Schepen in de Europese wateren en binnenlandse rivieren moeten in 2050 emissievrij varen. Om dat doel te bereiken, hebben ze een radicale make over nodig. Stookolie en diesel? Die horen of ruiken we op dat moment niet meer, als het goed is. Maar hoe de scheepsbouwers en eigenaren dat willen bereiken, is een vraag waarop geen antwoord te geven was tijdens een sessie op de Europese innovatiedagen waar experts van de Europese scheepsindustrie ambtenaren van de Europese Commissie dienden te adviseren.
Sensoren maken schepen autonomer
De bedoeling was dat er een advies voor het investeringsprogramma Horizon Europe uit zou rollen. Daarbij spelen de klimaatdoelstellingen een belangrijke rol. Echter, directeur R&D Paolo Guglia bijvoorbeeld van de Italiaanse scheepsbouwer Fincantieri (megajachten, cruiseschepen en militaire vaartuigen) weidde vooral uit over een toename van sensoren op de schepen waardoor deze autonomer worden. De stuurman heeft daardoor namelijk de beschikking over meer data dan nu het geval is. Op basis daarvan kan hij beslissingen nemen. Hij is daardoor minder afhankelijk van data die vanaf de wal worden gestuurd, hetgeen zal moeten bijdragen aan de veiligheid. Niet onbelangrijk voor een sector waarin ongevallen nog wel eens tot negatieve aandacht leiden.
Lees ook: Groene ammoniak – brandstof voor emissievrije scheepvaart
Goed nieuws, voor de scheepsindustrie dus. Maar met groen varende schepen heeft dat vooralsnog weinig te maken, zo lijkt het. Naar verwachting kan de toepassing van kunstmatige intelligentie en digitalisering van de scheepvaart wel leiden tot schepen die milieu-efficiënt varen, zei de voorzitter van de vereniging voor scheepseigenaren in Finland, Sinikka Hartonen. Dat betekent dat een schip vaart op een manier waarop het milieu zo min mogelijk belast wordt.
Welke groene technologie wint?
Volgens R&D manager Henk Prins van onderzoeksinstituut MARIN in Wageningen wordt het in 2030 voor binnenvaartschepen en korte kustvaart al mogelijk om emissievrij te varen. Hoe precies, dat werd niet helemaal duidelijk. Het probleem is namelijk dat nu niet te voorzien is welke groene technologie overheersend wordt voor de schepen van de toekomst. Waterstof? Opvang van CO2 aan boord en afdracht in de haven? Iets anders? Geen idee. Dat is een probleem voor de ondernemers in de scheepvaart, omdat schepen tot 30 jaar meegaan. De vraag is dus wat een investeerder moet kopen als hij op dit moment tot aanschaf wil overgaan, om op de lange termijn nog concurrerend te zijn.
Een manier om luchtvervuilende schepen niet voortijdig af te hoeven schrijven is ze te ‘retro-fitten’, zoals dat heet. Natuurlijk zullen er nieuwe, groene schepen komen. Maar de al bestaande schepen kunnen zo met de nieuwe, groene technologie opgekalefaterd worden. Daardoor kunnen ze te zijner tijd ook emissievrij varen.
Beren op de weg
Een kanttekening bij de vernieuwingsdrang die de verschillende scheepsdeskundigen aan de dag legden bij de Brusselse ambtenaren, kwam van Faig Abbasov, verantwoordelijk voor de portefeuille scheepvaart van de NGO Transport & Environment. Hij zei dat er een probleem is voor de langeafstandscheepvaart als de EU regels maakt die niet wereldwijd gelden. Omdat er landen zijn die dan gewoon op smerige brandstoffen over de oceanen kunnen tuffen hetgeen – waarschijnlijk – een stuk goedkoper is. Zij troeven hun schone concurrenten dan af in wateren buiten Europa. De oplossing moet komen van het VN-orgaan IMO dat de regels maakt voor de internationale scheepvaart. Maar ook daar ziet Abassov beren op de weg. Want wat als een land in de VN niet mee werkt aan de klimaatdoelstellingen van Parijs, bijvoorbeeld? Dan ligt het orgaan mogelijk lam en lukt het dus niet om de strengere milieuregels voor de vaart wereldwijd in te laten gaan.
