In een wereld die razendsnel verandert, waar technologische en maatschappelijke uitdagingen om vooruitziende blik en daadkracht vragen, is het schokkend om te zien hoe Nederland zich laat verleiden door kortetermijnopportunisme. Het recente Kamerdebat met het Nationaal Groeifonds als lijdend voorwerp legt een pijnlijke waarheid bloot: we zijn bereid onze toekomst te verkwanselen voor tijdelijk politiek gewin. Met de verkiezingen in aantocht is het aanbieden van onverantwoorde cadeautjes blijkbaar nog aantrekkelijker dan anders.
Want wat gebeurde er in de algemene politieke beschouwingen in de dagen na Prinsjesdag? Een meerderheid in de Tweede Kamer (VVD + PVV + SP + CU + JA21 + BBB + SGP + DENK + BVNL + Fractie Den Haan + Omtzigt) vond het slim de accijns op diesel en benzine te bevriezen en zo te voorkomen dat tanken volgend jaar veel duurder wordt. Daar is zo’n 1,2 miljard euro voor nodig. En daarvoor kunnen we prima een greep uit het Groeifonds doen, zo klonk het in de door de VVD ingediende motie. Geen wonder dat ASML-baas Peter Wennink – tevens vicevoorzitter van het Groeifonds – zich er in een interview met het Eindhovens Dagblad furieus over uitliet.
Het Nationaal Groeifonds werd opgericht met een groot doel: de economische groei van Nederland op de lange termijn veiligstellen. Het is bedoeld om risicovolle, maar noodzakelijke projecten te steunen die zich richten op grote maatschappelijke uitdagingen, zoals de energietransitie. Deze projecten vragen om visie, durf en een langetermijnstrategie. Maar wat zien we nu? Als het aan een Kamermeerderheid ligt wordt precies dit geld gebruikt om de brandstofprijzen te drukken. Een duidelijker voorbeeld van het stellen van korte termijn boven lange termijn is nauwelijks denkbaar. In één pennenstreek bepleit de Kamer 1) een stimulans voor het gebruik van fossiele brandstoffen terwijl we daar zo snel mogelijk van af moeten en 2) een graai uit het Groeifonds – dat juist bedoeld is om die transitie van fossiel naar duurzaam te faciliteren. Dat is dubbel fout.
Azië
Wennink maakt in het interview de verwijzing naar Azië. In landen als Zuid-Korea, Taiwan, China en Singapore ziet hij een totaal andere benadering. Daar overheerst de langetermijnvisie op grote maatschappelijke problemen en wordt gekozen voor een systemische aanpak. We kunnen daar inderdaad een voorbeeld aan nemen. Waar we in Nederland debatteren over individuele windmolenparken, kijken zij naar het grotere geheel. Ze betrekken grootverbruikers van energie bij hun plannen, denken na over energieopslag en zorgen voor een gecoördineerde aanpak. Een systeemaanpak die in Nederland pijnlijk ontbreekt.
Het is beschamend – en gevaarlijk – dat we in Nederland zo snel afgeleid worden door kortetermijnbelangen zoals een jaartje goedkope benzine. Nog erger is het dat die belangen haaks staan op onze plicht tegenover de generaties na ons. Het is tijd dat we deze korte-termijnverleidingen weerstaan en ons richten op wat echt belangrijk is: een duurzame, welvarende toekomst voor ons allemaal. Laten we het Nationaal Groeifonds gebruiken waar het voor bedoeld is en niet laten verworden tot een politieke speelbal.
Sprankje hoop
Er is nog één sprankje hoop: het demissionaire kabinet heeft in een eerste reactie helder laten weten dat er grote nadelen zitten aan de plannen van de gelegenheidsmeerderheid in de Kamer. Toch, zelfs als de regering deze Kamermotie naast zich neerlegt, valt het niet meer te ontkennen dat we voor de toekomst van onze kinderen niet bij VVD + PVV + SP + CU + JA21 + BBB + SGP + DENK + BVNL + Fractie Den Haan + Omtzigt hoeven aan te kloppen.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
