De omstreden kolencentrale Hamburg-Moorburg krijgt een nieuwe bestemming. Als het aan de Hanzestad ligt komt er een waterstofcentrale voor in de plaats met een capaciteit van 100 Megawatt. Het zou daarmee een van de grootste elektrolyse-installaties worden van Europa en de wereld.
Dat heeft de stad Hamburg afgelopen vrijdag bekendgemaakt samen met een consortium bestaande uit de energiebedrijven Wärme Hamburg, Gasnetz Hamburg, Vattenfall en Shell en Mitsubishi Heavy Industries. Het streven is de fabriek in 2025 op te starten. Daarna is er volgens het consortium nog ruimte voor verdere uitbreiding.
Windenergie
De keuze voor de locatie in Hamburg is logisch en opvallend tegelijk. Het is logisch omdat het terrein gunstig gelegen is ten opzichte van een aantal grote on- en offshore windkrachtcentrales (nodig om de waterstof groen te produceren). Moorburg heeft bovendien een uitstekende aansluiting op het Duitse gasnet (waar het waterstof door kan worden getransporteerd) en er is veel zware industrie in de buurt (die de waterstof kan gebruiken als alternatieve brandstof).
De keus is ook opvallend omdat de bouw van de kolencentrale Moorburg een grote mislukking was. Het Zweedse Vattenfall investeerde ongeveer 3 miljard euro in de centrale die uiteindelijk maar vijf jaar heeft gewerkt (2015-2020). Het oorspronkelijke doel was om stroom te leveren tot het jaar 2038.
De centrale werd een paar weken geleden echter stilgelegd omdat er overcapaciteit is op de Duitse elektriciteitsmarkt door de sterke groei van wind- en zonnestroom. Duitsland wil bovendien van zijn kolenstroom af. Dat Moorburg er aan moest geloven, was het gevolg van een veiling waarbij Vattenfall een financiële vergoeding kreeg. Later dit jaar worden er nog 10 andere kolencentrales gesloten in verband met de groene energietransitie.
5 gigawatt in 2030
Helemaal zeker is de nieuwe waterstofcentrale nog niet. De verklaring van vrijdag is een intentieverklaring, maar Hamburg lijkt wel vastberaden de plannen door te zetten. “Voor een elektrolyse-installatie van deze omvang is er geen betere plek denkbaar dan Moorburg”, zegt Michael Westhagemann, de Hamburgse senator voor economische zaken.
Westhagemann is een partijloze politicus die al jaren probeert van Hamburg een centrum voor de waterstofindustrie te maken. Het plan voor een fabriek met een capaciteit van 100 megawatt ligt al sinds 2019 op tafel. Er waren alleen nog geen partners en een locatie aangewezen.
Hamburg trekt bij de opbouw van een waterstofsector op met de andere deelstaten langs de Noord- en Oostzeekust: Bremen, Mecklenburg-Voorpommeren, Nedersaksen en Sleeswijk-Holstein.
Hun plannen worden gesteund door de regering in Berlijn die als doelstelling heeft om de waterstofproductie op te voeren tot 5 gigawatt in 2030. Dat is dus nog veel meer dan de centrale in Hamburg. Duitsland wil daarbij ook samenwerken met andere Europese landen.
Waterstof kost te veel
Een van de belangrijkste voorwaarde om de plannen te laten slagen, is een aanpassing van het gasnet. Het blad Der Spiegel meldde dit weekend dat Berlijn momenteel bezig is met een wetsvoorstel hiervoor.
Maar er zijn ook nog veel andere onopgeloste problemen rondom het thema groene waterstof. Technisch is er veel mogelijk, maar het vervelende is dat er bij het omzetten van windstroom in waterstof nog altijd veel energie verloren gaat.
Een ander groot probleem is dat de waterstofproductie een bepaalde omvang moet hebben (schaalvoordelen) om het enigszins rendabel te maken. Dat is nu nog niet zo. Er zijn dus subsidies nodig.
Dat de Duitse overheid toch enthousiast is, heeft te maken met de verplichting om in 2050 CO2-neutraal te zijn. Voor auto’s kan dat prima met duurzame stroom en elektromotoren, en is er dus geen waterstof nodig, maar dat ligt veel lastiger bij bijvoorbeeld vliegtuigen, een staalfabriek of andere zware industrie die moeilijk op stroom kunnen draaien.
Of en hoeveel subsidie er komt voor het project in Hamburg-Moorburg is nog onbekend. Waarschijnlijk wordt er een beroep gedaan op de regering in Berlijn en/of de Europese Unie, die hier een pot voor heeft (IPCEI, Important Project of Common European Interest). De kosten van het Hamburgse waterstofproject zijn nog onbekend, maar werden eerder door Westhagemann ingeschat op een miljoenenbedrag met drie cijfers.
Het hele persbericht kunt u hier lezen.
Lees ook het opiniestuk van IO-columnist Eugene Franken over waterstof in Nederland.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
