Het verhaal van ASML: het begon met armoede en nalatigheid, het slaagde door doorzettingsvermogen en een verbindend ecosysteem

ASML, met 42.000 werknemers, is niet altijd het nummer één techbedrijf in Europa geweest. Integendeel, het begon in 1984 met “armoede en nalatigheid”. Acht jaar later werd het bijna de nek omgedraaid door een gebrek aan geld en partners. Gelukkig was er één persoon in de raad van bestuur van Philips die bleef geloven in de beoogde chipmachines. Gesteund door een regering die niet bang was om risico’s te nemen, kon de groei eindelijk van de grond komen. “Onze geschiedenis leert ons dat het naast armoede en nalatigheid gaat om doorzettingsvermogen. En veel geluk, dat is ook waar”, zei ASML’s ceo Peter Wennink op het Deep Tech Connect evenement op de High tech Campus in Eindhoven.

Toen Wennink werd gevraagd om de slides voor te bereiden voor zijn keynote, was zijn antwoord ‘nee’. In plaats daarvan wilde hij een verhaal vertellen, want “als je mijn leeftijd bereikt, voelt het beter om een verhaal te vertellen dan om een presentatie te geven.”

Brainportregio

De Brainportregio is bijzonder, benadrukte Wennink. “Veel van onze leveranciers zijn nu grote bedrijven, samen met hen hebben we dit ecosysteem gecreëerd. Al deze bedrijven maken nu deel uit van het netwerk. In zekere zin werden we allemaal gedwongen om samen te werken. En dan zie je dat deze regio, ontstaan uit de overblijfselen van Philips, ongelooflijke ecosysteemcapaciteiten heeft vanuit een deep-tech oogpunt. We hebben digitale kracht, softwaremensen, fijnmechanica, mechatronica, meetinspectiesystemen, lasertechnologie, halfgeleiders, noem maar op. Alle ingrediënten om deep-tech te creëren.”

Een van de redenen dat de Brainportregio zo bijzonder is, voegt Wennink toe, is “dat mensen de tijd nemen om echt met elkaar in contact te komen. Dat is typerend voor dit gebied en daarom is Brainport ook zo succesvol. Mensen zijn bereid om samen te werken en iets op tafel te leggen om te delen. Ik denk dat dit aspect vooral cruciaal is in de fase van start-ups. Je moet bereid zijn om te delen om toegang te krijgen tot dat talent. En toegang tot talent is een van de belangrijkste redenen voor het succes van een bedrijf.”

Fysiek telefoonboek

Uiteindelijk gaat het erom mensen te verbinden met relevante kennis, aldus Wennink. “Je moet wetenschap integreren met de kennis van de bestaande industrie en met de innovatie en de creativiteit die uit de mensen komt. Talent is cruciaal. En dat is wat je hier kunt vinden. Daarom is dit ecosysteem ook zo belangrijk voor ons. We hebben waarschijnlijk meer geleerd van onze scale-up leveranciers vanwege hun creativiteit en de bekende grenzen die je nu eenmaal hebt als je een innovatieve start-up en een scale-up bent.”

Het hele punt van deep-tech is dat het tijd kost, voegt Wennink eraan toe. “Kijk naar onze geschiedenis, we hebben er tien jaar over gedaan. We hadden het niet gered zonder het ecosysteem, zonder de steun van vele anderen. En dat is nog steeds het geval. Daarom steunen we HighTechXL, DeepTechXL en het MakeNext Platform. We weten hoe cruciaal het is voor jonge bedrijven om de verbinding te maken, maar we ervaren zelf ook nog steeds het belang hiervan.”

Volgens Wennink heeft de industrie een verantwoordelijkheid om zichzelf open te stellen als bron van informatie. “Philips had een fysiek telefoonboek. Als we een technisch probleem hadden, pakten we de telefoon en belden we iemand in Philips NatLab. Zij zochten het uit, kwamen langs om over onze uitdagingen te praten. Zo boekte je in twee dagen meer vooruitgang dan anders in vijf maanden. Er is geen fysiek telefoonboek meer, maar het werkt nog steeds zo. Daarom werken we samen met organisaties als HighTechXL en het MakeNext platform; je maakt deel uit van ons ecosysteem als je bij die netwerken hoort. Dus van daaruit, als je specifieke kennis nodig hebt, kun je naar ASML komen, je kunt met onze ingenieurs, systeemingenieurs of andere experts praten, en wij kunnen je helpen.”

Industrialisatie

De connectie is nog meer nodig voor deep-tech start-ups vanwege het complexe proces van productie en industrialisatie van hun producten. “Om te slagen in de markt moet je product robuust zijn. En wat je meestal ziet bij prototypes die aan potentiële klanten worden aangeboden, is dat deze niet robuust zijn. Ook daarom is de Brainportregio zo belangrijk: als je een idee hebt, heb je toegang tot industrialisatiekennis. En of het nu bij ASML is, of bij VDL, of bij een van onze leveranciers zoals NTS, deze mensen hebben de industriële kennis om je product robuust te maken. De connectie moet er vanaf het begin zijn, anders verspil je tijd. Het netwerk geeft je geloofwaardigheid.”

Het is uiteindelijk ook de manier om financiering te krijgen. “Geld komt voort uit goede ideeën, goede mensen en geloofwaardigheid. En je kunt de geloofwaardigheid ondersteunen door de juiste mensen aan te nemen, met de juiste achtergrond, en daarbij aan te sluiten bij de industriële omgeving en het ecosysteem dat je idee ondersteunt zodat je kunt industrialiseren.”

Uiteindelijk gaat het er volgens Wennink om het “grotere Brainport ecosysteem” te gebruiken om van een geweldig idee naar connecties naar geloofwaardigheid te gaan. Als je dit pad volgt, verwacht Wennink dat de kans op versnelling voor een deeptechbedrijf goed zal zijn. “Samen hebben we een ecosysteem gecreëerd dat vanuit deeptech-oogpunt waarschijnlijk uniek is in de wereld. Het is een goudklompje. Het is een ruwe diamant. Het is aan ons allemaal om het te polijsten.”