Op Apple tv+ is momenteel een verbluffend geraffineerde serie te zien met de veelzeggende titel “For all Mankind”. Het plot is snel verteld: In juli 1969, in een alternatieve realiteit, landden de Russen op de maan. De Amerikaanse testpiloten van de NASA staarden gefascineerd naar de bekende foto’s van de eerste mensen op de maan, behalve dan dat ze de Sovjet-vlag voerden. De inhoud van de serie, die nu is uitgegroeid tot 3 seizoenen, is iets complexer. De Amerikanen zetten een achtervolging in om de schande van de Russische ruimtevaartsuccessen zo snel mogelijk te overwinnen.
De alternatieve realiteit komt steeds dichterbij
Door de pogingen om de achterstand op de Russen zo snel mogelijk in te halen, ontwikkelt deze alternatieve realiteit zich technologisch en ook sociaal sneller. Slechts 10 jaar later wordt de maan commercieel geëxploiteerd, de koude oorlog gaat daar verder. Uiteindelijk laait de koude oorlog zelfs op als de Russen en Amerikanen hun conflicten op de maan bijleggen. In de jaren negentig hebben de supermachten op onze planeet de technologie al zo ver ontwikkeld, dat het op sommige plaatsen ons huidige niveau heeft bereikt. De eerste elektrische auto’s rijden op de Amerikaanse wegen, flatscreens hebben de beeldbuis-tv’s vervangen en het eerste commerciële ruimtehotel draait rond in een baan om de aarde; vergelijkbaar met Stanley Kubrik’s “Ferris wheel” uit 2001.
En dan Mars
Het derde seizoen doet verslag van de wedloop naar Mars. De Russen, de NASA en een Amerikaanse miljardair willen de eersten zijn en voeren een keiharde strijd. De Amerikaanse miljardair is een mengeling van Steve Jobs, Elon Musk en andere hedendaagse ondernemers.
Tegenslagen en catastrofes
De alternatieve mensheid van de jaren vóór 2000 leeft nog steeds in de Koude Oorlog, de Russen zijn nog steeds de antagonisten van de Westerse democratie. En met Korea komt er een nieuwe speler bij in de ruimtewedloop.
Positieve toekomst
Toch laat “For all Mankind” een mooie toekomst zien waarin mensen met ongelooflijke energie de ontwikkeling aanjagen. Zelfs kernfusie schijnt bijna marktrijp te zijn. Er wordt helium 3 gedolven op de maan. En als er een catastrofe op Mars plaatsvindt, moeten Amerikanen, Koreanen en Russen elkaar helpen om te overleven.
Onze realiteit is anders, introverter
De mensheid heeft zich anders ontwikkeld in ‘onze werkelijkheid’ sinds de eerste maanlanding. Je zou bijna kunnen zeggen dat wij van extroverte, in introverte Terranen (op aarde geboren) zijn veranderd. De ruimtevaart werd weggezet als de dure waanzin van een paar fantasten. De technologische ontwikkelingen die uit de ruimtevaart voortkwamen, werden eenvoudigweg genegeerd.
Microchips
Toen de echte maanraket, de Saturnus 5, werd ontwikkeld, werd aan IBM de ‘elektronica’ van de raketbesturing toevertrouwd. Alleen al de ruimte die nodig was voor de eerste digitale besturingselementen, met inbegrip van gyroscopen enz., was gigantisch en nam de gehele ruimte van de derde trap in beslag. De rekencapaciteit was echter minder dan die van een digitale klok uit de jaren tachtig. En toch was de ruimtevaart het begin van de digitale revolutie door de ontwikkeling van de microchip. Zonder de geïntegreerde schakelingen zouden internet, smartphones en elektromobiliteit niet bestaan.
Een positieve instelling
Het optimisme van de jaren zestig, dat tot ver in de jaren zeventig aanhield, werd abrupt getemperd toen het eerste ruimteveer met 11 astronauten aan boord tijdens het opstijgen explodeerde. Tegen die tijd was de ontwikkeling naar een introverte mensheid echter al in volle gang. De prestatie om in minder dan 10 jaar naar de maan te vliegen is vandaag de dag niet meer haalbaar, laat staan als postief te verkopen, zo lijkt het. Waar is de mooie toekomst gebleven die al in 1967 in Kubriks “2001” geprogrammeerd leek?
Elon Musk – een overblijfsel uit de vorige eeuw
Velen beschouwen Elon Musk als een moderne praatjesmaker. Toch is zijn strategie die van een dynamische ondernemer uit de vorige eeuw. Behalve dan dat hij als geen ander het digitale toetsenbord van de 21ste eeuw bespeelt. Zonder Musk zou er (nog) geen krachtige transitie zijn naar elektrische mobiliteit, zonder Musk zouden er geen herbruikbare raketten zijn, en zonder Musk zou Mars een doel zijn, maar wel een doel dat ver weg is en steeds verder weg komt te liggen.
Het is tijd voor de mensheid om weer extroverter te worden. Om dit te doen – en dit klinkt als een farce in deze moeilijke tijden – moeten we nou maar weer eens positief vooruitkijken. En wij moeten dit onder de aandacht brengen van een jonge generatie die bezig is haar kop in het zand te steken in plaats van actief en pragmatisch naar oplossingen te zoeken. In vergelijking daarmee lijkt een vlucht naar Mars eigenlijk een minder grote uitdaging.
Over deze column:
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Eveline van Zeeland, Derek Jan Fikkers, Eugène Franken, Katleen Gabriels, PG Kroeger, Carina Weijma, Bernd Maier-Leppla, Willemijn Brouwer, Maarten van Andel en Colinda de Beer probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Morgen zal het dus goed zijn. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.
