In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Maarten Steinbuch, Mary Fiers, Carlo van de Weijer, Lucien Engelen en Tessie Hartjes, probeert E52 uit te vinden hoe de toekomst eruit zal zien. De vijf columnisten, af en toe aangevuld met gastbloggers, zijn allemaal op hun eigen manier bezig met oplossingen voor de problemen van onze tijd. Zodat Morgen Beter wordt. Deze zondag is Tessie Hartjes aan de beurt. Hier alle eerdere afleveringen.
Afgelopen zondag reed “ik” voor het eerst op de zelfsturende modus van een Tesla: autopilot. Los van dat dit een erg knap stukje techniek is, werd ik hierdoor herinnerd aan de gevolgen van de cognitieve efficiëntie van ons brein. Om ons brein te ontlasten bij het maken van keuzes maken we gebruik van ‘heuristics’. Dit zijn een soort van vuistregels om op basis van eerdere ervaringen en bestaande kennis in een nieuwe situatie snel te kunnen handelen. Werkt efficiënt maar resulteert wel geregeld in het maken van verkeerde aannames.
Wat heeft dit te maken met autopilot? Mijn mentale shortcuts gingen continu de mist in. Zo ging ik er vanuit dat wanneer je bij de Tesla de route invoert dat de autopilot dan automatisch ook zou weten dat je de volgende afslag rechts moet hebben. Dit bleek nog iets te optimistisch. Een van mijn andere mentale shortcuts: spraak commando’s. Thuis heb ik een Alexa echo dot van Amazon en ben ik gewend aan het geven van spraakcommando’s. Dus toen de Tesla op het rode stoplicht afreed en m.i. aan de late kant was met remmen begon ik te roepen dat “je nu wel mag gaan afremmen”. Maar ik vertrouwde iets teveel op een systeem dat ik dacht te begrijpen en maakte de verkeerde aanname dat de autopilot naast verkeersborden ook reageert op stoplichten. Gelukkig was m’n bijrijder meer ervaren en scherp genoeg om me in een split second uit te leggen dat dit nog niet in het systeem zelf zit.
Waarom het me opviel is dat hetzelfde vaak gebeurt als mensen voor het eerst horen over het plan van Lightyear. Een tijd terug heeft Arjo van der Ham hierover ook een blogpost geschreven. Er wordt gedacht dat een zonne-auto onmogelijk is door ongemerkt te beginnen met een aantal verkeerde aannames op basis van bestaande kennis. Logisch maar niet altijd correct..
Zoals Tesla dat 15 jaar geleden moest doen voor de elektrische auto moeten wij het nu doen voor de zonneauto: educating the public. En dat doen we sinds deze week in de vorm van een calculator op onze website. De tool laat zien op basis van de door jou ingevoerde locatie en totaal aantal te rijden kilometers op jaarbasis, hoe vaak je met een zonne-auto nog zou moeten laden via een stekker. Door te spelen met verschillende kilometers en plekken op de aarde zie je wat we bedoelen met ‘independent from a charging infrastructure’. Je kunt namelijk op bepaalde plekken tot wel 18.000 km op jaarbasis rijden zonder één keer op te hoeven laden. – Tijd voor een nieuwe definitie van range?
Het rekenmodel achter deze module werkt als volgt. Aan de hand van je locatie wordt weerdata gezocht, die typisch is voor jouw locatie. Met de zonne-instraling en de eigenschappen van de zonnecellen van de Lightyear One wordt de energieopbrengst per dag berekend. Tegelijkertijd wordt voor een gegeven aantal kilometers per jaar (bijvoorbeeld 20.000) een typische distributie van verschillende ritten in een jaar gebruikt. Dus doordeweeks bijvoorbeeld woon-werk verkeer, in het weekend eens in de zoveel tijd een lange trip, gezamenlijk goed voor 20.000 kilometer per jaar. Hierbij wordt het realistisch gebruik van de Lightyear One gebruikt, inclusief bijvoorbeeld verwarming en airconditioning die meegerekend worden op basis van een gemiddeld gebruikersprofiel over het jaar. De energie opbrengst per dag minus de het energiegebruik per dag wordt elke dag bij de batterij opgeteld. Als de batterij onder een bepaald niveau komt, moet die worden opgeladen.
Het inzicht dat deze tool biedt was ontzettend lastig te communiceren in woorden. In de tien zinnen die je daarvoor nodig hebt, maak je gebruik van veel bestaande kennis van degene tegenover je, zoals kennis over elektrische auto’s, zonnepanelen, opladen, etc. Voordat je bij het daadwerkelijke punt aankomt heb je daarom al snel een verkeerde aanname (een mentale shortcut) gebruikt. Dat maakt de rekentool waarmee je direct inzicht kunt geven zo waardevol.
