De Belgische kunstenaar Dries Depoorter wist de voorbije weken wereldwijde media-aandacht te trekken met zijn nieuwe project The Flemish Scrollers. Het kunstproject berekent hoe vaak politici in het Vlaams Parlement afgeleid zijn door hun smartphone.
Tijdens de livestreams van parlementaire vergaderingen, die uitgezonden worden via YouTube, speurt software naar Vlaamse volksvertegenwoordigers die op hun smartphone scrollen. Met behulp van kunstmatige intelligentie en gezichtsherkenning berekent de software vervolgens hoe lang de politicus op de telefoon zit. Die cijfers worden automatischvop Twitter en Instagram gepost.
De eerste (automatische) tweet die verstuurd werd door The Flemish Scrollers, was ‘Dear distracted @JanJambon, pls stay focused!’. Jan Jambon is Vlaams minister-president. In 2016 wilde Jambon, vanuit zijn toenmalige functie als federaal Minister van Binnenlandse Zaken, vingerafdrukken op identiteitskaarten verplicht maken. Critici suste hij toen met de dooddoener ‘wie niets te verbergen heeft, moet geen schrik hebben’. Met die dooddoener kan de kunstenaar nu Jambon sussen. Jambon werd trouwens al eerder betrapt door de camera terwijl hij in het Vlaams Parlement een spelletje speelde op zijn smartphone.
Kunst doet wat het moet doen
Kunst doet hier wat die moet doen: kritiek geven en aanzetten tot discussie en denken. In eerste instantie lijkt het project grappig, al denkt de betreffende politicus daar mogelijk anders over. Beeldvorming is – helaas – bijzonder belangrijk in de politiek. Recent was er bijvoorbeeld nog de discussie over de NPO-documentaire die Sigrid Kaag volgde; D66 wilde enkele scènes uit die documentaire veranderen of zelfs manipuleren. Politici zetten zichzelf maar al te graag te kijk. Sociale media maken het mogelijk om voortdurend campagne te voeren. Nu worden politici via kunst op sociale media te kijk gezet en bekritiseerd. Maar het kunstproject toont ook het reële ‘chilling effect’ dat de combinatie van livestreams met gezichtsherkenning in real-time teweegbrengt.
En ja, politici kunnen ook hun werkmail aan het lezen zijn op hun smartphone. Maar als volksvertegenwoordigers hebben ze een voorbeeldfunctie en de voortdurende afleiding lijkt op desinteresse. In Nederland werd het oeverloze gescrol van politici al eerder aan de kaak gesteld met een burgerinitiatief. Studenten turfden een maand lang hoeveel politici in de Tweede Kamer hun telefoon gebruikten tijdens plenaire vergaderingen. Soms liep dat op tot wel 90 procent van de aanwezige politici. Het Burgerinitiatief eiste dat hun aandacht naar Nederland moet gaan en niet naar Big Tech. Er werd zelfs geopperd om de schermtijd van de Kamerleden in te perken.
‘Gepersonaliseerde straf’
Daar zit nog een interessant (kunst)project in: volksvertegenwoordigers die (te) lang op de telefoon zitten, krijgen minder schermtijd, net zoals ouders hun kinderen bijsturen. En hoeveel minder, dat mag AI via machine learning bepalen. Want in combinatie met zoekopdrachten, surfgedrag, enzovoort kent die de gebruikers het allerbeste om een ‘gepersonaliseerde straf’ te bepalen.
Over deze column
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Bert Overlack, Eveline van Zeeland, Eugene Franken, Helen Kardan, Katleen Gabriels, Carina Weijma, Bernd Maier-Leppla en Colinda de Beer probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Morgen zal het dus goed zijn. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
