Na een lange dag ploft Auke neer op zijn bureaustoel in zijn werkkamer met uitzicht op zijn schapen, hij trekt een blikje frisdrank open en neemt langzaam een slok. “Als gevolg van de oorlog in Oekraïne overlijden er dit jaar – en volgend jaar waarschijnlijk ook nog wel – meer mensen dan aan de gevolgen van klimaatverandering. De VN waarschuwt voor duizenden slachtoffers. In veel Afrikaanse landen lijden de inwoners honger, er is maar weinig nodig voor verhongering. Nu de energie- en voedselprijzen stijgen en de distributie van voedsel wordt verstoord, zullen er meer mensen in armoede belanden en verhongeren.”
Auke staart voor zich uit: “Tegelijkertijd zie je ook meer droogte en hitte als gevolg van opwarming van de aarde. Dus we kunnen ook niet doen alsof er niets aan de hand is”, hij haalt zijn hand door zijn lange baard en wijst met zijn vinger naar de camera. “Dit heb ik al veel vaker gezegd, maar ik ga het gewoon nog een keer herhalen. Ja, klimaatverandering is erg. Maar het is echt niet het einde van de wereld. Er is hoop!”
Klimaatverandering is erg, maar niet het einde van de mensheid
Met wat klikken van zijn muis en tikken op het toetsenbord, verschijnt er een video in beeld. “Door de berichtgeving in de media over klimaatverandering zijn veel mensen alle hoop verloren. Kurzgesagt laat nu zien dat we helemaal niet doomed zijn. Ja, het gaat veel te langzaam en waarschijnlijk zal het niet lukken om onder de 1,5 graad opwarming te gaan. Maar de wetenschap laat ook zien dat scenario’s met een opwarming tussen de 4 en 8 graden steeds onwaarschijnlijker worden. Het ziet er naar uit dat we rond 2100 hoogstwaarschijnlijk ergens rond de 3 graden zullen uitkomen. Dat is nog steeds erg – hierdoor zullen we veel vaker te maken krijgen met extreme omstandigheden – maar het is niet het einde van de mensheid.”
Zelf is Auke nog wat optimistischer, hij denkt dat technieken die CO2 uit de lucht filteren als ‘thermostaat van de aarde’ dienen. Maar ook hierin zijn er, volgens de duurzaamheidsexpert, weer twee kampen te vinden. “De ene helft van de experts wil het hier absoluut niet over hebben. Het is veruit de duurste oplossing om klimaatverandering tegen te gaan. Het leidt volgens hen af van het feit dat we eerst allemaal andere dingen moeten oplossen. We hebben duurzame energie nodig en moeten kappen met fossiele brandstof om maar wat te noemen. Volgens hen is CO2 uit de lucht filteren pas het laatste waar we aan moeten denken. Ze zijn bang dat het een soort vrijbrief wordt om maar door te gaan met CO2 uitstoten.”
Stofzuiger die de aarde schoonmaakt
Het andere kamp is beduidend positiever en ziet het als ‘een soort stofzuiger die de aarde schoon gaat maken’. Auke vindt voor beide argumenten iets te zeggen. “Het moet geen excuus worden om maar lekker fossiel te blijven verbranden. Zo van ‘oh voorlopig stoppen we het onder de grond en op een gegeven moment ruimen we de rommel wel op’. Nee, we moeten ondertussen ook flink aan de slag met alternatieven voor fossiele brandstoffen. Filters moeten pas als laatste worden ingezet.”
Volgens het filmpje kost het nu nog zo’n 600 dollar om een ton CO2 uit de lucht te filteren. “Als je dat vergelijkt met de handelsprijzen van een ton CO2, die op dit moment tussen de 40 en 50 dollar schommelen, is dat nog lang niet rendabel. Alleen klopt de handelsprijs van CO2 niet. Die zou veel hoger moeten zijn als je dit netjes berekent.”
“Voor deze filtertechnologie verwacht ik dezelfde learning curve, weet je wel die hockeystick-grafiek, die zonnepanelen hebben doorgemaakt. Vanaf 2050 kan het een belangrijke tool zijn om onder de 2 graden opwarming te blijven. Misschien kan dit wel als thermostaat voor de aarde dienen en de opwarming terugbrengen naar 1,5 graad.”
Welvaart en uitstoot zijn niet meer direct gekoppeld
Naast het feit dat Kurzgesagt met deze video duidelijk laat zien dat er genoeg hoop is voor de mensheid, haalt Auke er nog een belangrijke boodschap uit. Meer welvaart hoeft niet te leiden tot meer klimaatverandering. Ook de wetenschappelijke resultaten uit het IPCC-rapport laten dit zien. Auke: “Voorheen werd de CO2-uitstoot direct gekoppeld aan de groei van een economie of de groei van welvaart. Terwijl dat onzin is! Het zou betekenen dat een paar miljard arme mensen wereldwijd niet kunnen meeprofiteren omdat hun welvaart zou leiden tot klimaatverandering, terwijl wij wel in luxe leven. Maar we laten nu al een hele tijd zien dat er geen rechtstreeks verband bestaat tussen de stijging van welvaart en de CO2-uitstoot.”
Dat de groei van welvaart en de uitstoot steeds meer los van elkaar gezien worden, komt volgens Auke omdat duurzame technologie steeds efficiënter en goedkoper wordt. “Ontwikkelingslanden hoeven niet dezelfde ontwikkeling door te maken zoals wij gedaan hebben in de industriële revolutie. Zij kunnen al die uitstoot overslaan en profiteren van de ontwikkelingen die in de afgelopen tijd zijn gedaan.”
Maar deze decoupling, zoals economen en andere wetenschappers dit fenomeen noemen, moet er volgens Auke ook voor zorgen dat mensen zich bewuster worden van hun eigen gedrag. “Nou moet iedereen mij niet als voorbeeld nemen, ik ben misschien wat extreem. Ik heb mijn eigen energieneutrale huis ontworpen. Ook wek ik mijn eigen energie op, eet zoveel mogelijk veganistisch en heb al jaren niet meer gevlogen. Ik wil andere mensen dat niet opleggen, maar ik vind wel dat we moeten nadenken of het niet allemaal net ietsje minder kan.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
