Tegen het einde van de Europese Innovation Days adviseerden gelauwerde wetenschappers de Europese Commissie en politici waarop ze moeten letten bij het financieren van onderzoek met geld uit het Horizon-fonds van de EU (omvang: zo’n 100 miljard euro). Deze beurzen voor wetenschappelijk onderzoek worden verdeeld door de Europese Onderzoeks Raad van de EU. Om de tips van de bij deze onderzoeksraad betrokken stergeleerden aan de Europese Commissie te begrijpen, hoef je geen raketgeleerde te zijn, zo blijkt. Want ze draaien om vrijheid, geld en een open mind. Plus een flinke dosis nieuwsgierigheid natuurlijk.
Tip 1: Focus op het werkingsprincipe, niet op de toepassing
Ben Feringa is hoogleraar moleculaire wetenschappen aan de Universiteit van Groningen. In 2016 won hij de Nobelprijs. Hij bouwde de kleinste motor ter wereld, de nanomotor. Hij wilde weten hoe moleculen zich voortbewegen zonder zich af te vragen wat hij er mee opschoot. Hij kwam er achter dat moleculen alleen vooruit schieten, en niet achteruit, bij toeval. Dat stelde hem in staat moleculaire motortjes te bouwen. Hij werkt nu aan een coating die zichzelf schoonmaakt door het inbouwen van miniscule nanomachines. Die kan je aanbrengen op zonnepanelen, verwerken in verf voor huizen, aanbrengen op ramen die je dan door de moleculaire motortjes die erin zitten niet meer hoeft te lappen, zo verklaarde hij. ,,Het ging mij erom het principe van de werking van de moleculaire beweging te begrijpen. Zonder vooraf de toepassing ervan te weten. Als je het principe snapt, leidt dat tot veel innovaties.”
Tip 2: Laat jonge wetenschappers onafhankelijk denken
Jean-Marie Lehn is hoogleraar Scheikunde aan de Universiteit van Straatsburg en won de Nobelprijs in 1978 voor de chemische basis van moleculaire herkenning. Hij wilde weten waarom bepaalde moleculen elkaar opzoeken en anderen niet, de sociologie van moleculen noemt hij dat. Daardoor ontdekte hij dat ze op elkaar passen als een sleutel in een slot. Het is volgens hem belangrijk dat de Europese Onderzoeks Raad beurzen verstrekt aan jonge getalenteerde wetenschappers zodat ze onafhankelijk van hoogleraren kunnen denken en naar eigen inzicht wetenschappelijk onderzoek kunnen doen. Op die manier bouwt Europa aan een onafhankelijk denkende groep van excellente wetenschappelijk onderzoekers. Bij onafhankelijkheid hoort volgens Lehn ook verantwoordelijkheid. Dat betekent dat jonge wetenschappers de beurs verdienen maar dat hun onderzoek uiteindelijk ook resultaat moet opleveren.
Tip 3: Geef getalenteerde onderzoekers ruim de tijd
Emmanuelle Charpentier is wetenschappelijk directeur bij het onderdeel Pathogenen van het Max Planck Instituut. Ze won de Kavli-prijs in 2018. Zij is microbioloog en ontdekte onder andere hoe bacterieën zich tegen virussen verdedigen. De kennis die daaruit voortkwam wordt gebruikt voor gentechnologie. Zij bepleit het inruimen van voldoende tijd om onderzoek te doen. Anders is fundamenteel onderzoek niet mogelijk. ,,Ik hoor van jonge wetenschappers dat ze maar drie jaar de tijd hebben om iets uit te vinden. Dat is veel te kort.” Beter idee is om beurzen beschikbaar te stellen die langdurig onderzoek – 10 tot 20 jaar – mogelijk maken zodat wetenschappers de tijd hebben om na te denken. ,,Politici willen snel resultaat zien. Dat is niet de juiste weg”, voegde voormalig voorzitter Helga Nowotny van de Europese Onderzoeks Raad toe. Zij zat de discussie voor. ,,Onderzoek en gedachten hebben tijd nodig om te rijpen.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
