Op 15 januari 2018 presenteert het Transitieteam Circulaire BouwEconomie zijn plannen voor het versnellen van de overgang naar circulaire bouwsectoren. Elphi Nelissen – hoogleraar Building Sustainability bij de Technische Universiteit Eindhovenen decaan van de faculteit Bouwkunde – is voorzitter van het transitieteam, dat in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken opereert. Op de site van het ministerie legt ze uit wat de bedoeling is.
De leden van het team werken samen aan een transitieagenda voor de bouw voor de periode 2018 -2023. Centrale vraag: wat betekent minder en beter gebruik maken van materialen en producten voor de bouw? Darnaast: welke kennis over circulariteit ontbreekt nog, hoe kunnen financiële belemmeringen worden weggenomen en wat zijn sterke voorbeeldprojecten? De leden van het team delen hun kennis en ideeën over circulariteit in de bouw om gezamenlijk een transitieagenda op te stellen dat richting geeft aan de ambitie ‘Nederland circulair in 2050’.
Vanuit haar werkplek op de TU/Eindhoven kijkt prof.ir. Nelissen uit op de renovatie van het hoofdgebouw van de universiteit. Deze renovatie, waarbij duurzaamheid een belangrijke rol speelt, is voor Nelissen iets om trots op te zijn. Samen met de stuurgroep duurzaamheid beïnvloedde zij de ontwikkeling van het gebouw.
Nu zit Nelissen met zestien partijen uit de bouwsector aan tafel. De mix van de verschillende partijen vindt Nelissen interessant. De aanleiding voor de agenda is voor Nelissen duidelijk. “In de bouw moeten we erin slagen een gebouw te maken dat niet meer belastend is, grondstoffen uitput en de omgeving aantast. Grondstoffen zijn schaars of kunnen dat worden als we op de huidige manier doorgaan. Dit geldt nu al voor staal. Je kunt daarnaast wel grind blijven afgraven, maar dat tast wel de omgeving aan. Als je dat kunt beperken of naar nul kunt terugdringen is dat beter.”
Het transitieteam werkt intussen ook aan voorbeeldprojecten. Nelissen: “Iedereen denkt: circulariteit wat is dat nou? Je moet kunnen laten zien wat het is, dat prikkelt mensen. Niemand vroeg ooit naar een iPhone, maar toen die er was en iedereen zag wat de iPhone allemaal kon, wilde iedereen hem hebben. Dat geldt ook voor een duurzaam huis, kantoor of school.” Op de TU/e staat al een brug gemaakt van biocomposiet, uit natuurlijke grondstoffen. Ook circulair aanbesteden moet worden opgenomen in de agenda, zegt Nelissen. “Als je dat opneemt, dan ziet de industrie dat zij circulair moeten aanbieden. Dat kunnen ze nog niet voldoende. Het is een drive om diensten, producten en aanbiedingen te maken die wel circulair zijn. Het aanbod is dan een antwoord op de vraag die wordt gesteld.”
Volgens Nelissen zijn er kansen en uitdagingen voor de agenda. “Het risico is dat je het braafste jongetje van de klas bent, dat je meer geld uitgeeft aan gebouwen en daarmee minder concurrerend bent. De kans is dat je het land bent waar circulariteit is ontwikkeld en wordt toegepast en waar anderen willen komen leren. Dit laatste biedt kansen voor bedrijven als anderen kennis en producten willen kopen.”
De transitie naar een circulaire economie betekent ook dat er bedrijven zullen omvallen en dat nieuwe bedrijven zullen ontstaan. “Hier moet je niet van wakker liggen”. Ook niet omdat er beroepen zullen verdwijnen, stelt Nelissen. “Als jouw beroep op de nominatie staat om te verdwijnen, moet je hier wel op anticiperen. Denk aan omscholen, bijscholen en misschien kan je jouw beroep wel moderniseren”. Binnen het onderwijs merkt Nelissen al een verandering. “De nieuwe generatie is meer met het onderwerp bezig dan de oude generatie. Studenten kunnen vakken volgen over circulair bouwen en krijgen na afloop een certificaat.”
Naast de zakelijke interesse, houdt circulariteit Nelissen ook bezig in haar privéleven. Zo woont Nelissen in een huis zonder gasaansluiting en rijdt ze in een elektrische auto. “Practice what you preach”, zoals Nelissen stelt. Dat voorbeeldprojecten werken, ervaart Nelissen dan ook zelf. “Nog steeds komen mensen naar ons huis kijken dat al 11 jaar oud is.” Op de vraag wat de consument kan doen om de stap te zetten naar circulariteit, antwoordt Nelissen dat het een kwestie is van prioriteiten stellen. “Bij alles wat je doet is er een circulair alternatief. Ga je schilderen? Kies dan een verfstof die minder belastend is. Ben je op zoek naar nieuwe kleren, organiseer dan een kledingbeurs of geef je kleren weg. Het is altijd veel beter om te gebruiken wat je al hebt.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
