Luchtvaartpsycholoog Jenny Eaglestone: ‘Mentaal welzijn is onderbelicht in onze sector’

By Aafke Eppinga

Van haar droom om journalist te worden, moest Jenny Eaglestone afwijken toen ze haar bij de Hogeschool voor Journalistiek in Utrecht de deur wezen. Het is dan 1997, drie jaar eerder immigreerde Jenny met haar zusje en ouders van het Verenigd Koninkrijk naar Nederland.

Anno 2024 is Jenny werkzaam bij het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR) als Senior R&D Engineer en Luchtvaartpsycholoog. Hiervoor werkte ze onder andere bij Defensie, Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) en de Nederlandse ambassade in Washington. Ze groeide op in een vrij gezin waarin er – behalve op tijd thuis zijn én aardig zijn voor anderen – weinig regels waren. Het contrast met haar carrière, in de operationele wereld waarin strikte regels gelden en vaak onder hoge druk gewerkt wordt, is groot.

Het menselijke aspect

Ruim twee jaar geleden stuurde ze een open sollicitatiebrief naar NLR. “Volgens mij begon ik met: ‘Ik vind dat jullie een luchtvaartpsycholoog nodig hebben.’ Een paar maanden later liep ik over de gangen van het NLR-complex aan de Anthony Fokkerweg in Amsterdam.”

Jenny houdt zich bij NLR bezig met de menselijke kant van luchtvaart. “Ik doe veel onderzoek naar het effect van de persoonlijke kenmerken van mensen op hun werk in de luchtvaart. Ook houd ik me bezig met het verbeteren van selectieprocedures of het ontwikkelen van human factor-trainingen.”

Het menselijke aspect is nog steeds onderbelicht in de luchtvaart, terwijl het een groot effect heeft op de operationele kant van de luchtvaart, benadrukt Jenny. Als luchtvaartpsycholoog is het onder andere haar taak om operationeel personeel een stuk zelfkennis bij te brengen. “Als piloot ben je eigenlijk een manager. En een goede manager beschikt over zelfkennis en -reflectie. Wie ben ik? Wat voor gedrag vertoon ik en hoe acteer ik in bijzondere situaties?  Wie je bent heeft nou eenmaal effect op hoe je je werk als piloot, verkeersleider of cabin crew uitvoert. Ik probeer mensen zich daar bewust van te laten worden. Zo help ik ze om hun werk zo goed mogelijk uit te voeren en zijn ze beter voorbereid op handelen in stressvolle, lastige situaties.”

“Het menselijke aspect is nog steeds onderbelicht in de luchtvaart, terwijl het een groot effect heeft op de operationele kant van de luchtvaart”

Jenny Eaglestone

Effectievere training, soft-skills meten en genderverschillen

Jenny is onderdeel van het Evidence Based Training (EBT)-team van NLR. Deze trainingsfilosofie wordt sinds 2021 door EASA erkent als een van de methoden waarmee piloten hun vlieglicentie kunnen behouden. Het is een vorm van competentie-based training en maakt gebruikt van performance data. EBT verzamelt trainingsgegevens en gebruikt deze om de terugkerende training van de piloot aan te passen aan de werkelijke behoeften, op het gebied van competenties. Het is dus geen generalistische, maar een meer op de persoon afgestemde training.

“NLR ondersteunt vliegmaatschappijen en nationale luchtvaartautoriteiten in de transitie naar EBT met behulp van trainingen en consultancy. We leggen uit hoe organisaties over kunnen stappen van een meer traditionele manier van trainen naar EBT en leiden instructeurs op zodat zij volgens EBT principes training kunnen geven”, licht Jenny toe.

Een brug slaan tussen technologie en tactiek bij Defensie

Carlina Grispen groeit op onder de rook van de militaire vliegbasis Volkel. Dat ze al op vierjarige leeftijd geïnteresseerd is in F16’s, is geen toeval.

Ook onderzoekt ze in opdracht van Defensie of soft-skills (niet-technische competenties) gemeten kunnen worden met objectieve data. “Neem bijvoorbeeld besluitvaardigheid. Dat is een cruciale competentie voor een vlieger. Nu moet een instructeur of psycholoog beoordelen of kandidaten en leerlingen besluitvaardig zijn aan de hand van waarnemingen. Dat is subjectief. In dit onderzoek kijken we of het mogelijk is om tot een objectiever oordeel te komen door de beoordelaar te ondersteunen met objectieve data van de simulator. Denk aan reactietijd, kijkgedrag of hoeveelheid of lengte van radio-oproepen.”

Ook doet Jenny onderzoek naar genderverschillen in trainingen binnen de luchtvaartsector. Het doel op de lange termijn is om het trainingsrendement te kunnen verhogen door gerichte adviezen te geven op het gebied van gendersensitiviteit. “De meeste trainingen worden door en voor mannen gemaakt. Welk effect heeft dit op niet-mannelijke deelnemers? Zou meer gendersensitiviteit in luchtvaarttraining gunstig zijn voor resultaten van de leerlingen? We onderzoeken of gendersensitiviteit in luchtvaartopleidingen een waardevol concept is om het trainingsrendement te vergroten.”

Praktijkgericht en no-nonsense

Jenny heeft een bijzonder levensverhaal – ze reisde de hele wereld over, woonde op verschillende contintenten, en werkte acht jaar bij de Nederlandse Luchtverkeersleiding. De belangrijkste les die ze van huis uit meekreeg is dat je alles kunt bereiken, als je maar hard genoeg werkt.

Toen haar plan om journalist te worden niet bleek te lukken, ging ze dus niet bij de pakken neer zitten. Ze koos voor de studie Sociale- en Organisatiepsychologie in Utrecht, iets waar ze haar ei helemaal in kwijt bleek te kunnen. Toen ze als psycholoog bij Defensie terechtkwam, waar ze hielp met het vormgeven van selectieprocedures, wist ze al snel: dit is het. De operationele sector, die heel praktisch ingesteld is en waar een no-nonsense sfeer heerst, passen haar goed.

Deze no-nonsense en praktische aanpak heeft ze ook bij NLR gevonden. “Het leuke is de afwisseling, ik werk hier aan allerlei verschillende projecten.” Naast haar werk voor Defensie en het EBT-team, is ze ook onderdeel van een team dat Crew Resources Managementtrainingen ontwikkelt voor een luchtvaartmaatschappij. CRM is het trainen van niet-technische vaardigheden om als team optimaal te kunnen handelen tijdens kritische situaties. Een groot deel van het operationeel personeel is verplicht om eens in de zoveel tijd zo’n training te volgen. “Samen met onderwijskundigen, vliegers en experts kijken we welke kennis de crew nodig heeft voor het omgaan met complexe situaties tijdens de vlucht.”

‘Iets leukers is er niet’

Naast haar werk voor NLR is Jenny ook bestuurslid bij de European Association for Aviation Psychologie (EAAP). De reden waarom ze dat zo leuk vindt, is tweeledig. “EAAP probeert al sinds 1956 meer aandacht te krijgen voor human performance binnen de luchtvaart en met deze functie kan ik daar echt een verschil in maken. Het zorgt er ook voor dat ik heel goed op de hoogte ben van wat er gaande is in mijn vakgebied. Daarnaast ben ik ook gewoon heel blij als ik iets mag organiseren, of dat nou een verjaardagsfeestje of een conferentie is (lacht).”

Banen binnen de luchtvaart veranderen, mede doordat steeds meer technologie voorhanden is. Jenny: “Dat maakt het nog belangrijker om te weten wat de plek van de mens is. Zolang er mensen nodig zijn om een vliegtuig in de lucht te houden, te onderhouden en om het vliegverkeer in goede banen te leiden, is er werk aan de winkel. Gelukkig maar! Want iets leukers dan het bestuderen en analyseren van gedrag en mensen helpen om hun werk zo goed mogelijk uit te voeren, is er niet.”

De magie van aeroakoestiek: het geluid gecreëerd door stroming

Marthijn Tuinstra houdt zich bezig met aeroakoestiek: het geluid dat ontstaat door luchtstroming. Zijn carrière draait om het minimaliseren van vliegtuiggeluid zonder concessies te doen aan de prestaties.