Iedere week kijken we met EV-specialist en Innovation Origins-columnist Auke Hoekstra naar wat hem opviel in de actualiteit of wat hij tegenkomt als het gaat over de verduurzaming van onze aarde.
Heb je het gelezen? Nederland moet overschotten groene energie uit het buitenland inkopen om aan boetes van de EU te ontkomen.
“Ja, echt een aanfluiting. We zouden in Nederland eigenlijk al ons geld moeten investeren in duurzame energie. Maar we plannen slecht, zo’n rechterlijke uitspraak is daar een voorbeeld van. We moeten nu geld betalen aan het buitenland, waar ze hun zaakjes wel op orde hebben. Dat is weggegooid geld. Het is gewoon ontzettend zonde dat regeringen zich steeds laten verrassen door hoe snel duurzame technieken goedkoper worden.”
Het wordt even stil aan de andere kant van de lijn: “Auke, ben je daar nog?” Ondertussen klinkt driftig getyp op een toetsenbord en verschijnt er een mail van Auke op het scherm. “Ja, ik moest aan een artikel denken dat ik in de NY Times las. Kijk! Larry Fink, de directeur van de grootste investeringsmaatschappij ter wereld, BlackRock zegt het ook: je moet anticiperen op het uitfaseren van fossiele brandstof. Groene energie gaat geld opbrengen. Een tijd geleden was het nog andersom en was duurzame energie vooral heel duur.”
“Het zegt hoe inefficiënt de overheid geld besteedt. Niet zo lang geleden is er nog geïnvesteerd in nieuwe kolencentrales, die moeten nu versneld gesloten worden. Terwijl dat geld beter in iets duurzaams gestopt had kunnen worden. Een aantal jaar geleden was je een ‘groen gekkie’ als je dat riep, nu is zelfs de directeur van BlackRock het met ze eens.”
Hoe komt het dat Nederland de zaakjes nog niet op orde heeft? Is het kortetermijndenken?
“Nou, traditioneel gezien zijn we juist hele goede planners. We moesten ons ontworstelen aan water en dan red je het niet met denken op korte termijn. Je moet juist vooruit denken. Dat betekent dat veel mensen accepteerden dat er van alles op de schop ging om bijvoorbeeld dijken te bouwen in de wetenschap dat hun kinderen niet onder zouden lopen. Dat is allemaal gebouwd voor de lange termijn, net als onze netbeheerders ook vooruit kijken om het net te verduurzamen. Maar als land gebeurt dat weer niet.”
Hoe komt het dan wel?
“Ik heb er geen onderzoek naar gedaan, maar als ik iets zou moeten noemen is het de rijke gas- en olie-industrie die Nederland heeft. Kijk naar Duitsland waar de auto- en diesel-industrie ook heel rijk is, het roept daar warme gevoelens op. Het is heel moeilijk om de shift naar elektrisch rijden te maken. Grote autofabrikanten zeggen dat ze de overstap willen maken, maar ze gaan veel te langzaam.”
“Nederland is ook groot geworden op fossiele bronnen. Veel mensen zijn vergeten dat Nederlands Oost-Indië een van de eerste plekken was waar olie werd gevonden. Nederlanders waren er vroeg bij, dat waren de voorlopers van Shell. We zijn gewend dat we de gaskraan open zetten en het geld vloeit binnen. Alles is gefinancierd op olie en gas. Het is een old boys network. Gevestigde bedrijven hebben bijzonder grote belangen en die blijven ze verdedigen. Daarom denk ik dat deze transitie zo langzaam op gang komt.”
Auke benadrukt dat hij niet wil suggereren dat oliemaatschappijen ‘evil’ zijn: “Nee, zo werk je complottheoriën alleen maar in de hand. Oliemaatschappijen geloven echt dat wat ze doen, het juiste is. In hun optiek zijn ze niet bezig met het om zeep helpen van de aarde – maar dat is wel zo! Gelukkig is het nog niet te laat. Er zijn genoeg voorbeelden uit de historie waar mensen er heilig van overtuigd waren dat ze het goede deden, maar achteraf tot inzicht kwamen.”
Hoe krijg je beide ‘kampen’ nader tot elkaar?
“Een mooi voorbeeld hoe het ook kan geeft Rutger Bregman in zijn boek ‘De meeste mensen deugen’. Hij vertelt over Nelson Mandela en Constand Viljoen, zij stonden lijnrecht tegenover elkaar en het dreigde een burgeroorlog te worden. Toen heeft de broer van Viljoen, die op de hand van Mandela was, een gesprek geregeld met Mandela. Viljoen ging op de thee bij hem. Mandela deed zelf de deur open, geen huishoudster ofzo. Ze gingen samen zitten en konden respect opbrengen voor elkaars standpunten. Ze snapten elkaars belangen. Het bleek dat ze elkaar op een vreemde manier konden vertrouwen. ‘If we start a war nobody wins’ daar waren ze het allebei over eens.”
“Ik hoop dat we in het energiedebat die benadering dat de baas van Shell helemaal geen slecht persoon is, maar gewoon een mens net als wij, ook gaan vinden. En andersom dat ‘groene gekkies’ niet zeggen: ‘Wie het niet duurzaam doet, is dom.’ Hier geldt ook: een oorlog is – laat ik het wetenschappelijk formuleren – suboptimaal, niemand schiet hier iets mee op. We moeten elkaar meer begrijpen om er samen uit te komen.”
“In Nederland zijn we daar altijd heel goed in geweest, kijk naar de verzuiling. Iedereen leefde in hun eigen zuil, maar aan de top werden wel beslissingen genomen. Daar wisten ze ook dat iemand van een andere zuil, helemaal niet zo slecht was als hun eigen omroep deed geloven. Er werd altijd voor een praktische oplossing gekozen.”
“Dat is in de transitie nu ook nodig. Mijn punt is dat de overheid moet inzien dat investeren in fossiele brandstof weggegooid geld is. Kolencentrales moeten nu versneld sluiten, die keuze om erin te investeren was sowieso al een verkeerde. Nu moet de belastingbetaler hiervoor opdraaien, dat is toch de omgekeerde wereld?”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
