Ook Auke heeft het nieuwe IPCC-rapport over klimaatverandering ‘braaf zitten lezen’. Toegegeven: tijd voor alle vierduizend pagina’s – die maar liefst veertienduizend nieuwe wetenschappelijke studies rond klimaat samenvatten en analyseren – had hij niet. Wel las hij de samenvatting voor beleidsmakers en volgt hij allerlei Twitterdraadjes. “Mensen die er veel meer verstand van hebben dan ik.”
De toon van het rapport is alarmistisch en ook verschillende nieuwsmedia kopten moord en brand. Alleen drastische maatregelen kunnen nog voorkomen dat we te maken krijgen met extreme weersomstandigheden als gevolg van klimaatverandering. “Wat nou code rood voor de mensheid?” Doelt Auke op de verschillende nieuwsberichten. Deze ‘armageddon-porn’ zoals hij het noemt, slaat nergens op. Met gevoel voor overdrijving: “Oh paniek! Er zouden zomaar allerlei vreselijke dingen kunnen gebeuren.”
Maar in veel berichten vind je, volgens Auke, helemaal niet terug hoe waarschijnlijk het is dat al die ‘vreselijke dingen’ ook echt zullen gebeuren en hoe lang dat dan nog duurt. “Dat wordt weggelaten. Slecht nieuws scoort nu eenmaal lekker. Het is een perverse prikkel. Maar hierdoor zijn er wel een hoop mensen die de toekomst somber inzien. Ze nemen geen kinderen meer of hebben het idee dat er niets meer aan de opwarming van de aarde te doen valt.”
Mensen zijn verantwoordelijk voor opwarming
Auke windt zich zichtbaar op en zwaait met z’n armen. “Hallo? Weet je wel hoe erg het is dat mensen hier depressief van worden? Ze denken écht dat de beschaving ten einde is. Terwijl dat helemaal niet waar is! Dit rapport laat er geen twijfel over bestaan. Wij zijn verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. Daar valt geen speld tussen te krijgen. Maar dat betekent niet dat we niets meer kunnen doen.”
Alle onheilspellende nieuwsberichten rond het IPCC-rapport ten spijt, Auke ziet genoeg positieve aanknopingspunten. Maar tegelijkertijd wil hij ook niet al te optimistisch zijn. “Het is echt niet dat ik roep ‘we’ve got this!’ We zijn er nog lang niet. Maar sinds het laatste rapport zo’n zes à zeven jaar geleden, is er al een heleboel veranderd. Bovendien weten we veel meer.”
Met zijn vingers somt Auke op. “Dat we als mensheid überhaupt zo’n grote groep wetenschappers op de been krijgen om aan hetzelfde onderwerp te werken, vind ik gaaf. Deze commissie wordt wereldwijd door heel veel landen onderschreven. Het besef dat er iets moet gebeuren is eindelijk ingedaald. Opvallend is ook dat je steeds minder ontkenningsberichten ziet.”
Kleine kans dat apocalyptisch doemscenario werkelijkheid wordt
En er is meer. Want het rapport acht de kans dat het business as usual-scenario werkelijkheid wordt klein. Het wat-scenario? Hier gaan wetenschappers er van uit dat de aarde bijna 6 graden opwarmt – onder andere door toenemend gebruik van kolen. Auke legde eerder al uit waarom dit onzin is. “Dat het IPCC nu zegt dat het heel onwaarschijnlijk is dat dit echt gebeurt, is goed nieuws. Al vanaf het begin was hier veel kritiek op. Hoe kan het nou zo zijn dat we de komende jaren meer kolen gaan gebruiken? Die discussie leidt af van waar het eigenlijk om gaat.”
We weten nu dat in Engeland en de Verenigde Staten het gebruik van kolen de laatste tijd flink daalt. “Ook hier in Nederland sluiten we kolencentrales en in Duitsland trekken ze er ruim 4 miljard euro voor uit. Verder stijgt het gebruik van kolen in China en India veel minder hard dan was voorspeld. Dat heeft onder andere te maken met het goedkoper worden van zonnepanelen en andere duurzame alternatieven”, legt Auke uit.
“Dat ze nu aangeven dat dit apocalyptische doemscenario ons waarschijnlijk bespaard blijft, vind ik mooi. Het toont aan dat we wel degelijk invloed hebben. Het gaat nog steeds de verkeerde kant op met het klimaat. Maar de dingen die we doen hebben effect. We rijden vaker elektrisch en gebruiken meer groene stroom. Hierdoor gaan emissies naar beneden. Bovendien wordt duurzame technologie goedkoper, waardoor de drempel om het ergens toe te passen weer lager wordt.”
Niet het einde van de mensheid
Auke kijkt ineens bedenkelijk. Hij wil de problemen niet bagatelliseren. “We krijgen in de toekomst vaker last van hittegolven en heftigere regenbuien. Hier zullen veel mensen de dupe van worden. Dat is echt erg. Ook gaat het nog wel even duren voor we helemaal geen kolen meer gebruiken. Dat kachelt voorlopig gewoon door.”
Maar een gestreden strijd is het allerminst, benadrukt Auke. “Het is geen sprint, maar een marathon. Gemiddelde scenario’s gaan uit van een halve meter zeespiegelstijging in 2100. Het is niet zo dat we morgen ineens natte voeten hebben. We kunnen ons daar nu al op voorbereiden. Zijn we te laat om 1,5 graad opwarming te voorkomen? Absoluut, dat is een gelopen race. Maar de mensheid is niet verloren. Ja, we gaan de gevolgen van klimaatverandering zeker merken. Maar we gaan niet ineens dood met z’n allen. Dus laten we vooral aan de slag gaan om de schade zoveel mogelijk te beperken of verzachten.”
Generatie jonge slimme mensen wil het anders doen
Zelf voorspelt Auke dat afstevenen op een opwarming van de aarde van 3 graden in 2100. Ook in het IPCC-rapport staat een scenario uitgewerkt dat hiervan uitgaat. “Maar als we het klimaat net zo aanpakken als corona – kijk hoe snel de vaccins zijn ontwikkeld – lukt het ook om ver onder 2 graden uit te komen. Laten we daarvoor gaan.”
Wat daarbij volgens hem ook helpt, is een jonge generatie slimme mensen die het anders willen doen. Ze willen zich inzetten voor een betere wereld. “30 jaar geleden hadden zij flink kunnen cashen, zoals de slimme koppen van toen deden.” Cynisch: “Hen kunnen we bedanken voor de financiële crisis.” Deze generatie doet het anders en dat stemt Auke hoopvol. “Kijk hoeveel mensen er bezig zijn met kweekvlees of de energietransitie. Ik ken mensen in de kwantummechanica, dan ben je officieel slim, die nu bezig zijn met de energietransitie. Ze vinden het klimaat belangrijker en willen iets bijdragen.”
Auke glimlacht: “Kijk naar mezelf – niet dat ik nou zo ongelooflijk slim ben – maar ik wilde iets nuttigs doen voor de wereld. Zo ben ik me gaan verdiepen in elektrisch rijden. En zo zijn er nog een heleboel anderen. Mensen die, net als ik, het roer hebben omgegooid om de wereld een betere plek te maken. Al deze mensen samen maken best een verschil.”
