 miljoen m2).
De belangrijkste oorzaak van al dat leegstaand vastgoed ligt in de schaalvergroting van de landbouwindustrie. Het agrarische land wordt bij schaalvergroting wel overgenomen, maar de stallen en woning doorgaans niet.
Overigens gaat deze transitie op het platteland met veel menselijk leed gepaard. Er zijn veel agrariërs met financiële problemen. Dit geeft grote zorgen en stress bij veel boerenfamilies. De minister is onlangs zelfs een onderzoek begonnen naar het aantal zelfdodingen onder de agrariërs.
Voedselbeleid regio Eindhoven
Er gaan steeds meer stemmen op om voedsel zo lokaal mogelijk te produceren en consumeren. Immers, consumenten zijn vervreemd geraakt van hun voedsel, stadskinderen weten niet meer dat melk uit een koe komt en niet uit een pak, en (bestaande en nieuwe) boeren zijn op zoek naar nieuwe verdienmodellen om minder afhankelijk te zijn van de grillen van de wereldmarkt.
In de slimste regio zijn we goed in samen dingen (al dan niet met behulp van techniek) oplossen. Er ligt dus een mooie uitdaging voor deze regio om de vraagstukken die samenhangen met de productie en consumptie van voedsel te verbinden. Hoog tijd voor een regionaal voedselbeleid dus. En wie weet een (regionale) wethouder van voedsel?
In regionaal verband de krachten bundelen kan bijvoorbeeld leiden tot het opzetten van een lokale (digitale) marktplaats van voedsel. Al dan niet gekoppeld aan de logistieke bezorgservice. En misschien heeft een keuze voor meer voedsel van dichtbij ook wel invloed op onze stedenbouw en ruimtelijke ordening?
En ondertussen?
Ik hoor jullie denken: beleid maken dat gaat nog lang duren. Moeten we zolang wachten? Zeker niet. Jij en ik kunnen, als consumenten, grote invloed uitoefenen. Hoe dan? Door te letten op de afkomst van de levensmiddelen die je koopt. Door vaker en meer lokaal en seizoensgebonden voedsel te kopen. En dit niet alleen zelf te doen, maar het ook te bespreken met je vrienden en vriendinnen. En goede voorbeelden te delen op sociale media #voedselvandichtbij040
Hoe meer mensen meedoen, hoe beter!
Inspiratie?
Over deze column:
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Maarten Steinbuch, Mary Fiers, Carlo van de Weijer, Lucien Engelen, Tessie Hartjes en Auke Hoekstra, probeert Innovation Origins uit te vinden hoe de toekomst eruit zal zien. De zes columnisten, af en toe aangevuld met gastbloggers, zijn allemaal op hun eigen manier bezig met oplossingen voor de problemen van onze tijd. Zodat Morgen Beter wordt. Hier alle eerdere afleveringen.
(Foto aardappelplantje (c) We Are Food)
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
