Dokter Google is enorme populair. Als je iets wilt weten over je gezondheid, dan raadplegen volksstammen mensen eerst Google, zegt onderzoeker Eveline Prohaska van de FH Campus Wien. Zij is gespecialiseerd in gezondheidszorgtechniek. Voordat digitale toepassingen de gang naar de huisarts kunnen vervangen, moet er nog veel worden ontwikkeld op dat vlak. De ondernemer Tamás Petrovics vindt echter dat gezondheidsapps mensen al heel goed van dienst kunnen zijn. De beiden discussieerden hierover tijdens het online gesprek ‘Wien kann’s!‘, georganiseerd door het Oostenrijkse pr-bureau PR&D. Innovation Origins keek mee.
Petrovics stelt dat zijn gezondheidsapp Xund leken helpt met termen om hun pijn of andere medische problemen goed te omschrijven. Want er is één belangrijke voorwaarde bij het gebruik van deze apps. Ze mogen geen diagnose stellen. De informatiebasis die ontstaat in de vraag/antwoord-modus met de medische leek is hiervoor niet voldoende, legt Petrovics uit. “Bovendien mogen diagnoses alleen door de arts worden gesteld en is Xund niet bedoeld om hem te vervangen. Daarom herinneren we de patiënten er meermaals aan dat het maar informatie is. Wij geven hen de informatie die zij nodig hebben om hun gezondheid in eigen hand te nemen en zo doelgericht en efficiënt mogelijk door het zorgstelsel te navigeren.”
Diagnoses kunnen alleen door de arts worden gesteld en Xund is niet bedoeld om de arts te vervangen.
Tamás Petrovics, oprichter en CEO Xund
Medisch product
De gezondheidsapp van Xund is gecertificeerd als een medisch hulpmiddel. Dit type certificering staat open voor apps die helpen bij ziektesituaties of diagnoses. In de stortvloed van apps die op de markt beschikbaar zijn, zijn er niet veel die deze certificering hebben. Prohaska heeft het over slechts twee procent. De certificaten bevestigen dat de apps werkelijk meten wat ze geacht worden te meten. De certificering stelt vervolgens ook artsen in staat deze gezondheidsapps te gebruiken; of het nu is om een diagnose te stellen of om te helpen bij een therapie. Dit laatste zou bijvoorbeeld een app kunnen zijn die diabetici type 2 helpt het koolhydraatgehalte van levensmiddelen bij te houden. De juridische verantwoordelijkheid kan echter niet door de app worden overgenomen, aldus Prohaska.
Ontlasting gezondheidssysteem
Vanuit technisch oogpunt staat de onderzoeker positief tegenover gezondheidsapps omdat ze zowel het gezondheidssysteem als de patiënt ontlasten. “Als niet iedereen die hoofdpijn heeft naar de polikliniek komt, is dat waarschijnlijk zinvol voor het gezondheidssysteem en de kosten die daaruit voortvloeien. Tegelijkertijd kunnen bezorgde patiënten buiten kantooruren geldige informatie krijgen, waardoor ze minder stress hebben en minder hoeven te reizen”, zegt ze.
Ook interessant: Hedia biedt met app hulp voor mensen met diabetes
Gezondheidsapps die een gezonde levensstijl ondersteunen en helpen bij het beheer van chronische ziekten zoals diabetes zijn bijzonder nuttig. Zij ziet wel problemen. Enerzijds is er het enorme aanbod van apps. Dat vereist een kritische benadering. Anderzijds ziet zij een gebrek aan digitale competentie bij de consument. Zij concludeert dat uit het enorme gemak waarmee patiënten gevoelige gegevens over hun gezondheid aan het Amerikaanse zoekmachine Google prijsgeven. “Wat je aan informatie aan Google verstrekt, zou je nog niet aan je beste vrienden toevertrouwen. Toch maakt niemand zich zorgen over privacy. Maar de corona-app wordt geweigerd omdat je misschien getraceerd wordt.”
Wat je in Google intypt, zou je nog niet aan je beste vriend toevertrouwen. Toch maakt niemand zich zorgen over gegevensbescherming.
Eveline Prohaska, Healthcare Engineering, FH Campus Wien
Staatliche Unterstützung
Duitsland is trouwens het eerste land waar geselecteerde gezondheidsapps op recept voorgeschreven kunnen worden. In Nederland bestaat nog geen expliciet vergoedingssysteem voor apps-op-recept. In Duitsland bood de wet Das Digitale-Versorgung-Gesetz -aangenomen in oktober 2020- aanvankelijk twee toepassingen. Eén voor tinnituspatiënten en één voor patiënten met angststoornissen. Inmiddels n heeft het Federaal Instituut voor Geneesmiddelen en Medische Hulpmiddelen op zijn website een steeds langere Liste met aanbevolen gezondheidsapps.
Vooral bij psychische aandoeningen, nemen gezondheids-apps een barrière weg, legt Prohaska uit. De getroffenen worden gestigmatiseerd of voelen zich gestigmatiseerd. “Als ze niet naar de huisarts hoeven, maar via een digitale app het advies kunnen krijgen dat ze naar een specialist moeten, dan is dat een heel laagdrempelige toegang tot de zorg.”
Vertaal-app
Prohaska werkt op het raakvlak van technologie en beroepen in de gezondheidszorg. Zij doceert en onderzoekt aan de FH Campus Wien Healthcare Engineering. Een collega onderzocht apps in de intramurale zorg. De resultaten van dit onderzoek waren verbluffend, zegt Prohaska: “We hebben veel geweldige apps onderzocht. Zelfs degene die als medische producten worden beschouwd. Maar uiteindelijk won de vertaal-app. Dit toont aan wat het grootste probleem is in de gezondheidszorg en de verpleging -althans in Wenen- waar je voor veel mensen moet zorgen die geen Duits spreken. Je zou als ontwikkelaar niet eens aan zulke basisproblemen denken.”
Iets moeilijks simpel maken
Petrovics, de oprichter en CEO van gezondheidsapp Xund, heeft een arts in het team. Toch, zegt hij, was het niet gemakkelijk om kennis een arts pas na jarenlange training heeft opgedaan, in een app voor medische leken te gieten. Tenslotte, zegt hij, moest er ook nog een vertaling komen die werkt in geschreven vorm of via een spraakassistent. Het resultaat is een app die in eerste instantie gewoon vraagt: “Waar doet het pijn? Op basis van deze initiële informatie wordt op de achtergrond van de app een beslisboom opgebouwd. Patiënten worden door deze boom geleid met vragen die ook door een arts zouden worden gesteld.
Ook interessant: Online zien hoe fit je bent met Wellmo
De databank bevat 1,8 miljoen wetenschappelijke publicaties over diagnoses, gezondheids- enziektepatronen. Hieruit kan het AI-instrument symptomen en ziektecorrelaties extraheren tot 4000 ziektepatronen. “Er is niet genoeg informatie om zeer specifieke gendefecten van elkaar te onderscheiden. Dat betekent dat we ons hier richten op de eerstelijnszorg. Dit is het gebied waar 99,5 procent van de patiënten in de loop van hun leven mee te maken krijgt,” zegt Petrovics.
Wij concentreren ons hier op de eerstelijnszorg. Dit is het gebied waarmee 99,5 procent van de patiënten in de loop van hun leven te maken krijgt.
Tamás Petrovics, oprichter en CEO Xund
Hoogwaardige medische databank
Petrovics noemt de AI de kwantitatieve poot van de database. Het kwalitatieve deel is afkomstig van een team van artsen die deze informatie nogmaals controleert. Het doel is een zeer stabiele en kwalitatief hoogwaardige medische databank te garanderen. AI-toepassingen vormen vaak een black box. Met Xund, is dat niet het geval. Petrovics: “We hebben specifiek algoritmen gebruikt die begrijpelijk zijn. Dat is heel belangrijk in de geneeskunde.”
Last but not least, zegt hij, werd ook aandacht besteed aan het feit dat de symptomen van patiënten onderhevig kunnen zijn aan verschillende beïnvloedende factoren. Zo varieert de frequentie van de symptomen tussen de geslachten en de verschillende etnische groepen. De aanbevelingen houden ook rekening met factoren als leeftijd en levensstijl.
Ook interessant: G-moji, de app waarmee jongeren op eigen tijdstip hulp kunnen vragen
