Met zijn gezicht richting een computerscherm gebogen verschijnt Auke in beeld. “Ben je deze dagen ook zo verslaafd aan het nieuws?” vraagt hij zonder op te kijken. Auke volgt de ontwikkelingen in Oekraïne vanuit zijn werkkamer: “Verschrikkelijk wat daar gebeurt. Het is goed dat Europa nu met een plan komt om minder afhankelijk te zijn van Russisch(e) olie, gas en kolen.”
Europa wil met versneld overstappen op duurzame energiebronnen als zon, wind en biogas en wil daarmee ook groene waterstof gaan opwekken. De regeringsleiders pleiten voor meer energiebesparing, nieuwe contracten buiten Rusland en willen meer gasvoorraad opbouwen. Nu komt 44 procent van de totale Europese import aan gas uit Rusland. Jaarlijks goed voor ruim 150 miljard kubieke meter. Het pakket aan maatregelen van de Europese Unie moet er binnen een jaar voor zorgen dat er al 100 miljard kubieke meter gas minder uit Rusland hoeft te komen.
Auke begint te knikken, het eerste waar we mee moeten beginnen is de thermostaat een graadje lager zetten’. “Trek een extra trui aan, pak er voor mijn part een dekentje bij. Volgens een analyse van het IEA scheelt dit in heel Europa zo’n 10 miljard kuub gas per graad die we de verwarming lager zetten. Dit geld zou anders regelrecht naar de Russische staatskas vloeien. Ik heb makkelijk praten want ik gebruik geen gas voor de verwarming, maar ik zou het wel weten hoor!”
Minder vliegen en rijden
Een andere manier om het Poetin lastiger te maken, is om minder te rijden en vliegen, want 27 procent van de totale EU-import van olie komt nu nog uit Rusland. “Hiermee sla je eigenlijk twee vliegen in één klap. Je raakt er niet alleen Rusland mee, maar het is ook nog eens beter voor het klimaat. En als je dan toch zo nodig moet rijden, doe het dan zo veel mogelijk elektrisch.”
Vorige aflevering pleitte Auke al voor het afstappen van fossiele brandstof uit Rusland.
Door de torenhoge energieprijzen van dit moment is er al meer aandacht voor goede isolatie van huizen, kantoren en voor het terugdraaien van gasgebruik in de industrie volgens Auke. Want ook dit is een manier om minder gas uit Rusland te hoeven halen. “In een goed geïsoleerd huis kun je flink besparen op de kosten omdat warmte minder goed kan ontsnappen. Als we hier vanuit de EU meer vaart mee maken, kunnen we nog sneller af van het gas en hebben we zo’n 2 miljard kuub minder Russisch gas nodig voor de winter en dan 4 miljard extra elk jaar. Hetzelfde geldt voor het vervangen van CV-ketels voor warmtepompen.”
Toch (voorlopig) doorgaan met kolen
Naast zoveel mogelijk besparen op Russisch gas is het volgens Auke een goed idee om voorlopig kolencentrales maar niet te sluiten. Op de vraag of er dan geen andere opties zijn, haalt hij zijn schouders op. “Vertel het me maar. Er is tot nu toe nog niemand met een serieus alternatief gekomen om geen Russisch gas meer hoeven te gebruiken. Ja, kolencentrales langer open houden is slecht voor het klimaat. Maar het gaat om hooguit een paar jaar en ook het verschil tussen kolen en gas is maar beperkt. En op dit moment is het volgens mij urgenter om Rusland te stoppen. Het is een regelrechte aanval op de democratie en er vallen veel slachtoffers in Oekraïne. Ik vind dat we de burgers daar zoveel mogelijk moeten helpen.”
“Er zullen vast mensen zijn die vinden dat het klimaat ook nu veel urgenter is. Maar ik denk dat we meer bereiken als klimaatdrammers en mensen die Poetin willen stoppen de handen ineenslaan. We moeten tempo gaan maken, kolencentrales moet je dan even accepteren volgens mij. Nu is gewoon niet het moment om te protesteren tegen kolen- of kerncentrales.”
Gronings gas als alternatief?
Een alternatief voor het Russische gas is er volgens Auke toch wel, zegt hij heel voorzichtig. “Ik weet dat het gevoelig ligt en ik wil niemand boos maken. Maar er zit nog zo’n 500 miljard kuub gas in Groningen in de grond. Waarom..”, midden in zijn zin draait hij naar zijn computerscherm, druk mompelend is hij aan het rekenen. Volgens Auke is het niet ondenkbaar dat de gasprijs naar 5 euro per kuub stijgt. Dat betekent een opbrengst van zo’n 2500 miljard euro.
“Als we een deel van de opbrengst gebruiken om aardbevingsschade ruimhartig te compenseren, waarom zouden we het dan niet uit de grond halen?”, vraagt Auke zich hardop af. Hij begint een nieuw rekensommetje: “Stel, door het oppompen van gas zijn er honderdduizend huizen met een beetje schade, daarvoor trek je tienduizend euro uit. Honderdduizend euro voor ongeveer dertig huizen met meer schade. En dan nog tienduizend huizen die heel moeilijk te repareren zijn. Die compensatie kost in totaal, laten we zeggen, een miljoen. Maar dit zal echt wel meer voeten in de aarde hebben dan ik nu schets”
“We dachten dat de opbrengst samen 20 miljard euro was. Maar er zit dus duizend keer – ja echt dui-zend keer – zoveel in de grond. Daar moet toch over te praten zijn? Bovendien zijn Europese regels tegen lekken van schadelijke stoffen voordat het gas in je keuken komt een stuk strenger dan in Rusland en Amerika. Anders gezegd: Gronings gas zorgt voor minder klimaatverandering dan Russisch gas. Uit een recente studie blijkt dat door fossiele energie (vooral gas) zo’n 70 procent meer methaan de lucht in gaat dan we eerst dachten.”
Overstappen op duurzame alternatieven
Om de afhankelijkheid van Russische brandstoffen nog verder terug te dringen, is het belangrijk om sneller over te stappen op duurzame alternatieven. Volgens plannen van de EU kan extra windenergie op korte termijn voor een extra jaarlijkse besparing van 15 miljard kuub Russisch gas zorgen. “Op termijn is dat natuurlijk veel meer. Uiteindelijk kan wind drie keer zoveel gas vervangen als we nu uit Rusland importeren”, legt Auke uit.
Daarom willen de regeringsleiders vergunningsaanvragen voor windmolenparken versoepelen om groene energie te stimuleren. “Heel goed dat er nu eindelijk wordt doorgepakt. Maar op korte termijn helpen we hier Oekraïne niet mee. Het duurt nog even voor de regels zijn aangepast. Maar hoe meer windmolens en zonneparken, hoe minder Russisch gas.”
Windmolens in Herpt
Zo heeft Auke om die reden besloten om een project in zijn eigen dorp Herpt te ondersteunen. Drie grote windmolens op zo’n 750 meter van zijn zelfvoorzienende huis. In eerste instantie stond Auke niet te springen om het plan. Want hoe zit het met de herrie? En wat zou het doen met de huizenprijs? “Maar wat zit ik eigenlijk te zeuren? Ons huis is ontzettend goed geïsoleerd en waarschijnlijk horen we er helemaal niets van. Toen ik het nieuws uit Oekraïne zag, was ik om. Nu maak ik me hard voor de komst van deze windmolens. Maar ik maak me niet de illusie dat dit de mensen in Oekraïne op korte termijn gaat helpen, voordat de eerste windmolen er staat zijn we zo vijf jaar verder. Ik mag hopen dat we tegen die tijd al van het Russische gas af zijn. En dat het conflict al achter ons ligt.”
Dan stellig: “Dus nu even een paar jaar besparen en niet moeilijk doen over nucleair, kolen en extra gas. Tegelijkertijd moeten we zo snel mogelijk doorpakken met de verduurzaming. Elektrisch rijden. Meer wind op zee en land, alle daken vol zonnepanelen en iedereen aan de warmtepomp of op een warmtenet. Dat is de echte oplossing op iets langere termijn. Zowel tegen de afhankelijkheid van fossiel en van dictators, als voor het klimaat en de portemonnee. Hoe sneller we dit voor elkaar krijgen, hoe beter!”
Lees hier eerdere afleveringen van Electric Auke terug.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
