Balaji Srinivasan, investeerder en internetondernemer ziet 2020 als het kantelpunt waar het internettijdperk écht begon. Waar voorheen fysiek de voorkeur kreeg, denk bijvoorbeeld aan de krant, staat tegenwoordig digitaal centraal. Om in het voorbeeld van de krant te blijven: artikelen worden gemaakt voor de website, de papieren krant volgt als afgeleide. Volgens hem zullen fysieke aanwezigheid of het hebben van een fysiek product steeds meer luxedingetjes worden, zo vertelt hij in een podcast.
Ook Mark van Rijmenam, oprichter van Datafloq en Mavin,ziet de ‘digitale transformatie’ op allerlei gebieden steeds sneller gaan. Van Rijmenam is auteur van het boek ‘The Organisation Of Tomorrow’ waarin hij uitlegt hoe AI, blockchain en data-analyse bedrijven veranderen in dataorganisaties. Volgens hem heeft deze versnelling alles te maken met het coronavirus. “Ik zou waarschijnlijk hard uitgelachen zijn als ik vorig jaar had gezegd dat we allemaal thuis zouden werken. Dat onderwijs voortaan digitaal zou worden gegeven of dat we congressen online zouden bezoeken. Niemand zag dit aankomen. Maar het heeft wel voor een stroomversnelling in de digitalisatie gezorgd.”
Online gaat niet alles vervangen
Volgens hem gaat dit de komende tijd niet veranderen: “Deze snelle omslag hadden we niet verwacht, maar het is wel gebeurd. We raken gewend aan online werken en merken dat we echt niet iedere dag fysiek op kantoor hoeven zijn. We zien de voordelen van de digitale wereld. Kijk naar de groei van online webinars bijvoorbeeld, die kun je gewoon vanuit je woonkamer bezoeken.”
Maar dat alles zich in de digitale wereld gaat afspelen in de toekomst, zoals Srinivasan in zijn podcast betoogt, daar gaat Van Rijmenam tegenin. Soms kan de online omgeving niet op tegen de fysieke ervaring. “Festivals of concerten bijvoorbeeld. Mensen zijn sociale wezens. Een festival, daar wil je zelf bij zijn en ervaren. Maar op den duur gaat het natuurlijk wel die kant op. De echte wereld gaat steeds meer mergen met de digitale. Maar dat gebeurt dit jaar zeker nog niet. Voor een hyperrealistische virtuele wereld die versmelt met de echte wereld, is veel meer computerkracht en 6G internet nodig. Dat duurt nog minstens tot 2030. Maar dan nog verdwijnt een fysiek concert echt niet zomaar.”
Wat brengt 2021?
Wat kunnen we dit jaar dan wel verwachten? Van Rijmenam houdt een slag om de arm: “Het is natuurlijk koffiedik kijken. Ik kan niet zeggen wat dit jaar de black swan wordt en écht doorbreekt. Veel hangt af van de pandemie. Hoe snel kunnen we deze oplossen? En wat verandert er? Ook zijn we afhankelijk van wat er op het wereldtoneel gebeurt. Blijft het in Amerika onrustig? Wat doet China? En hoe reageert Europa hierop? Ook hier hebben we nog verkiezingen. Daarom kijk ik meer naar hoe trends zich de afgelopen jaren ontwikkeld hebben en wat dat kan betekenen voor de toekomst.”
Zo ziet Van Rijmenam dat kunstmatige intelligentie (AI) in steeds meer sectoren wordt toegepast. Van fabrikanten die hun productie willen verbeten tot artsen die met behulp van AI in staat zijn betere diagnoses te stellen. En die trend blijft ook dit jaar doorgaan. “AI wordt krachtiger en sneller. Steeds meer toepassingen ontgroeien het lab en vinden hun weg naar de praktijk. Zo zie je al dat goed getrainde AI’s artsen ondersteunen bij het herkennen van tumoren op scans. De technologische vooruitgang gaat er uiteindelijk voor zorgen dat doktersbezoek veel minder nodig is. Via wearables, data en de analyse hiervan zien doktoren in de toekomst meteen of iemand gezond is.”
Lees meer over mHealth: Een app op doktersrecept
Technologische verandering is niet tegen te houden
Op de vraag hoe hij artsen – of andere beroepsgroepen – die deze verandering niet zien zitten, probeert te overtuigen, zegt Van Rijmenam: “Ze kunnen deze technologie niet tegenhouden, dus het is geen kwestie van mee willen. Ze zullen wel moeten. Of het nu gaat om een ziekenhuis, verzekering of fabriek. Het blijven bedrijven. Als je met AI in staat bent om efficiënter te werken en dus goedkoper, gaat de digitalisering door.”
Alleen dat wil volgens hem niet zeggen dat AI al ons werk zal overnemen. “Zeker niet, de meerwaarde van AI zit juist in de samenwerking tussen mens en machine. Hier in de EU besteden we daar al aandacht aan. De Europese Commissie denk na over de ethische kwesties rond AI en stelt hier wetgeving voor op. Ook kunnen bedrijven in de EU niet zomaar onze gegevens gebruiken, zeker niet als het gaat om medische data. Die discussies zullen de komende jaren alleen maar toenemen.”
Blockchain niet als betaalmiddel
Een andere techniek waar Van Rijmenam de komende tijd veel van verwacht is blockchain. Niet als betaalmiddel in de vorm van bijvoorbeeld Bitcoins, maar als manier om zaken transparanter, duidelijker en efficiënter te regelen. Om dit te illustreren, noemt hij een bloemenmarkt. “Als ik bloemen exporteer naar Amerika, moet ik ze verschepen onder een bepaalde temperatuur. Anders blijven ze niet goed. Dit kun je in een blockchain opslaan en, met behulp van zogeheten smart contracts, er automatisch bepaalde consequenties aan verbinden. Als een sensor registreert dat de temperatuur in een container voor een bepaalde tijd te hoog was, krijg ik minder geld voor de bloemen. Dat staat vast en gaat helemaal automatisch. Alle papieren handel is niet meer nodig.”
Welke kant gaat het op?
Het gaat volgens Van Rijmenam vooral om de vraag in wat voor soort samenleving we willen leven. Want de digitalisering heeft ook schaduwkanten. Hiervoor heeft hij de term digitalism in het leven geroepen. Dat is een strijd tussen bedrijven en – bepaalde – overheden die proberen zoveel mogelijk data te verzamelen en burgers die proberen hun data en privacy te beschermen. Of denk bijvoorbeeld aan werkgevers die sinds de corona-uitbraak surveillance software inzetten om te checken wat hun werknemers uitspoken. Van Rijmenam noemt dit neo digitalism waarin bedrijven vrij spel hebben. “Willen we een samenleving waar de grote techbedrijven hun resources inzetten voor hun eigen gewin? Dat sociale media bepalen wat je wel en niet kunt zeggen?”
Of gaan we de kant op van state digitalism, zoals Van Rijmenam het noemt, waar bijvoorbeeld technologische middelen in Hong Kong worden gebruikt om demonstranten op te sporen. “Dat tracking apps niet alleen voor het in kaart brengen van besmettingen worden gebruikt, maar ook door de staat om kritische burgers te volgen. In Europa is privacy een groot goed. Een werkgever mag jou niet zomaar digitaal surveilleren. Met de GDPR (AVG) en ethische wetgeving rondom technologie zoals AI is Europa goed op weg om de EU in te richten op basis van modern digitalism. Dit houdt in dat data en digitalisering wordt gebruikt burgers te empoweren en te beschermen. In de komende jaren zal de strijd tussen deze drie ideologieën van digitalism wereldwijd heviger worden.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
