Fruitexport op bananenpallets vermindert CO2-uitstoot aanzienlijk

Alleen al voor de fruitexport vanuit de tropen zijn 21 miljoen pallets per jaar nodig. Deze zijn dubbel vervuilend. Tropische landen beschikken namelijk niet over het juiste hout om pallets te maken. Hout wordt bijvoorbeeld uit de amazone geïmporteerd en gaat vervolgens als pallet vanuit de tropen naar Europa. En dan hebben we het nog niet over de duizenden hectaren bos die ervoor gekapt worden. Dat kan anders: Met Yellow Pallets, gemaakt van bananenvezel.

Bananenplanten groeien snel en zijn in overvloed beschikbaar. “Die eigenschap maakt ze erg geschikt om pallets van te maken”, zegt Hein van Opstal, oprichter van Yellow Pallet. De eerste fabriek staat in Costa Rica. Het bedrijf levert bananenpallets aan bijvoorbeeld Chiquita en Agrofair, een van de grootste fruitexporteurs van de wereld. De pallets bestaan nog niet voor honderd procent uit bananenvezel. De planken zijn nog steeds van hout, maar de blokken tussen de planken zijn van samengeperste vezels uit bananenplanten. Dit scheelt al achttien procent van de CO₂-uitstoot. Bovendien is het iets goedkoper dan hout.

Van idee tot bedrijf

Wageningen University & Research, die zich richt op agro-food en leefomgeving, deed al jaren onderzoek naar bananenplanten. Via via kwamen onderzoeker Gert Kema en ondernemer Hein van Opstal met elkaar in contact. Zij zagen in bananenpallets een gat in de markt. Met een financiering van onder andere StartLife, een stichting die in nauwe samenwerking met de universiteit spin-off en start-ups naar de markt begeleidt, richtte zij in 2012 Yellow Pallet op. “Dit is een mooi voorbeeld waarin een ervaren ondernemer een deel van het onderzoek verder ontwikkelt tot een product en dat op de markt brengt”, zegt StartLife directeur Jan Meiling. De kennis is vanuit de universiteit overgedragen naar het bedrijf om verder te ontwikkelen.

Speciale bananenplanten

De – economische – voordelen van pallets van bananenvezel zijn volgens Van Opstal duidelijk. “Bananenplanten groeien vier keer sneller dan bomen”, stelt hij. “Dus met elke hectare bananenplantage die we aanleggen, besparen we drie hectaren bos.” Yellow Pallet heeft een eigen bananenplantage van tien hectare en werkt voor de rest van de stammen samen met lokale boeren. “Op onze eigen plantage verbouwen we een speciale soort bananenplant die resistent is tegen ziekten”, legt hij uit. “Hierdoor maken we geen gebruik van pesticide, wat het gewas erg duurzaam maakt.”

Om de vezels uit de bananenplant te winnen, worden de stammen uitgeperst. Het vocht dat hierbij vrijkomt, gaat terug naar de plantage. “Hierdoor hebben we een minimaal verlies van voedingscomponenten”, zegt Van Opstal. “De grond heeft zodoende ook minder te lijden.” Daarom kunnen de bananenplanten voor de pallets op minder vruchtbare grond verbouwd worden.

Duurzaam telen

Om het gewas in de toekomst nog duurzamer te verbouwen, bekijkt Yellow Pallet samen met fruitexporteur Agrofair de mogelijkheden omtrent strokenteelt. “Door verschillende gewassen tussen de bananenplanten te zetten, kunnen we de ziektedruk op de plantages verminderen”, zegt Van Opstal. De kans dat een ziekte zich snel over de plantage verspreidt is dan kleiner. “Bovendien is het goed voor de biodiversiteit.” Ook gebruikt de start-up het afval van fruitplantages.

Om alle pallets die Costa Rica ieder jaar nodig heeft – zo’n 6 miljoen – van bananenvezel te maken, is ongeveer 1200 hectare bananenplantage nodig. Van Opstal: “Als je bedenkt dat er 40.000 hectare bananenplantage in het land te vinden is, waar hebben we het dan over?”

Nieuw palletonderzoek

Komend jaar wil Yellow Pallet de eerste pallets volledig van bananenvezel maken. Daarvoor werkt de start-up nu aan een testtraject in Europa. “We kunnen niet met planken en blokken werken als we de hele pallet van bananenvezel gaan maken. Dat is niet stevig genoeg”, vertelt Van Opstal. Daarom kijkt hij nu naar de mogelijkheid om de pallet uit één stuk te maken. “We onderzoeken nu de ideale vorm, dan willen we met een mal de bananenvezel en de hars tot een pallet persen.” Van Opstal verwacht binnen een jaar de eerste pallet compleet van bananenvezel.

Yellow Pallet besteedt regelmatig onderzoek uit aan de universiteit, bijvoorbeeld naar duurzaam hars om de bananenvezels mee in de juiste vorm te persen. “Dat zorgt voor een langdurige samenwerking”, zegt Meiling van StartLife. “WUR was vanaf de start van Yellow Pallet betrokken als onderzoekspartner voor de validatie van het prototype.” Dergelijke wisselwerkingen tussen de universiteit en jonge bedrijven is volgens Meiling erg belangrijk om innovatie aan te jagen. Het is voor universiteiten een belangrijke taak om kennis over te dragen naar de maatschappij. Een van de manieren om dit te doen is een spin-off. “Nu kunnen straks veel bedrijven gebruik maken van duurzamere pallets”, zegt Meiling. “Dat is een enorme motivatie voor de universiteit om spin-offs te helpen groeien.”

Yellow Pallet groeit hard. Het bedrijf werkt aan de opschaling van de fabriek in Costa Rica. Over een jaar moet deze verdrievoudigd zijn. Daarnaast wil Van Opstal ook een groot magazijn en kantoorruimte bijbouwen. “We willen 1,7 miljoen pallets per jaar gaan maken in die fabriek”, stelt de oprichter.

CO₂-impact

Yellow Pallet richt zich op de verkoop van fabrieken aan tropische landen die veel fruit exporteren zoals de Filipijnen, Guatemala, Colombia en Ecuador. “Wij zorgen dan voor fabrieken, goederen, diensten en onderhoud. Ook de fabriek in Costa Rica willen we op den duur verkopen aan een lokale partij”, zegt Van Opstal: “Door de grote volumes in de vele fabrieken realiseren we een grote besparing op CO₂-uitstoot en het voorkomen van ontbossing.”

Van Opstal krijgt naar eigen zeggen ook vragen uit Indonesië, Maleisië, Brazilië en China voor de fabrieken van bananenpallets. Daar groeien ook bananenplanten en is er veel behoefte aan pallets. Van Opstal: “Als we in alle landen waar bananenplanten groeien bananenpallets kunnen maken, dan kunnen we al vele miljoenen pallets per jaar vervangen door een duurzamer alternatief.” Om de hele wereld van duurzame pallets te voorzien, moet ook worden gekeken naar andere gewassen en eventueel afvalstromen om pallets van te maken.