‘Het onderwijs kan bedrijven toekomstbestendig maken’

By Linda Bak

Ondernemers aanmoedigen om eens uit de waan van de dag te stappen en te kijken wat zij willen betekenen in de toekomst. Dat vindt Jean Louis Steevensz, hoofd van het lectoraat Bussiness Innovation bij Fontys Hogescholen, het leukste aan zijn werk. Hij werkte de afgelopen dertig jaar in de high tech industrie en maakte een paar jaar geleden de overstap naar het onderwijs. “De laatste tien jaar van mijn carrière wil ik de volgende generatie businessmensen opleiden, ik wil mijn opgedane kennis delen met jonge mensen”, stelt Steevensz.

Op 29 september wordt hij officieel benoemd tot lector van het lectoraat Business Innvotion, een van de twee lectoraten binnen de Fontys International Business School in Venlo. Binnen een lectoraat wordt praktijkgericht onderzoek gedaan ter verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. “Het voelt als een eer om dit te doen. Het opleiden en begeleiden van jonge mensen houdt mij ook scherp. Zij zijn kritisch en hebben nieuwe, verfrissende ideeën”, zegt Steevensz. Die nieuwe ideeën zijn meer dan welkom. We staan maatschappelijk gezien voor grote uitdagingen, bijvoorbeeld als het aankomt op klimaat en voedselvoorziening. Het lectoraat richt zich met name op het helpen van mkb’ers die voor deze grote uitdingen staan.

Samen sterker

Een goede samenwerking tussen onderzoekers, studenten en bedrijven is dan ook onmisbaar. Het lectoraat helpt bedrijven met praktische vragen zoals: wat komt er allemaal kijken bij de transitie naar een circulair productieproces? “We doen nu een project met een aantal mkb’ers in Limburg. We onderzoeken of we het gebruikte eindproduct terug kunnen nemen van de klant, dit kunnen recyclen en bepaalde materialen weer opnieuw kunnen gebruiken in de keten”, geeft Steevensz als voorbeeld. “Dit zijn trajecten over een langere termijn waarin we stap voor stap onderzoek doen en zoeken naar oplossingen.”

Hierbij worden ook vaak studenten betrokken, bijvoorbeeld met afstudeeronderzoeken. “Dan gaat het niet alleen om studenten van de opleiding Business Innovation, maar bijvoorbeeld ook van marketing of financieel gerelateerde opleidingen. Zij kunnen bijvoorbeeld een businessplan doorrekenen om te kijken naar de haalbaarheid van bepaalde plannen. Zo kunnen we de mkb’er echt een totaalpakket aanbieden”, vertelt hij. Voor studenten is het heel leerzaam om in interdisciplinaire teams te werken. “Het motiveert het heel erg dat ze aan echte cases met echte bedrijven kunnen werken.”

De echte wereld

Studenten werken over het algemeen steeds vaker aan real life uitdagingen waar bedrijven tegenaan lopen. Zo kunnen zij de geleerde theorie ook direct gebruiken in de praktijk. Zo onderzoekt het lectoraat nu het gebruik van een pay-per-use businessmodel voor robots. Mkb’ers hoeven dan geen robot aan te schaffen, maar leasen de machine en betalen een bepaald bedrag als deze ook daadwerkelijk gebruikt wordt. “We kijken dan naar de voor- en nadelen van zo’n systeem voor ondernemers. Een student berekent wat het omslagpunt is; in welke situatie is een leaseconstructie voordelig en wanneer wordt het interessanter om de robot aan te schaffen? We rekenen dan verschillende situaties en scenario’s door.”

Het opzetten en uitvoeren van dergelijke projecten is volgens Steevensz een belangrijke ontwikkeling in het onderwijs. “Zo snijd het mes aan twee kanten, zowel voor de studenten als voor de bedrijven levert dit waardevolle informatie op.” Een kerntaak van het lectoraat is om de opgedane kennis weer terug het onderwijs in te laten stromen. “Dat houdt het onderwijs up-to-date en zorgt dat het onderwijs aansluit bij de vraag die bedrijven hebben. Voor bedrijven is het fijn om via het lectoraat toegang te hebben tot nieuwe kennis. Het lectoraat is de schakel tussen het onderwijs en het bedrijfsleven”, stelt hij.

Balans

Door zijn jarenlange ervaring in het bedrijfsleven, kijkt Steevensz met andere ogen naar het onderwijs. “Wat bij ons hoog in het vaandel staat, is dat plannen die we bedenken tijdens een onderzoek ook praktisch en financieel haalbaar moeten zijn voor een mkb’er”, benadrukt hij. “Natuurlijk willen en moeten bedrijven hun manier van werken en denken aanpassen om de klimaatverandering tegen te gaan. Maar aan de andere kant moeten zij ook geld verdienen om het hoofd boven water te houden. Het is belangrijk om daar een balans in te vinden.”

Circulaire economie

Met die gedachte in het achterhoofd doet het lectoraat nu verschillende onderzoeken op het gebied van circulaire economie. “Van oorsprong was dit lectoraat (gestart in 2017) gericht op de transitie naar Product as a service. Bedrijven gingen steeds meer diensten aanbieden om klanten beter en voor langere termijn van dienst te kunnen zijn”, blikt hij terug. “We zien sterke paralellen met de transitie naar een circulaire economie en duurzaam voedsel.”

In de regio Venlo zijn veel kwekerijen van bijvoorbeeld champignons en asperges te vinden. “Met verschillende Europese universiteiten, onder andere in Frankrijk, doen we onderzoek naar het gebruik van insecten als bron van eiwitten in plaats van het traditionele vlees”, geeft hij als voorbeeld. Hierbij spelen niet alleen technische aspecten en vragen rondom voedselveiligheid een rol, ook de acceptatie van de maatschappij is een belangrijk onderdeel van deze innovatie. “Dat maakt het juist zo interessant.”

Daarnaast wil het lectoraat ook de mogelijkheid onderzoeken of bijvoorbeeld traditionele veeteelt op deze manier kunnen overstappen op een andere, meer duurzame markt. Steevensz: “Dat is in de regio Limburg, maar ook in heel Nederland een belangrijke vraag die er vanuit de ondernemers heerst.” Fontys gaat – samen met verschillende bedrijven – een fieldlab opzetten op de Brainport Greenport Campus. Hier gaan zij insecten kweken en voedsel maken.   

Je niet blindstaren op de kosten, maar kijken naar de voordelen van robots in het mkb

Het bedrijfsleven kampt momenteel met de krapte op de arbeidsmarkt. Dit geldt ook voor het midden- en kleinbedrijf (mkb). Daarnaast vraagt ook de in rap tempo veranderende wereld om een andere, gedigitaliseerde manier van produceren. 

Focus op de toekomst

Steevensz hoopt in de toekomst nog veel meer ‘jonge businessmensen’ op te leiden en bedrijven te helpen met hun vraagstukken. “Ik wil graag een erkend instituut worden in het Limburgse. Dat bedrijven weten dat ze met vragen altijd bij de Fontys International Bussiness School aan kunnen kloppen”, stelt hij. Zijn lectoraat werkt aan een toolbox met allerlei gevalideerde onderzoeken uit de praktijk. “Daarmee hopen we mkb’ers en studenten snel en op een praktische manier verder te kunnen helpen met de uitdagingen waar zij tegenaan lopen.”

Steevensz’ grote droom: “Ik hoop dat we bedrijven daarmee wat meer toekomstbestendig kunnen maken. Mkb’ers werken vaak van dag tot dag en lijken geen concrete lange termijn visie te hebben. Vanuit mijn ervaring met een Japanse onderneming – waar ik een tijd voor gewerkt heb – heb ik meegekregen dat het juist wel belangrijk is om een focus voor de toekomst te hebben.”