Over Decarbonizing Europe
Waar gaat het coronaherstelfonds over?
De Europese Commissie heeft een bedrag van 723,8 miljard euro beschikbaar gesteld om de gevolgen van de coronacrisis te bestrijden en Europa groener, schoner en toekomstbestendig te maken. Alle lidstaten konden plannen indienen voor een uitkering uit dit fonds.
Wie doen er allemaal mee?
Alle lidstaten van de Europese Unie. Alle lidstaten? Nee, Nederland heeft nog geen plannen ingediend. Hoewel eind januari bekend werd dat er achter de schermen in Nederland hard is gewerkt om de Europese miljarden binnen te slepen.
Waar moeten de lidstaten het geld aan uitgeven?
Minstens 37 procent moet worden gebruikt voor vergroening en 20 procent voor digitalisering. Daarnaast zijn er nog andere speerpunten:
– Smart, sustainable and inclusive growth
– Social and territorial cohesion
– Public health, economic social and institutional resilience
– Policy for future generations
Wat gebeurt er nog meer?
Verder heeft de EC nog enkele zogenoemde flagship areas benoemd:
Power up
Renovate
Recharge and Refuel
Connect
Modernise
Scale-up
Reskill and upskill
Wat gaat Innovation Origins doen?
De komende maanden besteden we aandacht aan de uitvoering van de plannen. We beschrijven wat elk land doet om de CO2-uitstoot terug te dringen en we maken reportages van innovatieve projecten. Aan de hand van infographics kun je de inspanningen van de lidstaten met elkaar vergelijken.
Een crisis als de coronapandemie vraagt om stevige maatregelen. De EU heeft 723,8 miljard vrijgemaakt om met het coronaherstelfonds (Recovery and Resilience Facility; RRF) de Europese economie uit de door corona veroorzaakte recessie te trekken. Om aanspraak te maken op een deel van die grote zak geld, dienen lidstaten een plan in bij de Europese Commissie. In de serie Decarbonizing Europe leggen we die plannen onder een vergrootglas.
Qua oppervlakte zijn ze ongeveer even groot, de gemiddelde man is er ongeveer even lang, het landschap is er ongeveer even vlak en qua digitalisering zijn beide landen vergevorderd: Estland en Nederland kennen behoorlijk wat gelijkenissen. Echter is Estland, hoewel even groot als Nederland, met 1,3 miljoen inwoners (het land bestaat voor de helft uit bos) een veel kleinere speler binnen de Europese Unie.
Het Estse herstelplan is budgettair gezien niet van grote omvang. Van de Europese Commissie kreeg het land 936,3 miljoen euro toebedeeld, waarvan 42 procent naar de groene transitie gaat. Voor de digitale transitie is 22 procent gereserveerd.
Groene bedrijven, groene energie en groene mobiliteit
De groene transitie van bedrijven is een belangrijk en groot onderdeel van het Estse herstelplan. Er gaat 220 miljoen euro naar het ondersteunen van bedrijven bij deze transitie, bijvoorbeeld door verdienmodellen te moderniseren, groene technologie te implementeren en groene vaardigheden te ontwikkelen.
Een tweede grote kostenpost van de groene transitie is het verduurzamen van mobiliteit. Er gaat 96 miljoen naar het harmoniseren van het openbaar vervoer in hoofdstad Tallinn en het verbeteren van het spoorwegennet.
Dan energietransitie. In 2030 moet de helft van alle energie die in het land verbruikt wordt, duurzaam zijn. Om dit doel te halen is in het herstelplan 92 miljoen euro gereserveerd om “de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen en het invoeren van duurzame energie te vergemakkelijken.”
NextGeneration EU
De coronacrisis is een van de grootste uitdagingen van onze tijd. Met NextGenerationEU – met 806,9 miljard euro het grootste herstelplan ooit – wil de Europese Unie de lidstaten helpen om sterker uit de crisis tevoorschijn te komen. Het coronaherstelfonds vormt de kern van dit plan (723,8 miljard euro).
Dit fonds heeft twee doelen: ten eerste de Europese economie uit de recessie trekken die door de coronapandemie is veroorzaakt. Tegelijkertijd is het bedoeld om een impuls te geven aan belangrijke investeringen voor de toekomst en aan maatregelen om verandering door te voeren.
Alle 27 lidstaten hebben een plan ingediend. Of al het geld ook daadwerkelijk wordt uitgekeerd, is afhankelijk van een uiteindelijke beoordeling van de projecten. Zo moeten bijvoorbeeld de landen ten minste 37 procent van hun begroting besteden aan klimaatmaatregelen en 20 procent aan digitalisering.
Unieke positie
Wil de regering dat doel halen, dan moet er nog veel gebeuren. Estland kent namelijk een unieke positie op het gebied van energievoorziening. Het is sterk afhankelijk van in eigen land geproduceerde olieschalie: een sedimentair gesteente dat kan worden verbrand voor de opwekking van warmte, elektriciteit en vloeibare brandstof.
Dit houdt in dat het land nagenoeg zelfvoorzienend is als het op energie aankomt, maar het gevolg is ook dat het in 2019 de hoogste koolstofintensiteit had van alle landen die zijn aangesloten bij het International Energy Agency (IEA). Olieschalie omzetten in elektriciteit is namelijk de meest CO2-intensieve verbrandingstechnologie.
Maar, de transitie is ingezet. Waar in 2019 slechts 22 procent van de in Estland geproduceerde elektriciteit van duurzame bronnen afkomstig was, bedroeg dit percentage in de eerste helft van 2021 bijna de helft.
Het E-stonia-mirakel
Waar het land op het gebied van de groene transitie nog veel werk voor de boeg heeft, is het een absolute koploper in de digitale transitie. Sterker nog, Estland is de onbetwiste ICT-pionier van Europa. Ondernemers kunnen via het E-Business Register binnen twintig minuten een nieuw bedrijf registreren. Het X-Road-systeem garandeert soepele communicatie tussen publieke en private e-services. Esten kunnen online stemmen. En het onderkomen van de premier, Stenbocki maja, is geheel papiervrij, want het land heeft de eerste e-regering ter wereld.
Toen het land in 1991 onafhankelijk werd van de Sovjet-Unie, begon het aan een reeks hervormingen om de economie te moderniseren. “Estland was een relatief arm land. De publieke sector wilde goede kwaliteit bieden. Dat is toen digitaal gedaan, omdat het goedkoper en makkelijker was”, aldus de voormalig minister-president van het land Kersti Kaljulaid in een interview met CNBC.
Mkb als prioriteit
Nog zo’n voorbeeld dat de bijnaam ‘E-stonia‘ verklaart, is e-Residency, een initiatief dat mensen de mogelijkheid geeft om een bedrijf op te starten in Estland zonder er te wonen. Het ondersteunen van bedrijven heeft zowel voor de groene transitie als digitale transitie prioriteit van de regering. Er is 83 miljoen gereserveerd om bedrijven te ondersteunen bij het digitaliseringsprocessen, met een focus op het mkb.
Ook verdere digitalisering van de overheid (97 miljoen euro) door veerkracht, beveiliging en efficiëntie is een grote kostenpost. Verder wordt 24 miljoen euro geïnvesteerd om de digitale kloof tussen het plattenland en stedelijke gebieden te verkleinen.
Steun ons!
Innovation Origins is een onafhankelijk nieuwsplatform, dat een onconventioneel verdienmodel heeft. Wij worden gesponsord door bedrijven die onze missie steunen: het verhaal van innovatie verspreiden. Lees hier meer.
Op Innovation Origins kan je altijd gratis artikelen lezen. Dat willen we ook zo houden. Heb je nou zo erg genoten van de artikelen dat je ons een bedankje wil geven? Gebruik dan de donatie-knop hieronder: