Haal je nieuwe interieur uit de plasticsoep

By Linda Bak

Een huis volledig van duurzaam plastic, van de bloempotten tot de borden en van de matrassen tot de stoelen. Zie jij jezelf er al wonen? Misschien zijn deze producten van plastic in de toekomst wel echt te koop in de winkel. Tijdens Dutch Design Week in Eindhoven krijg je alvast een voorproefje. Het Rethinking Plastic House, zoals de expositie heet, is ontwikkeld door de gelijknamige Embassy. Waar het de Embassy of Rethinking Plastic met name om gaat, is dat we als samenleving nadenken over de toekomst van plastic. Want hoe ziet de wereld er in 2050 uit? Waar woon je dan? Wat voor werk doe je? En hoe is het klimaat? “Dat is zo moeilijk om voor te stellen”, begint Lia Voermans, directeur Innovation Strategy bij Brightlands Chemelot Campus, tijdens de conferentie van de Embassy of Rethinking Plastic tijdens Dutch Design Week (DDW).

“We staan aan de vooravond van een grote verandering. Nu proberen we innovaties in bestaande systemen te proppen, de systemen die we kennen. Alleen gaat dat niet lukken. We moeten alles loslaten en toewerken naar nieuwe verdienmodellen”, stelt ze.

Dat is een lastige opgave voor plastic. Dit is namelijk een onmisbaar materiaal in de industrie en samenleving. Alleen het is ook heel milieubelastend. Daarom moeten we wel naar nieuwe vormen van plastic en gaat de manier waarop we het nu gebruiken helemaal op de schop. Om echt tot baanbrekende innovaties te komen, moeten verschillende partijen samenwerken. De conferentie van de Embassy of Rethinking Plastic is daarin een startpunt. Hier ontmoeten designers, wetenschappers en mensen uit het bedrijfsleven elkaar.

Lees ook: Matrassen moeten milieuvriendelijker en deze techniek maakt dat mogelijk

Ontwerpers onmisbaar

De Embassy of Rethinking Plastic is één van de acht World Design Embassies tijdens DDW. Hierin wordt de rol van ontwerpers in het oplossen van maatschappelijke thema’s bekeken. In deze Embassy spelen de Brightlands Chemelot Campus en Yksi Expo een belangrijke rol. “De afgelopen tien jaar hebben we grote stappen gezet op het gebied van duurzaamheid, maar nu gaat het pas echt gebeuren”, stelt Leonne Cuppen, curator van de Embassy of Rethinking Plastic en de oprichter van Yksi Expo. “Ecologische waarde begint op sommige punten belangrijker te worden dan economische waarde. Dat is een interessant moment en ik ben blij dat ik hier onderdeel van mag zijn.” Voermans zget daarover: “Ontwerpers en designers zijn een belangrijke sleutel in de transitie naar een circulaire samenleving.” Bij de Brightlands Circular Space ontmoet de chemie de designwereld. Dat heeft zich uiteindelijk vertaald in een verdere samenwerking in de Embassy of Rethinking Plastic.

“Recyclen is een deel van de oplossing”, stelt Voermans. “We willen uiteindelijk een hele systeemtransitie bouwen.” Brightlands speelt daarin een belangrijke rol als innovatiecluster. Door de ligging – onder andere tussen Rotterdam en het Roergebied – is het een ideale plek om innovaties verder te brengen. Onder nadere met Brightlands Circulair Space wordt gekeken naar de ontwikkeling van circulaire materialen die interessant zijn voor de Nederlandse, Europese en misschien zelfs wereldwijde economie. “We gaan het hele proces opnieuw bekijken, van het inzamelen en het sorteren van plastic tot het uitdenken van nieuwe materialen”, gaat ze verder.

Complex

Tijdens de conferentie neemt Marnix van Gurp, directeur van het Brightlands Materials Center, het publiek mee in de complexe wereld van plasticrecycling. “Verpakkingen in de supermarkt houden ons voedsel vers en veilig. Daarnaast is het ook een handige manier om etenswaren te vervoeren”, begint hij. Een aantal verpakkingen kan al goed gerecycled worden, zoals de PET-flessen die apart ingezameld worden. Maar voor veel verpakkingen is het nog heel lastig om deze te recyclen. “Dat komt dat verpakkingen vaak van verschillende soorten polymeren, materialen gemaakt worden.” Omdat de materialen niet makkelijk te scheiden zijn, is het ook lastig om er weer iets nieuws van te maken. Om dit probleem op te lossen, is een nieuwe manier van denken en ontwerpen nodig.

“De verpakking van Alpro heeft bijvoorbeeld al een papieren wikkel die er makkelijk af te halen is”, gaat Van Gurp verder. “Alleen consumenten doen dat vaak niet. De verpakking wordt in de afvalverwerking aangezien als papier waardoor ook het plastic in de papierbak verdwijnt. Hierdoor mislukt de batch van de papierrecycling.” Het gedrag van consumenten speelt hierin een belangrijke rol. “Het design is goed bedacht, maar in de praktijk pakt het toch anders uit”, stelt hij. Zijn oproep: “Denk op een andere manier na over het recyclen van plastic. Hierin is de combinatie van design met de kennis van materialen heel belangrijk. Anders komen we er niet.”

Lees hier meer over Brightlands

Een hoogwaardig product

Ontwerpers Jessica den Hartog en Michelle Baggerman zijn hier in hun project Chrysalis mee bezig. Al een aantal jaren zijn de designers – ieder op hun eigen manier – bezig met plastics en het recyclen hiervan. Ruim een jaar geleden vonden ze elkaar en startten met Chrysalis. Geïnspireerd door een cocon in de natuur, proberen zij nu garen te maken van gerecycled plastic. Het gaat om plastic uit huishoudelijk afval zoals shampooflessen of flessen van schoonmaakmiddel, dus niet om de bekende PET-flessen.

“We willen een product maken dat in de loop kan blijven”, zegt Michelle Baggerman. “Nu zie je vaak dat gekleurd plastic één keer wordt gerecycled, dan wordt het zo’n grijze massa dat dan weer ergens anders voor wordt gebruikt, bijvoorbeeld als disposable. Dat is zonde omdat je het plastic zo maar één keer opnieuw kan gebruiken. Daarna gaat het alsnog weg. Als we er textiel van maken, dan wordt het plastic echt opnieuw gebruikt in een product dat lang meegaat.”

Om te onderzoeken hoe het precies werkt om garen te maken van gerecycled plastic, maken de designers gebruik van de laboratoria op de Brightlands Chemelot Campus. “Dat is een mooie wisselwerking om tot een uiteindelijke product te komen”, gaat ze verder. “Wij hebben de creativiteit, maar niet de faciliteiten om ook echt te experimenteren met het maken van garen. We zijn nu ook nog op zoek naar een samenwerking met wetenschappers die ons kunnen helpen bij het begrijpen van de chemische processen rondom het recyclen van plastic. Zo werken we uiteindelijk echt toe naar een toepassing in de praktijk.”

Curator Leonne Cuppen sluit af: “De conferentie is bedoeld om mensen te verbinden, het is een startpunt om samen te kijken naar het verduurzamen van de plasticproductie én het plasticgebruik.”