In gesprek met Ben van der Zon, Program Manager International Technology Projects van het op de High Tech Campus Eindhoven gevestigde HighTechNL. Hij sprak met Jonathan Marks van PhotonDelta.
“Het soort werk dat we vandaag bij HighTechNL doen is heel anders dan toen we begonnen. We hebben een complete ‘pivot‘ gemaakt. Tot ongeveer 3 jaar geleden bood het Ministerie van Economische Zaken veel nationale subsidieprogramma’s aan voor Nederlandse bedrijven. Zij hebben verschillende sectorspecifieke organisaties opgericht om deze fondsen te beheren. Voor de hightechindustrie hadden ze een organisatie met de naam Point One, die het hele financieringstraject beheerde.
Point One trok veel belangstelling van grote ondernemingen als Philips, Océ, VDL en ASML en het MKB. Geleidelijk aan werd dit cluster rond het Ministerie van Economische Zaken een branchevereniging. Dit duurde voort tot het ministerie van Economische Zaken het nationale subsidieprogramma beëindigde en alleen nog maar deelnam aan Europese projectfondsen zoals Horizon2020.
Veranderende industriële behoeften
Het beëindigen van de subsidie leidde tot een reorganisatie binnen HighTechNL omdat de voornaamste bestaansreden ineens weg was. Maar na raadpleging van onze 150 leden ontdekten we dat er andere behoeften waren ontstaan. Nu richten we ons op het ondersteunen van het midden- en kleinbedrijf, dat meer dan 80% van de Nederlandse (en ook Europese) bedrijven in hightech vertegenwoordigt. Grote ondernemingen hebben al hun weg gevonden naar fondsen als Horizon 2020 en naar innovatiepartners. Ze hebben interne afdelingen die er aan werken. Maar kleinere bedrijven hebben hulp nodig bij het vinden van partners om grensoverschrijdende subsidies tussen de vele Europese regio’s aan te vragen. En als de opvolger van Horizon 2020 eenmaal is aangekondigd, kan het weer veranderen.
We hebben veel expertise onder ons partnernetwerk. Daaronder valt ook micro- en nanoelektronica in de breedste zin van het woord – zoals fotonica, slimme toepassingen en apparatuur voor de productie van halfgeleiders. En de andere groeisector is robotica, waar een cluster van 300 bedrijven zich bezighoudt met robotica. We stelden vast dat tot voor kort een groot deel van de roboticaontwikkeling aan de universiteit werd geleid, met vaak als resultaat dat ze baanbrekende technologieën ontwikkelen waarvoor een slechte productmarkt fit is. Dus draaien we het om – eerst definiëren we de robotische behoeften van specifieke high-tech industrieën en vervolgens koppelen we die aan onderzoeksorganisaties die geïnteresseerd zijn in het accepteren van een opdracht. Er zijn verschillende regionale initiatieven in verschillende ontwikkelingsstadia, maar zij moeten nauwer samenwerken om wereldwijd te kunnen worden uitgebouwd. Hoewel er in de buurlanden veel grotere Technische Universiteiten zijn, wordt het kennisniveau in Nederland op het gebied van optiek/fotonica en precisietechniek erkend als wereldklasse. Maar we moeten wel meer relevante opleidingen ontwikkelen die wetenschapsstudenten voorbereiden op een carrière in Industrie 4.0.
Drie hoofdactiviteiten
Vandaag de dag zijn we een team van 8 medewerkers werkzaam in Eindhoven, Enschede en Delft met drie kernactiviteiten. De eerste is het opbouwen van meer menselijk kapitaal. Er zijn veel meer banen dan ingenieurs beschikbaar in onze hightech regio’s. In november 2017 had ASML bijvoorbeeld 500 openstaande vacatures. Dit verklaart waarom er een groeiende markt is in technische wervingsbedrijven die zich zelfs op landen als India richten. Dat is één weg. We geloven dat we meer kunnen doen om in te spelen op de bestaande schat aan kennis en ervaring die je nu al overal in Nederland aantreft. Initiatieven als TalentBox geven jonge professionals een uitstekend overzicht van vacatures en werkervaringsfuncties in de Brainportregio. Ook het Instituut voor Materialeninnovatie in Delft heeft een dergelijk succesvol project uitgevoerd.
Bedrijven hebben ons benaderd door te zeggen dat een aanzienlijk deel van hun personeel in 5 jaar met pensioen gaat. We helpen hen manieren te vinden om deze enorme bron van expertise aan te boren en ervoor te zorgen dat er een actieve kennisoverdracht plaatsvindt. We organiseren in-company sessies waarbij we mensen betrekken uit andere bedrijven met kennis van de domeinsector. En dat heeft tot verschillende succesvolle resultaten geleid. Ook helpen we jonge professionals om hun werkervaring op te doen. We maken het voor zowel alpha- als beta-studenten mogelijk om elkaar te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen. En we organiseren studiereizen naar omringende landen om jonge ondernemers te helpen nieuwe markten en partners te ontdekken.
We zien dat grotere ondernemingen profiteren van het innovatieve, ontwrichtende denken van deze jonge professionals. Dat is moeilijker voor de kleinere bedrijven met krappere arbeidsbudgetten. Maar zij profiteren vaak van evenementen die wij organiseren en waarin zij nieuwe best practices van elkaar leren kennen.
Betrouwbare Onderaannemers
De tweede rol die we spelen is het helpen van kleine en middelgrote ondernemingen om betrouwbare netwerken van toeleveringsketens op te bouwen. Met de exponentiële groei van sommige technologieën worden de levenscycli van producten steeds korter. Bedrijven als ASML en Philips willen zich steeds meer richten op het ontwikkelen van hun kerncompetenties om hen voor te blijven op de wereldwijde concurrentie. Ze maken vaker gebruik van toeleveringsbedrijven om specifieke operationele uitdagingen op te lossen. Zo specificeert de grote onderneming bijvoorbeeld een probleem dat ze probeert op te lossen met een bepaalde machine. Zij besteden de oplossing uit bij vertrouwde partners met een bewezen kerncompetentie in de hightech. Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor de mkb-ondernemingen. Dat vraagt om uitstekende communicatie tussen beide partijen voor het succes van zulke technisch complexe precisieprojecten.
We zien dat als je in een open samenwerkingssysteem werkt, je toegang krijgt tot allerlei soorten triggers van buitenaf, waardoor je innovatie op peil blijft en de time to market voor nieuwe producten en diensten sneller op de markt komt. Op recente onderzoeksmissies hebben we een aantal voorbeelden gezien van grote hightechbedrijven in Azië die nog steeds zeer verticaal georganiseerd zijn en alles zelf proberen te doen op de manier waarop Philips 50 jaar geleden functioneerde. Ze zitten gevangen in hun eigen productieerfgoed en vinden het uiterst moeilijk om van binnenuit te innoveren. Maar duidelijk is dat ze zich bewust zijn van het probleem, wat verklaart waarom Aziatische bedrijven in de regio Eindhoven/Enschede een beroep doen op bedrijven.
Naast een goed begrip van human resources hebben we veel specifieke domeinkennis, ofwel onder onszelf, ofwel weten we waar we het kunnen vinden binnen het lidmaatschap. Dat onderscheidt ons van enkele van de meer algemene innovatiebureaus die het proces misschien wel begrijpen, maar weinig gevoel hebben voor de technische uitdagingen waar deze KMO’s voor staan. Slim matchen kan uiteindelijk cruciaal zijn voor de welvaart van een klein bedrijf.
Allianties bouwen
En ons derde kennisgebied is de integratie van onze hoogtechnologische ecosystemen in andere delen van Europa. Wij waren een van de medeoprichters van een alliantie genaamd Silicon Europe, waarin 12 verschillende Europese clusterorganisaties zijn vertegenwoordigd die werken met innovatieve elektronica & softwaretechnologieën, om de concurrentiepositie van dit continent te verbeteren.
Onze ambitie is dat HighTechNL een van de belangrijkste motoren is die samenwerking in binnen- en buitenland bevordert. En we willen graag een rol spelen in het vergroten van de initiatieven om het publiek bewuster te maken van de kansen in de bètawetenschappen. Onze arbeidsmarkt verandert. Robots vervangen veel ongeschoolde, saaie en gevaarlijke taken. Maar tegelijkertijd zullen er nog veel meer mogelijkheden zijn voor hoogopgeleiden.”
“Onze arbeidsmarkt verandert. Robots vervangen veel ongeschoolde, saaie en gevaarlijke taken. Maar tegelijkertijd zullen er nog veel meer mogelijkheden zijn voor hoogopgeleiden.”Ben van der Zon,
