Het had een mooie business opportunity voor textiel-zeefdrukkerij Eco Textieldruk moeten zijn: de aanschaf van een machine die per minuut meer dan honderd medische mondmaskers produceert. Gezien het hoge aantal besmettingen lijkt het ophogen van de productie in Nederland broodnodig. Toch staat de machine van het Groningse bedrijf al maandenlang stil vanwege grote concurrentie uit landen als China, Rusland of Brazilië. Daar worden medische maskers immers spotgoedkoop geproduceerd. Volgens oprichter Jos van der Mijl wordt het tijd dat Nederland verder gaat kijken dan enkel naar het prijskaartje. “Laten we veilige mondmaskers op eigen bodem produceren en er een recyclingsysteem omheen bouwen.”
De beslissing om mondmaskers te produceren was voor het familiebedrijf, waar ook de twee zoons en dochter van Van der Mijl werkzaam zijn, snel genomen. “Dat gebeurde toen we hoorden dat er in Nederland paniek uitbrak onder zorginstellingen, omdat er onvoldoende mondmaskers waren”, zegt Van der Mijl. “Wij hebben contact opgenomen met een van onze fabrikanten uit China waar wij al jaren zaken mee doen. Deze heeft heel snel de juiste machine gereed gemaakt. Die hebben wij naar Nederland laten invliegen.” Het bedrijf richt zich op zeer veilige, zogeheten type IIR -gecertificeerde mondmaskers. De steun van de Provincie Groningen door middel van subsidie voor de aanschaf van de machine was de doorslaggevende factor. “We dachten dat het een groot succes ging worden.”
Maar niets is minder waar. EcoTextieldruk verkoopt tegenwoordig geen enkel mondmasker meer en de gloednieuwe machine staat al maandenlang stil. Het probleem? De concurrentie uit landen als China en Oost Europa, waar de overheid en zorginstellingen de maskers in bulk inkopen. Het voordeel daarvan is duidelijk. “De grondstoffen om de maskers te produceren in dit soort landen is tot misschien wel 30 keer goedkoper dan het duurdere, maar veilige filtermateriaal dat in Nederland wordt gebruikt”, legt Van der Mijl uit. Er kleven veel nadelen aan dergelijke massa-inkopen uit het buitenland. Nog naast het feit dat het verschepen van de maskers gepaard gaat met enorme hoeveelheden CO2-uitstoot, blijken veel van de geïmporteerde maskers onveilig.
Onveilige maskers
Door het drastisch toenemende aantal besmettingen in het voorjaar van 2020 stonden ziekenhuizen en zorginstellingen onder druk om zo snel mogelijk een grote hoeveelheid medische mondmaskers naar Nederland te halen. Maar uit een onderzoek van TU Delft blijkt dat de meeste medische mondkapjes, steekproefsgewijs onderzocht onder meer dan 400 leveranciers, onveilig waren.
Volgens Van der Mijl zijn de maskers beter te controleren wanneer deze afkomstig zijn uit Nederland. “Uit de praktijk blijkt dat veel maskers, die wel gecertificeerd zijn, helemaal niet voldoen aan de eisen die daarvoor worden gesteld. Een enorme hoeveelheid mondkapjes moest daardoor worden afgekeurd en liggen nu in opslagruimtes te wachten op kopers. Wanneer we de maskers in Nederland laten produceren kun je veel makkelijker testen uitvoeren, zie je hoe de productie plaatsvindt en zijn de maskers gegarandeerd veiliger.”
Ook worden er miljoenen mondkapjes in enorme voorraden ingekocht uit het buitenland, zoals Litouwen. Deze dreigen over datum te raken. Hierdoor ontstaan bizarre situaties. Het ministerie van Volksgezondheid verkoopt de mondkapjes tegen extreem lage prijzen door aan buitenlandse opkopers. En deze brengen de mondkapjes vervolgens weer terug op de Nederlandse markt. “Deze onveilige mondkapjes komen dan vervolgens toch weer in ons zorgsysteem terecht. Dat kan niet de bedoeling zijn. Terwijl, wanneer de mondmaskers op eigen bodem geproduceerd worden, de communicatielijnen tussen kopers en producenten kort kunnen blijven. Wanneer er een overschot dreigt te ontstaan kun je als producent snel schakelen.”
Mondmaskers hergebruiken
Rondslingerende mondkapjes in parken en wijken: wie kent het beeld niet. Mondkapjes zijn vervuilend en worden gezien als het nieuwe zwerfafval. Wanneer de medische maskers grotendeels in Nederland geproduceerd zouden worden, kan er volgens Van der Mijl ook nagedacht worden over een goed werkend, nationaal opgezet recyclingsproces.
“Momenteel worden de maskers bij zorginstellingen zo’n vier keer per dag verwisseld. Nu gaan zorginstellingen netjes om met gebruikte maskers en komen ze heus niet in parken terecht. Maar feit blijft wel dat ze uiteindelijk op een afvalberg terecht komen. Dat kan slimmer. We kunnen een ecologisch systeem opzetten waarbij de fabrikanten van mondmaskers een milieubijdrage vragen om maskers weer op te halen. Wij van EcoTextieldruk zouden ook zeker bereid zijn om daar aan mee te werken.”
Subsidie op mondkapjes
Veiligere, Nederlandse mondmaskers die hergebruikt kunnen worden: het is een helder doel, maar hoe gaan we dat in Nederland nastreven? “Mijn idee zou zijn om zorginstellingen die mondmaskers inkopen een subsidie te geven op die mondmaskers wanneer zij kunnen aantonen dat zij een Nederlands masker gekocht hebben”, zegt Van der Mijl. En wat betreft recycling: “Wat nou, als we zorginstellingen tonnetjes meegeven waar zij de gebruikte maskers in kunnen dumpen? Wij kunnen die dan vervolgens weer ophalen en recyclen. Dan is het cirkeltje rond.”
Het is geen ingewikkeld plan, maar partijen uit de regering moeten wel opstaan en het waar gaan maken. “Misschien zitten we over vijf jaar wel middenin de volgende pandemie. Dan worden we weer overvallen door paniek en moeten we als land snel beslissingen nemen. Nu hebben we de kans om op een verantwoorde manier een circulair systeem voor mondkapjes op te zetten. Laten we die kans aangrijpen.” Ondertussen probeert Van der Mijl verschillende regeringspartijen te bereiken en hen enthousiast te maken over het plan.
Innovatief en Duurzaam MKB Groningen
Vaak hebben ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf (mkb) hun handen vol aan zaken die komen kijken bij het opstarten en uitbreiden van hun bedrijf. Ze hebben maar weinig tijd en capaciteit om uit te zoeken hoe te verduurzamen of innoveren. Ondernemers uit Groningen worden in dit proces gesteund door middel van de provinciale subsidieregeling Innovatief en Duurzaam MKB Groningen. Het bedrijf Eco Textieldruk heeft een bijdrage ontvangen voor de investering in een machine voor mondmaskers. De machine kan ca. 125 mondmasker per minuut produceren.
Positieve verandering
De tegenslagen van afgelopen jaar weerhouden het familiebedrijf er echter niet van om verder te groeien. Sterker nog, afgelopen periode heeft ook positieve dingen gebracht. “We hebben drie nieuwe personeelsleden aangenomen die we nu in onze drukkerij een nieuwe functie kunnen geven. Dat heeft een enorme bijdrage in de gehele organisatie. Daarnaast zijn we veel schoner en netter gaan werken. Het personeel hoeft geen papieren opdrachten meer in te zien bijvoorbeeld. Overal hangen nu beeldschermen waarmee we opdrachten kunnen verwerken.”
Van der Mijl hoopt er nog steeds op de mondmaskerproductie in de toekomst voort te zetten. “Maar we gaan gewoon weer door met de andere werkzaamheden waar we goed in zijn: drukwerk op kleding en het ontwerpen van bijbehorende machines.”
Samenwerking
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
