E-boiler mooie stap naar duurzaamheid

By Emile Hollman

Sonny Schepers geldt als de (inmiddels trotse) founding father van het project met de E-boiler op Industrial Park van Chemelot. Hij is werkzaam bij USG Industrial Utilities dat de inkoop, productie, distributie en verkoop van elektriciteit, stoom, aardgas, , stikstof, pers- en meetlucht en diverse soorten water voor bedrijven op het industriecomplex regelt. 

Schepers volgde een jaar of vijf geleden met belangstelling de discussies over duurzaamheid op congressen of meetings. “Het ging vaak over groene elektriciteit omzetten in warmte. Zo zou je kunnen voorkomen dat warmte opgewekt moet worden met fossiel aardgas. We hoorden dat wel overal maar ik zag het toch nergens gebeuren.”

Dus besloot Schepers een grondige haalbaarheidsstudie uit te voeren naar waar USG dit zou kunnen toepassen. “Uiteindelijk was de conclusie dat een elektrische stoomketel van 26 bar heel goed zou passen in het stoomsysteem van USG. Op de beoogde locatie is zowel een grote elektriciteitsaansluiting te realiseren, als een 26 bar stoom aansluitleiding en er is ketelvoedingswater.” Conclusie: een elektrische stoomketel zou hier haalbaar kunnen zijn. Toch was er twijfel: “We zagen er wel de logica van en we hadden een redelijke business case maar het is lastig om objectief vast te stellen wat de waarde daarvan zou zijn in de toekomst.” 

Om meer financiële zekerheid te kunnen krijgen, kwam een succesvolle lobby op gang om de elektrische stoomketel in de landelijke SDE++ subsidieregeling te krijgen voor duurzame energieopwekkende en CO2-besparende technologieën. 

Inmiddels is de basic engineering bijna klaar en is de elektrische stoomketel in Noorwegen besteld. Hoewel een E-boiler als zodanig geen noviteit is, is het wel bijzonder dat deze op industriële schaal wordt ingepast in een bestaand systeem. Schepers met een glimlach: “Dat creëert wat onrust en het duurt altijd even voordat iedereen aan boord is.”

Schepers vergelijkt de boiler met de waterkoker op het aanrecht, maar dan van industrieel formaat, dus een meter of zeven, acht hoog. Bij stadsverwarming van Eneco hebben ze er ook al een staan. Er zit een geluidsdemper op omdat de boiler bij de start soms wat stoom moet afblazen. Er zit nog een elektrische oververhitter op om de stoomtemperatuur nog een beetje op te krikken. 

Sonny Schepers: “Je zou kunnen stellen dat het niet heel efficiënt is om van elektriciteit warmte te maken. Als deze elektriciteit namelijk met aardgas of steenkool is opgewekt, kun je beter meteen kolen of gas verbranden. Vandaar dat elektrische stoomketels alleen werden gebruikt waar je geen alternatief had zoals op schepen of ruimschoots elektriciteit voorhanden had zoals in kerncentrales. Tegenwoordig is de elektrische stoomketel heel interessant omdat je toe gaat naar een systeem van zon en wind. Je krijgt momenten van overschot aan elektriciteit die je niet verkrijgt uit fossiele brandstoffen maar uit zon en wind. Dat is de winst. De techniek is al bewezen maar we gaan die wel innovatief toepassen als hybride installatie binnen ons stoomsysteem. Het idee is dat we daar heel flexibel in kunnen zijn. De boiler kan met een druk op de knop aan en verlaagt daarmee de inzet van onze aardgas gestookte stoomketels.”  

Nieuwe batterij kan industriële restwarmte heel lang opslaan

De wereldwijde toename van de energievraag en de klimaatverandering maken de geleidelijke afschaffing van fossiele energie onvermijdelijk.

Papierfabrieken

Er is veel interesse van industriële complexen en energie-intensieve partijen zoals papierfabrieken. De wachttijden bij de fabrikanten van E-boilers groeien, heeft Schepers gemerkt. “In het begin meldden zich meerdere grote energiebedrijven uit Nederland bij ons of ze konden instappen in dit project want het is voor elektriciteitsbedrijven super interessant, die begrijpen de waarde van flexibiliteit. Uiteindelijk heeft het onze voorkeur gehad om dit project zelfstandig te ontwikkelen. We werken hier met operators in vijf ploegen; voor ons is dit ook een demoproject om die operators te laten wennen. Nu weten ze: er is stoom nodig dus ik zet de gasketel aan maar we gaan steeds vaker de keuze krijgen: gaan we de stoom met elektriciteit produceren of met aardgas.”

Elektrificatie

Het duurt overigens nog een poos voor de E-boiler operationeel zal zijn. Kabels en transformatoren zijn momenteel lastig te krijgen en er moet nog een ander project worden afgerond op Chemelot vooraleer het spel op de wagen kan. 

Dan de hamvraag: wat is de opbrengst? Sonny Schepers: “Ik ga geen concrete getallen noemen. Uiteindelijk is het idee dat je geld verdient omdat je aardgas vermijdt op het moment dat de elektriciteitsprijs heel laag is. Als er veel zon en veel wind is en de prijs dus laag dan zet je de E-boiler aan en voorkom je aardgas en CO2-emissiekosten. Dat is een belangrijk deel van de opbrengst. Daarnaast heeft de grote flexibiliteit van de E-boiler een operationele waarde voor ons stoomsysteem en potentieel financiële waarde op de elektriciteitsmarkt. Maar nog belangrijker is dat dit onze eerste concrete stap wordt naar de industriële elektrificatie en dus verduurzaming van Chemelot.”