Vraag een Eindhovenaar wat hij of zij weet over Austin, en je hoort op z’n best dat de stad in Texas ligt, maar dat is het wel. Ja, er zullen enkele nerds of muziekliefhebbers zijn die South by Southwest (SXSW) kennen, het festival dat Austin over de hele wereld beroemd heeft gemaakt. Toch overweegt Brainport Eindhoven om de banden met deze Amerikaanse stad te versterken. Waarom?
Laten we eerst eens naar Austin kijken. Er zijn duidelijke overeenkomsten met Eindhoven, maar ook grote verschillen. Wat maakt Austin anders dan een gemiddelde Amerikaanse stad? Het eerste wat opvalt, zeker als je een Amerikaan bent, is dat de stad liberaler en progressiever is dan gemiddeld, vooral in vergelijking met de rest van Texas. Maar vanuit Europees – of Nederlands – oogpunt is dat liberale toch maar relatief. Misschien is een van de redenen voor het progressieve karakter de lage gemiddelde leeftijd van 32 jaar, voornamelijk veroorzaakt door de aantrekkingskracht van universiteiten en hogescholen.
[learn_more caption=”Hoe groot zijn Eindhoven en Austin?”]
Austin stad: 967.629 inwoners (11de stad van de VS)
Bevolkingsdichtheid: 1228 per km2
Bevolking Regio Austin: 2 miljoen inwoners
Eindhoven stad 227.751 inwoners (5de stad van Nederland)
Bevolkingsdichtheid: 2596 per km2
Regio Brainport Eindhoven 760.000 inwoners[/learn_more]
En daardoor is het ook een goed opgeleide stad – 41% van de bevolking heeft een 4-jarige universitaire graad of hoger. Er zijn maar liefst 26 publieke en private hogescholen en universiteiten in de regio met bij elkaar 180.000 studenten. Ter vergelijking: de Technische Universiteit Eindhoven heeft 11.000 studenten, de hogescholen bijna 20.000 en daarnaast zijn er nog eens 14.000 op het mbo. In Brainport Eindhoven heeft 35% van de bevolking een hoger onderwijsdiploma.
De focus van Eindhoven op Technologie, Design en Kennis (TDK) lijkt sterk op die van Austin. Sterker nog, zoals directeur Peter Kentie van Eindhoven365 nooit vergeet te vermelden: er zijn maar een paar steden in de wereld met “de linker- en rechterkant van de hersenen goed in balans” en Austin en Eindhoven zijn er toevallig twee van. Austin opereert met dezelfde kracht in de creatieve en culturele industrieën (muziek, film, literatuur, kunst) en de technische sectoren (in de jaren ’50 tot ’70 begon dat met micro-elektronica en halfgeleiders, daarna kwamen software en SaaS- en cloudtoepassingen). De stad maakt deel uit van de wereldwijde Creative Cities Network, de International Association of Science Parks, en veel meer. En het is een stad met stevige Smart City ambities. Ja, net als Eindhoven.
Hoewel allebei technologiestad, is er wel een verschil: Austin concentreert zich meer op software, waar Eindhoven de focus op hardware heeft, ook al is het merendeel van de nieuwe startups tegenwoordig ook erg op software georiënteerd. In een wereld waar die twee gebieden steeds meer met elkaar samenwerken zou dit zelfs een extra voordeel voor de samenwerking kunnen zijn. “Met de snelle evolutie van het Internet of Things, medische apparatuur, virtual reality, enzovoort, moeten we beter kijken naar de hardwaremogelijkheden rond onze softwareoplossingen”, zegt Fred Schmidt, directeur International Affairs bij Capital Factory, een gemeenschap van ondernemers in de stad Austin. “Of dit regelen via partnerships met anderen die al over deze vaardigheden en ervaring beschikken. Zoals Eindhoven”, zegt Schmidt.
Awards
Eindhovenaren zijn er al behoorlijk aan gewend: de ene award na de andere valt de stad ten deel. Het begon allemaal in 2011 met de benoeming tot “meest intelligente regio van de wereld”, maar daarna bleven nieuwe prijzen en onderscheidingen op de stad vallen alsof er helemaal geen concurrentie was. De aanhoudende internationale media-aandacht was niet meer dan een logisch gevolg. Dankzij alle prijzen heeft de wereld Eindhoven leren kennen en waarderen. Hetzelfde geldt voor Austin, dat de afgelopen 10 jaar de nummer 1 werd in Amerika voor alles van ondernemerschap tot levenskwaliteit – en ook hier is de pers lovend, meest recentelijk nog Forbes en U.S. News & World Report. Er is zelfs een complete “Austin in het Nieuws“-pagina mee gevuld. “We zijn hier het nieuwe Silicon Valley maar dan zonder dat we ‘die vallei’ willen zijn”, zegt Fred Schmidt. “Apple heeft meer dan 7000 werknemers in Austin, Facebook, Amazon, Indeed, en alle andere Californische bedrijven hebben er nog vele duizenden meer. Oracle heeft net een uitgebreide campus gebouwd die uiteindelijk 10.000 medewerkers zal tellen. Google heeft 3 campussen en divisies in de stad.”
Er is nog een gelijkenis: de mismatch op de arbeidsmarkt. Austin heeft op dit moment meer dan 50.000 vacatures en niet genoeg geschoolde werknemers om deze te vervullen. “We zijn misschien wat onbekender voor buitenstaanders, maar áls ze eenmaal hier zijn, vinden ze het allemaal geweldig”, aldus Schmidt. “En dan blijven ze ook.” Schmidt wil ook wel zeggen waarom. “Het is niet alleen het lekkere weer en het feit dat er in Texas nul belasting wordt geheven op personen of bedrijven, maar ook de verder uitstekende levenskwaliteit en veel lagere kosten van levensonderhoud dan mensen hier aan de oost- of westkust gewend zijn. Bovendien is dit een progressieve stad die er prat op gaat open, gastvrij en inclusief te zijn. Kortom: een combinatie van gunstige factoren heeft er de afgelopen 50 jaar voor gezorgd dat Austin is geworden wat het nu is.”
Goed, maar wat kan dit Eindhoven brengen?
Dat kan Eindhoven behoorlijk wat brengen, zegt Saskia Pardaans. Zij is hoofdvertegenwoordiger bij het Netherlands Business Support Office (NBSO) in Houston. Het kantoor in Texas is een van de manieren waarop het Nederlandse ministerie van Economische Zaken het internationale bedrijfsleven probeert te ondersteunen. “Wij kunnen ondernemers helpen om hier dingen te bereiken; wij laten ze zien wat hier allemaal mogelijk is. Dat is extra belangrijk omdat de meeste bedrijven alleen naar de oost- of westkust kijken.” Daarom was Pardaans ook heel blij met het bezoek dat de Eindhovense burgemeester John Jorritsma eerder dit jaar aan Austin bracht. “Hij heeft de energie van Austin gevoeld en ik weet dat Austin dat erg op prijs heeft gesteld.”
Pardaans heeft ook een advies: “Brainport heeft een lange lijst met proposities waarmee ze zich aan Austin willen binden. Om eerlijk te zijn is de lijst echt te lang. Het is beter om er slechts een paar te kiezen in plaats van tien. Ik denk dan aan tech & design, startups en misschien ook aan smart city-ontwikkelingen. Maar het belangrijkste: mobiliteit. Austin heeft een groot mobiliteitsprobleem en Eindhoven heeft alle kennis en ervaring om daarmee te helpen.”
Het verkeer is een puinhoop
Fred Schmidt is het daar roerend mee eens. “Nederland en Denemarken zijn van oudsher koplopers op het gebied van de fiets en andere alternatieve vormen van stedelijke mobiliteit. Austin is net begonnen. We zitten verstikt in het verkeer als gevolg van onze snelle groei, ons ontoereikende wegennet en het bijna ontbreken van goed openbaar vervoer. Het is waarschijnlijk te laat en te duur voor ons om spoorwegen aan te leggen. We moeten in één klap vooruit naar nieuwe vormen van mobiliteit. Handige ondernemers hebben inmiddels al hele ladingen deelfietsen en scooters in onze openbare ruimte gedumpt. Maar het resultaat is momenteel een puinhoop. We hebben grote behoefte aan begeleiding en hulp bij het beter organiseren van al deze nieuwe mogelijkheden in een samenhangend netwerk.”
NXP
Hier komen de diensten van NXP goed van pas. Het van oorsprong Eindhovense bedrijf heeft zijn Amerikaanse hoofdkantoor in Austin – en niet zonder reden. Maurice Geraets, Vice President Innovation en Managing Director bij NXP Semiconductors Nederland, zegt dat hij een uitstekende relatie heeft met zowel het Eindhovense als het Austinse stadsbestuur. “Het is dus extra leuk dat er van beide kanten verschillende economische missies zijn geweest. Ik heb de indruk dat beide steden van elkaar kunnen leren en gezien de goede persoonlijke relaties die er al zijn, is hiervoor al een goede basis gelegd.”
De reden dat NXP zowel in Austin als in Eindhoven met Smart Cities werkt is “omdat NXP op beide locaties goed vertegenwoordigd is en beide steden ambities hebben op dit gebied”, zegt hij. “Iets breder dan Eindhoven is de Brainportregio en ook Nederland duidelijk koploper in Smart Mobility en Automotive. En Austin is koploper in Smart Cities, geïllustreerd door hun positie als finalist in een recente Smart City wedstrijd in de VS. Voor ons is wereldwijd koploper zijn belangrijk omdat initiatieven waar wij aan meewerken echt wel van wereldklasse moeten zijn – anders zouden we namelijk liever op andere locaties innoveren.”
Waterbeheersing
Naast mobiliteit heeft Fred Schmidt nog een ander belangrijk aspect waar Nederlanders zijn stad kunnen helpen: een betere waterbeheersing. “Hoewel we ons midden in Texas bevinden, ligt Austin aan een rivier die op verschillende plaatsen is afgedamd om een reeks meertjes te vormen. Voor het grootste deel heeft dit goed gewerkt. Maar in tijden van hevige regenval, een of twee keer per jaar, zijn we vatbaar voor ernstige overstromingen. Toen ik in oktober op bezoek was in Nederland, was het weer zo ver, ook waar ik woon, aan de zuidoever van de rivier tegenover het stadscentrum. Terwijl ik aan de telefoon met mijn vrouw aan het praten was over het verplaatsen van auto’s, motoren en kajaks naar hogere delen, sprak de persoon met wie ik in Amsterdam was mij aan en zei: “Weet je wel dat we hier vier meter onder de zeespiegel zitten? We kunnen jullie waarschijnlijk helpen met die problemen.”
DDW x SXSW
Fred Schmidt bezocht Eindhoven tijdens Dutch Design Week, als onderdeel van een 11 persoons delegatie van Austin en SXSW. Het doel was om een beter gevoel te krijgen van de logica van een samenwerking tussen de twee festivals. “In die paar dagen dat ik daar was, kon ik de overeenkomsten tussen onze twee steden al zien, voelen en ervaren: de energie, het enthousiasme en het slimme denken van een rijke creatieve gemeenschap, gecombineerd met het vermogen om te focussen en zo de resultaten te leveren die nodig zijn om nieuwe producten en industrieën te creëren. Dat zijn de wezenlijke ingrediënten van een innovatie-economie.” Eindhoven en Austin zijn zeker niet de enige twee plaatsen waar die ingrediënten aanwezig zijn, Schmidt geeft snel toe. “Maar waar dat zo is, is het resultaat onmiskenbaar.
Hoe verder?
Als het aan Schmidt ligt, dan is de weg vooruit misschien wel via het Sister Cities International programma. “Een heel interessant middel om relaties tussen steden over de hele wereld te formaliseren. Het bestaat nu al meer dan 50 jaar. Austin heeft 13 zustersteden en werkt nu aan een 14e met Pune, India. Ik leid onze relatie met Londen/Hackney. Onze andere in Europa zijn met Koblenz en Angers. Ik zie dat Eindhoven ook een aantal Sister Cities over de hele wereld heeft, maar nog geen enkele in de Verenigde Staten, dus…”
Een ander bindmiddel dat nu onderzocht wordt is die van SXSW en DDW. Maar dat zijn niet de enige events met raakvlakken over en weer, zegt Schmidt. “Ook kleinere zoals het Tech Sister Cities Event dat onlangs in Eindhoven werd georganiseerd, kan daarbij helpen. Misschien is dit wel een breder inzetbaar mechanisme. Maar let op, want dit is altijd heel hard werken, zowel door professionals als vrijwilligers, aan twee kanten.”
Lumolabs
Een andere optie zijn de als bestaande ondernemersactiviteiten, zoals die van Lumolabs oprichter Andy Lurling. Hij begon in Eindhoven, kopieerde zijn incubator al naar Los Angeles en Taipei en overweegt nu ook in Austin te beginnen. “Austin zou misschien wel een logischere plek voor ons zijn dan LA. De stad is in veel opzichten vergelijkbaar met Eindhoven, dus dat helpt. Maar belangrijker nog, er zijn geldschieters, uitstekende universiteiten en de stad groeit nog steeds – studenten voelen blijkbaar niet meer de behoefte om de stad te verlaten na hun afstuderen. Niet voor niets zijn Google en Facebook daar ook begonnen. En natuurlijk is de magneet van SXSW ook voor ons interessant. Dit alles bewijst dat er veel gebeurt rond technologie en design, precies ons speelveld.”
Lurling heeft Austin drie keer bezocht en is van plan om er begin volgend jaar een kantoor te openen. “Het is verre van gemakkelijk om te beginnen, maar het is wel mogelijk. De lokale overheid biedt subsidies, belastingwetgeving in Texas helpt ook. Lurling denkt dat zijn incubator een plek kan veroveren tussen de bestaande lokale investeerdersfondsen en accelerators. “We zijn gericht op Serie A investeringen en met dat doel voor ogen zou Austin wel eens een heel goede plek kunnen zijn. LA is strategisch ook van belang, maar daar is al een overvloed aan angel investors die in principe hetzelfde kunnen bieden als wij.”
Logischerwijs maakte Lurling deel uit van het “Counterwave”-initiatief, dat werd georganiseerd door de New Dutch Wave, een Nederlandse organisatie die zich al een paar jaar op SXSW richt. “Dat heeft ons echt geholpen bij het leggen van contacten in Austin. Misschien gaan we wel een kantoor delen daar. Wat mij betreft openen we rond mei een of twee verdiepingen in een gebouw met meerdere huurders.”
SXSW is FOMO
Een andere persoon die goed kijkt naar de voorzichtige stappen die de twee steden op dit moment overwegen, is Martijn Paulen, directeur van de Dutch Design Foundation, de organisator van DDW. Paulen bezocht SXSW vier jaar geleden al eens en heeft er een warm gevoel aan overgehouden. “Eerlijk gezegd was het voor mij de eerste keer dat ik kennismaakte met FOMO, de ‘Fear Of Missing Out’. Vooral bij alle innovation talks is er zoveel te beleven, dat je voortdurend het gevoel hebt dat je iets mist”.
Martijn Paulen (rechts) bij de opening van de DDW, oktober 2018
Wat Paulen aantrekkelijk vindt aan SXSW is de combinatie van doelgroepen: “Natuurlijk zijn er muziek- en filmliefhebbers, maar ook de tech-liefhebbers. En daarnaast zie je ook veel ondernemers en zelfs durfkapitalisten in een omvang die wij in Eindhoven niet gewend zijn.”
In principe kunnen SXSW en DDW elkaar op twee manieren helpen, zegt Paulen. “We kunnen veel leren van hoe zij het hele programma voor lezingen hebben georganiseerd. We zijn wat dat betreft al ontzettend trots op onze eigen prestaties op dat gebied, maar als je het vergelijkt met wat SXSW doet… de overvloed aan lezingen, maar ook de kwaliteit van de sprekers, dat is iets om jaloers op te zijn. Daarnaast zou SXSW iets kunnen leren van de manier waarop wij een belevingsaspect aan het programma weten toe te voegen. Neem bijvoorbeeld de Embassy of Health, zoals we die bij VanBerlo lieten zien, maar ook onze culturele en maatschappelijke focus, ik denk dat dat iets is waar SXSW baat bij zou kunnen hebben. Onze ontwerpers richten zich op de grote transformatiethema’s – zoals gezondheid, energie of voedsel – en dat merk je. Op SXSW zie je vooral veel apps, product- en service-innovaties, maar juist door de culturele component die bij ons altijd aanwezig is, komt het allemaal steviger binnen bij het publiek.”
Sinds zijn eerste bezoek hebben de twee festivals een nauwere relatie opgebouwd. En voor de SXSW van volgend jaar hoopt Paulen dit nog verder te zien groeien. “Met bezoeken over en weer werkt dat het beste. Zo denk ik dat in maart weer een aantal startups en ontwerpers hun werk kunnen laten zien aan het SXSW-publiek”.
Wat de toekomst brengt voor de twee steden, zal ook afhangen van de breedte van de samenwerking, zegt Paulen. “Het moet worden uitgevoerd langs verschillende lijnen: onderwijs, bedrijfsleven, startups, etcetera. Ik denk dat dit ook de manier is waarop Brainport Development hier nu naar kijkt.”
Brainport, of Nederland?
Ja, dat is het, bevestigt Johann Beelen. Veel van het verkennend onderzoek wordt door hem gecoördineerd. Binnen Brainport Development is Beelen verantwoordelijk voor de relaties met de Verenigde Staten. “We doen dit stap voor stap. Na het bezoek van Jorritsma zijn we gewoon doorgegaan. Austin is hier geweest tijdens DDW, ons volgende doel is een bezoek aan SXSW, hopelijk samen met ontwerpers en ondernemers uit Eindhoven. Maar we zijn nog steeds op zoek naar de beste manier van werken. Moet dit een Eindhovens feestje zijn, of eerder een breder, Nederlands initiatief? Ja, de twee steden passen perfect bij elkaar, maar Nederland heeft nog veel meer te bieden. We zijn nog volop in de fact finding fase.”
Volgende stop in dat proces: SXSW, Austin, Texas.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
