SUR+ staat in de spotlight. Sinds het de strijd tegen voedselverspilling aan is gegaan ontvangt het platform prijzen en publiciteit. Volgens Philippe Rol, een van de kartrekkers, draait het niet zozeer om het platform maar meer om de bewustwording.
Een activist gaat een beetje ver, maar een idealist mag ik hem wel noemen. “Met het beetje capaciteit dat ik heb wil ik verandering teweeg proberen te brengen.” Philippe Rol is architect van beroep, maar sinds kort een van de initiatiefnemers van SUR+. Samen met onder andere Fiona Jongejans, Michiel Bloemendaal en Yasemin Arslan richtte hij een platform op dat voedselverspilling moet tegengaan door telers met overschotten te verbinden met voedselbanken. Producenten en boeren geven via de app of website een overschot aan, waarna aangesloten voedselbanken het ophalen.
Ontstaan
Een derde van het voedsel in Nederland wordt verspild. Tegelijkertijd kampen voedselbanken met een tekort aan gezond voedsel. En om het nog mooier te maken: er is maar 5% van het overschot nodig om alle 1,4 miljoen Nederlanders die onder de armoedegrens leven van gezond eten te voorzien. Die gedachte motiveerde het viertal om daar iets aan te doen. SUR+ is vervolgens ontstaan tijdens Hack Food Waste 2014, een hackathon gericht op voedselverspilling die tijdens de Dutch Design Week werd georganiseerd. SUR+ won de ontwerpwedstrijd, maar de jury was zo onder de indruk dat ze hen aanspoorden om er serieus mee aan de slag te gaan. Dus dat deden ze.
De groei
Inmiddels heeft SUR+ een 10-koppig team en meerdere partners gevonden, waaronder Voedselbanken Nederland, ZLTO en Wageningen Universiteit. Ook het Eindhovense communicatiebureau Megawatt ondersteunt het platform. Daarnaast ontvangt het een Europese subsidie van 120.000 euro. In de herfst van 2015 liep er een pilot in de regio Eindhoven, Den Bosch en Venlo. Er zijn toen al een paar geïnteresseerde telers aangesloten. “Het bereiken van het grote publiek is de volgende opgave”, legt Rol uit.
Moeizaam
De technologie is een tool, geen doel
Volgens de mede-oprichter gaat het voornamelijk om een bewustwordingsproces. “De technologie is daar een hulpmiddel in. Het is een tool, geen doel.” Die bewustwording is tegelijkertijd ook een moeizaam proces. Rol denkt niet dat dat enkel met de gemiddeld hoge leeftijd van vrijwilligers bij de voedselbanken te maken heeft. “Niet iedereen hanteert dezelfde holistische benadering. Het is een werelds probleem, en niet iedereen is daarmee bezig. Dat is misschien wel onze grootste valkuil. We weten dat er telers zijn die nooit mee zullen gaan.”
Verbeteren
Bovendien spreekt SUR+ een sector aan waar het team weinig ervaring mee heeft. Vrijwilligers van de voedselbanken reageren terughoudend bij het zien van de app. ‘Wat voor meerwaarde kan zo’n app nou bieden?’, ziet Rol ze dan denken. “Maar we willen deze mensen ook niet vertellen dat ze het fout doen. Zodra je ze bekritiseert creëer je tegenstanders. Je moet de kansen op verbetering laten zien.”
Volgens Rol hoeft er dan ook niet een heel nieuw systeem opgezet te worden. Er is al iets moois opgebouwd, en bovendien hebben ze het huidige netwerk nodig bij het opschalen. Maar het kan veel efficiënter. SUR+ wil op een slimme manier en met samenwerking waarde toevoegen aan dat systeem. “Drempels wegnemen, dat is wat we willen doen.”
Het team
Rol vindt het belangrijk om een sterk team te hebben. Het huidige team achter SUR+ heeft uiteenlopende achtergronden. “Je hebt enerzijds mensen nodig die aan de voorkant goede keuzes maken en een sterke koers varen, en anderzijds wil je mensen aantrekken die die visie kunnen vertalen naar een concrete invulling.”
Het kwade zit hem in het doorgaan met je schadelijke gedrag na het bewust worden
De beurs
Onlangs bezocht SUR+ Fruit Logistica, de grootste groente- en fruitbeurs van Europa. De beurs stemde Rol een beetje hopeloos. “Daar zagen we heel snel de armoede van het systeem. Iedereen bood ‘perfecte’ producten aan.” Ook op hun eigen website uitte SUR+ kritiek: “Fruit Logistica is een wereld van sales en chique pakken, een wereld waarin ‘biologisch’ helaas een moeilijk te vinden woord blijkt te zijn.” Rol kan het die mensen echter niet kwalijk nemen. “Zo werkt het systeem. Als je er niet bewust van bent kun je ook niet weten of je fout zit.” Hij ziet het dan ook als zijn uitdaging om, als dwarsligger en anders-denker, deze mensen bewust te maken van hun gedrag, en hoopt dat zij hun verantwoordelijkheid nemen. “Het kwade zit hem in het doorgaan met je schadelijke gedrag na het bewust worden.”
De toekomst
Voor de mede-oprichter staat de toekomst van SUR+ nog niet vast vanwege de verkennende rol die het project heeft. In het komende jaar wil SUR+ op lokaal niveau draagvlak voor het project creëren door kleine pilots te organiseren, verspreid over het land. Of SUR+ voedselverspilling in Nederland tot een halt zal roepen weet Rol nog niet. Hij vindt het een mooi doel om over twee jaar 1% van het surplus aan voedselbanken te doneren. “Maar de weg er naartoe is misschien wel het belangrijkst.”
