Terwijl de geopolitieke spanningen toenemen, zijn Europese start-ups en gevestigde bedrijven in de halfgeleiderindustrie hun strategieën aan het herdefiniëren om het verlies van de Chinese markt, die in 2023 wordt geschat op 179,5 miljard dollar, het hoofd te kunnen bieden. De VS heeft strenge export- en investeringsbeperkingen opgelegd, wat Europa ertoe heeft aangezet dit voorbeeld te volgen, wat weer heeft geleid tot een aanzienlijke daling van de handel met China. Grote spelers als ASML en Graphcore zagen zich al genoodzaakt hun aanwezigheid daar te verminderen.
Te midden van deze uitdagingen verkennen bedrijven zoals Paragraf nieuwe Aziatische markten en overwegen ze om zich in de VS te vestigen om te profiteren van stimuleringsmaatregelen zoals de Chips Act. De verschuiving benadrukt ook een ommekeer in investeringspatronen, waarbij Europese bedrijven zich nu wenden tot kapitaal uit het Midden-Oosten om de leegte op te vullen die wordt achtergelaten door beperkte Chinese fondsen.
Waarom je dit moet weten
Geopolitieke ontwikkelingen dwingen de Europese chipindustrie tot een herijking. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. In dit artikel gaan we dieper in op enkele risico’s en kansen.
De halfgeleiderindustrie, ooit een symbool van wereldwijde samenwerking, bevindt zich nu in het hart van een opkomende technologische koude oorlog. Europese startende chipbedrijven, die ooit afhankelijk waren van de enorme Chinese markt, herijken hun strategieën nu het geopolitieke landschap onder hen verschuift. De druk vanuit Washington voor strengere controles op de handel in halfgeleiders met China, waardoor de Britse regering in 2023 de meeste aanvragen voor exportvergunningen heeft afgewezen, heeft geleid tot rimpelingen over de Atlantische Oceaan, waardoor Europese regeringen onder druk zijn komen te staan om vergelijkbare beperkingen in te voeren.
Strategische verschuivingen voor Europese chipinnovators
De impact is direct en onmiddellijk voor bedrijven als het Nederlandse ASML, een titaan op het gebied van chipfabricage-apparatuur. Nu de Nederlandse overheid exportvergunningen intrekt, worden zendingen naar China stopgezet. Dit weerspiegelt het bredere sentiment in heel Europa, waar strategische industrieën steeds meer op hun hoede zijn. Deze herschikking blijft echter niet zonder gevolgen. De gederfde inkomsten uit China zijn aanzienlijk en er wordt gezocht naar alternatieve markten. Paragraf, gevestigd in het Verenigd Koninkrijk, loopt voorop in deze verschuiving en overweegt de oprichting van een Singaporese entiteit om als toegangspoort tot andere Aziatische markten te dienen.
Oog voor het investeringslandschap in het Midden-Oosten
Niet alleen geografische markten transformeren, ook het investeringslandschap ondergaat een paradigmaverschuiving. Nu Europese start-ups het advies krijgen om Chinees en Aziatisch kapitaal links te laten liggen, komt het Midden-Oosten naar voren als een veelbelovend alternatief. Landen als Saoedi-Arabië, Qatar en de VAE, die bekend staan om hun snelle besluitvorming en hun honger naar technologie-investeringen, worden steeds aantrekkelijker voor chip-startups die op zoek zijn naar financiering. Een voelbare terughoudendheid binnen de sector onderstreept de verschuiving: “Er is veel wantrouwen dat zelfs als je geld krijgt uit Singapore of Maleisië, het eigenlijk afkomstig is van iemand in China,” merkte een insider uit de sector op.
Invloed VS hervormt wereldwijd beleid halfgeleiders
Nu de VS zijn greep verstevigt, wordt niet alleen de handel beïnvloed, maar ook de stroom van expertise en investeringen. Het ministerie van Handel heeft het moeilijk gemaakt voor Amerikaanse staatsburgers om te werken in Chinese bedrijven die te maken hebben met chipfabricage. Deze houding beïnvloedt ook Europese start-ups, vooral die met Chinese investeerders, en leidt tot een verschuiving naar investeringen uit het Midden-Oosten. Bovendien werken sommige Europese oprichters samen met Amerikaanse bedrijven om geld te krijgen uit de chipinitiatieven van de Amerikaanse overheid.
Voor Europese start-ups gaat het bij een overstap naar de andere kant van de Atlantische Oceaan niet alleen om het ontlopen van beperkingen. De Amerikaanse Chips Act, die in augustus 2022 werd ondertekend, trekt de komende tien jaar 280 miljard dollar uit voor onderzoek, ontwikkeling en productie van halfgeleiders. Deze enorme investering is een magneet voor bedrijven die op zoek zijn naar een stabiele en ondersteunende omgeving om te groeien. De aantrekkingskracht van dergelijke fondsen is groot en Europese startups wegen de voordelen van een verhuizing naar de VS af tegen een verblijf in een onzekere Europese markt.
Het antwoord van Europa: De Europese chipswet
Europa zit niet stil. De European Chips Act heeft als doel het wereldwijde marktaandeel van halfgeleiders in de EU te verdubbelen tegen 2030. De wet staat echter nog steeds voor uitdagingen, waaronder onenigheid over de financiering en mogelijke spanningen tussen de lidstaten. Aan de overkant van de vijver proberen de VS en de EU ervoor te zorgen dat hun steunprogramma’s voor halfgeleiders complementair zijn en niet concurrerend, wat het belang van samenwerking in deze hoogoplopende technologische race benadrukt.
Het is een delicate evenwichtsoefening voor Europa, dat moet laveren tussen de harde opstelling van de VS en de ambitie van China om wereldleider te worden op het gebied van AI, 5G en kwantumcomputing. De situatie is nog gecompliceerder omdat China meer dan een derde van alle halfgeleiders ter wereld verbruikt, waarvan het merendeel in het buitenland wordt geproduceerd. De nieuwe regels zullen China waarschijnlijk wel pijn doen, waardoor er mogelijk een biljoen dollar nodig is om het tekort aan te vullen.
Wereldmarkt en de zoektocht naar zelfredzaamheid
Ondanks deze onrust blijft de wereldwijde halfgeleidermarkt groeien, met een omzet van meer dan 500 miljard dollar in 2022 en een verwachte groei tot een triljoen dollar industrie in 2030. Deze groei wordt gestimuleerd door de essentiële rol van chips in moderne hulpmiddelen, van smartphones tot militaire systemen. De COVID-19 pandemie heeft de kwetsbaarheden in de toeleveringsketen aan het licht gebracht, wat heeft geleid tot ambitieuze, door de overheid gefinancierde programma’s van grote economieën om hun halfgeleiderindustrie te versterken.
Er staat vooral veel op het spel voor Europa, dat van oudsher een achterstand heeft in de halfgeleiderproductie. De European Chips Act is een gezamenlijke inspanning om de achterstand in te halen, maar het gaat niet alleen om productie. De EU zou kunnen leren van het voorbeeld van China, dat ondanks de geschatte 150 miljard dollar die het in zijn halfgeleiderindustrie pompt, nog steeds problemen ondervindt om zelfvoorzienend te worden als gevolg van de beperkende maatregelen van de VS. Europa’s strategie moet dus misschien veelzijdig zijn en zich niet alleen richten op de productie van chips, maar ook op ontwerp, onderzoek en ontwikkeling.
Beveiliging van de toeleveringsketen temidden van geopolitieke spanningen
De onstabiele toeleveringsketen brengt risico’s met zich mee voor commerciële industrieën en militaire capaciteiten. Voor het Javelin antitankwapen, dat cruciaal is in het conflict in Oekraïne, zijn minstens 250 chips nodig. De EU en de VS nemen stappen om dergelijke risico’s te beperken door te investeren in de binnenlandse productie van halfgeleiders. Dit streven naar zelfvoorziening brengt echter zijn eigen uitdagingen met zich mee, zoals de kans op dubbel werk en de behoefte aan internationale samenwerking.
De strategische spil van Europa is weliswaar een afspiegeling van het beleid van de VS, maar heeft zijn eigen nuances. Het op consensus gebaseerde buitenlandse beleid en handelssysteem van de EU is niet volledig afgestemd op dat van de VS bij het terugdringen van de aanwezigheid van Chinese micro-elektronica. Toch is de trend duidelijk: de EU wordt voorzichtiger in haar omgang met China, net zoals de VS dat al enige tijd is.
Het wereldwijde schaakbord wordt herschikt
Terwijl Europese startups hun koers uitzetten in deze uitdagende wateren, zijn de bredere implicaties voor de industrie ingrijpend. De toeleveringsketen van halfgeleiders wordt steeds meer gepolitiseerd en bedrijven moeten door een complex web van regelgeving, geopolitieke spanningen en verschuivende marktdynamiek navigeren. De verschuiving naar zelfvoorziening en leveringszekerheid markeert een nieuw tijdperk in de wereldwijde technologie-industrie, een tijdperk waarin strategische overwegingen net zo cruciaal zijn als technologische vooruitgang.
Voor Europese halfgeleiderbedrijven is de toekomst onzeker, maar niet zonder kansen. Nu het wereldwijde schaakbord van de chipindustrie wordt herschikt, zijn deze startups klaar om zich aan te passen, te innoveren en hun plaats te vinden in een snel veranderende wereld. Of het nu gaat om het verkennen van nieuwe markten, het zoeken naar alternatieve investeringsbronnen of het benutten van internationale partnerschappen, Europese chipvernieuwers overleven niet alleen; ze bereiden de weg voor een veerkrachtige en veilige technologische toekomst.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
