Na vier dagen van zware onderhandelingen hebben de 27 staatshoofden van de Europese Unie overeenstemming bereikt over het grootste begrotings- en financiële pakket in haar geschiedenis. Uit de cijfers blijkt dat er veel minder geld beschikbaar komt voor innovatie en onderzoek. In wetenschappelijke kringen is daardoor grote bezorgdheid ontstaan.
Besloten is dat er 750 miljard gaat naar een herstelplan om de economische gevolgen van de Corona-pandemie tegen te gaan. Deze pot van 750 miljard zal worden gebruikt voor de financiering van programma’s voor bedrijven, regio’s, boeren en ook voor onderzoek.
“Horizon Europe”, het onderzoeks- en onderwijsprogramma van de EU, kreeg echter vóór de top maar liefst 13,5 miljard euro toegewezen uit dit unieke pandemiefonds. Uiteindelijk bleef minder dan de helft daarvan over: vijf miljard. Voor de top was in totaal 94,4 miljard euro gereserveerd voor Horizon Europa. Na enkele bezuinigingen kwam het uiteindelijk op 80,9 miljard.
Inspraakrecht van het Europees Parlement
Bovendien krijgt het Europees Parlement inspraak. Dat betekent dat de strijd om meer onderzoeksgelden in de toekomst op drie terreinen zal worden gevoerd: het Parlement, de Commissie en de Raad. Het is “verontrustend dat [Horizon Europa] de melkkoe lijkt te zijn in de [begrotings]onderhandelingen”, schreef Paul Webb, het hoofd van de eenheid voor onderzoeksbudgetten en begrotingssynergieën op Twitter.
Ook vertegenwoordigers van de wetenschappelijke wereld twitterden dit weekend ijverig. Zij riepen op tot meer onderzoeksgeld als onderdeel van het Europese pandemiefonds. “De EU-leiders moeten dringend “wakker worden” en het onderzoeksbudget van het blok redden van de “ontmanteling” op de huidige crisistop van EU-leiders”, aldus Marta Agostinho, coördinator van EU-Life, een alliantie van 14 onderzoeksinstituten op het gebied van de biowetenschappen. “In een tijd waarin men op zoek is naar een oplossing voor de coronacrisis, besluiten leiders om te bezuinigen op het onderzoeksbudget. Hoe gek is dat?”
Minder geld voor gezondheid
Uiteindelijk zal het kernprogramma van Horizon Europa 75,9 miljard euro ontvangen en nog eens 5 miljard euro extra uit het fonds voor het herstel van de pandemie. De verlaging van de subsidies betekent echter een verlaging van het budget van programma’s met belangrijke innovatiecomponenten.
Zo zal het academisch uitwisselingsprogramma Erasmus+ van de EU 21,2 miljard euro ontvangen, ongeveer vijf miljard euro minder dan oorspronkelijk gepland. InvestEU, een programma ter bevordering van particuliere en overheidsinvesteringen, zou oorspronkelijk 30,3 miljard euro ontvangen, waarvan 3,11 miljard euro bestemd was voor onderzoek- en innovatieprojecten. Nu lijkt het erop dat de begroting wordt teruggebracht tot 6,9 miljard euro.
Het EU4-Gezondheidsprogramma heeft het net zo slecht gedaan. In mei stond er nog 9,4 miljard euro op de begroting. Uiteindelijk bleef er 1,67 miljard over. Het doel van het programma was om de gevolgen van Covid-19 voor de gezondheid in de hele EU te helpen opvangen; niet voor elk land afzonderlijk. Eerdere pogingen om een EU-gezondheidsprogramma op te zetten waren mislukt, omdat individuele landen hun eigen nationale gezondheidsprogramma’s wilden uitvoeren zonder tussenkomst van de EU.
Teleurstellingen en zorgen voor de toekomst
De Europese Onderzoeksraad (ERC) heeft ook op Twitter gereageerd op de bezuinigingen. “We kunnen ons niet voorstellen dat de leiders van de EU met deze bezuiniging kunnen instemmen en tegelijkertijd kunnen vertrouwen op de toewijding en vaardigheden van de Europese onderzoekers om de huidige pandemie te bestrijden en klaar te zijn om onverwachte toekomstige uitdagingen aan te gaan”.
Ook de onderzoekslobby’s betreuren de spagaat tussen de belangrijke rol van onderzoek en innovatie tijdens de coronaviruspandemie en de bezuinigingen. “We hebben Europese leiders nodig die begrijpen wat ons uit de huidige en toekomstige crisis zal halen”, twitterde Thomas Estermann, directeur Bestuur, Financiering en Ontwikkeling van het overheidsbeleid bij de Europese Vereniging van Universiteiten.
Een door wetenschap en innovatie gedreven stimulans is een must voor heel Europa, benadrukte Jan Palmowski, secretaris-generaal van de Gilde van Europese Onderzoeksintensieve Universiteiten. Europa’s grootste bedrijfsvereniging, BusinessEurope, gaf ook uiting aan haar bezorgdheid in een verklaring. “De bezuinigingen op Horizon Europa en de afschaffing van het solvabiliteitsinstrument zijn een verkeerde keuze als we een succesvol herstel willen”.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
