De Europese staalindustrie loopt voorop in de overgang naar een koolstofarme staalproductie. Met de introductie van innovatieve productieprocessen en een reeks nieuwe milieuvriendelijke producten zet de industrie grote stappen in de richting van duurzaamheid. Temidden van deze vooruitgang staat de markt voor groen staal echter voor een uitdaging op het gebied van standaardisatie. Het aanpakken van dit probleem is een van de topprioriteiten op de agenda voor energietransitie van de Europese Commissie. De aanstaande implementatie van het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) zal naar verwachting ook een aanzienlijke impact hebben op de staalimport en de bronnen en prijzen beïnvloeden.
- De Europese staalindustrie stapt over op koolstofarme productie door middel van nieuwe processen en milieuvriendelijke producten.
- Het aankomende Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) zal tegen 2040 naar verwachting meer dan 80 miljard dollar aan jaarlijkse inkomsten genereren.
- Het innovatiefonds en de staatssteunregels van de EU kunnen proefprojecten voor het koolstofarm maken van schoon staal ondersteunen.
Het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM)
De ontwikkeling van het CBAM is bedoeld om koolstoflekkage tegen te gaan, een situatie waarin landen met strenge regels voor koolstofuitstoot een concurrentienadeel hebben door import uit landen met minder strenge regels. Door een koolstofprijs op te leggen aan bepaalde geïmporteerde goederen op basis van hun koolstofvoetafdruk, probeert de CBAM de concurrentie gelijk te trekken. Dit mechanisme zal niet alleen gevolgen hebben voor de staalindustrie, maar ook voor andere sectoren zoals cement, aluminium en meststoffen.
De CBAM heeft binnen de staalindustrie tot enige bezorgdheid geleid, met name over een mogelijke stijging van de staalprijzen en de noodzaak van koolstofboekhouding. Het ontbreken van duidelijke richtlijnen in de markt voor groen staal vormt een uitdaging voor bedrijven die proberen te voldoen aan de CBAM. Het gebrek aan standaardisatie kan het voor staalproducenten moeilijk maken om hun emissies nauwkeurig te meten en te rapporteren, wat kan leiden tot hogere kosten of boetes.
Wereldwijde impact en inkomsten
Volgens gegevens van S&P Global Trade Atlas en vooruitzichten voor koolstofprijzen zou de implementatie van CBAM tegen 2040 meer dan 80 miljard dollar per jaar kunnen opleveren. Er wordt verwacht dat deze aanzienlijke inkomsten andere rechtsgebieden zullen overtuigen om een binnenlands koolstoftariefbeleid te overwegen om hun blootstelling op lange termijn te beperken. Landen als Canada, Zuid-Afrika, Brazilië en Turkije zullen naar verwachting de grootste bijdrage leveren aan de handel van de EU in CBAM en tussen 2026 en 2040 goed zijn voor meer dan 40% van de totale export naar de EU.
Aangezien de EU in 2021 goed was voor ongeveer 16% van de totale wereldwijde invoer, zal het effect van de CBAM naar verwachting wereldwijd worden gevoeld. De dekking van emissies door de CBAM-certificaatprijs van de EU kan tegen 2040 oplopen tot ongeveer 2,5% van de wereldwijde emissies van producten die bestemd zijn voor de EU-markt. Dit wijst op het potentieel van de CBAM om de wereldwijde koolstofprijsstelling te stimuleren en het koolstofarm maken van de economie te bevorderen.
De staalindustrie koolstofarm maken
De staalindustrie is verantwoordelijk voor ongeveer 5% van de CO2-uitstoot in de EU en 7% wereldwijd. Om de industrie op één lijn te brengen met de klimaatdoelstellingen van de EU, moeten er in het komende decennium nieuwe CO2-arme technologieën worden ontwikkeld en op de markt gebracht. Momenteel richt de EU-staalindustrie zich op staalproductie op basis van waterstof als een koolstofarme strategie, met verschillende projecten in heel Europa die erop gericht zijn bestaande staalproductieprocessen te vervangen door directe reductie van ijzer op basis van waterstof.
De productie van staal met een lage CO2-uitstoot zal naar verwachting echter duurder zijn op de korte tot middellange termijn, omdat de kosten afhankelijk zijn van de toekomstige prijzen van hernieuwbare waterstof en elektriciteit. Met een aanzienlijke daling van de kosten van groene waterstof en een stijging van de prijs van CO2-uitstoot, zou staalproductie op basis van waterstof tegen 2050 echter concurrerend kunnen worden met de huidige staalproductiekosten.
Investeren in de toekomst
Investeringen in onderzoek en ontwikkeling (R&D) zijn essentieel om de ontwikkeling en toepassing van CO2-arme staalproductietechnologieën te ondersteunen. Het onlangs gelanceerde Clean Steel Partnership heeft als doel om tegen 2030 baanbrekende technologieën voor schone staalproductie op grote schaal te demonstreren, waarbij de behoefte aan investeringen tot 2030 wordt geschat op 2,6 miljard euro.
Bovendien zullen het Innovatiefonds van de EU, dat gefinancierd wordt uit de veilingopbrengsten van de EU-regeling voor de handel in emissierechten, en de koolstofcontracten voor verschillen in het kader van het Innovatiefonds een cruciale rol spelen bij de ondersteuning van installaties met een lage CO2-uitstoot. Regels voor staatssteun kunnen proefprojecten voor het koolstofarm maken van de economie verder stimuleren, en gezien de toenemende bereidheid van de markt om een premie voor groen staal te betalen, heeft de EU de kans om een leidende rol te spelen in de CO2-arme staalproductie.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
