Met ASML als het meest in het oog springende voorbeeld, hebben we afgelopen maanden al uitgebreid geschreven over de negatieve effecten van geopolitiek op de handel en de kracht van innovatie. Maar er is meer: nu het Westen en het Oosten zich steeds meer op gescheiden wetenschappelijke paden begeven, vormt geopolitiek een nog fundamentelere bedreiging voor wereldwijde vooruitgang.
- Er is een groeiende wetenschappelijke divergentie tussen het Westen en het Oosten als gevolg van geopolitieke spanningen.
- De verschuiving in onderzoeksdynamiek wordt gekenmerkt door de toegenomen aandacht van China voor binnenlandse wetenschap en een afname van grensoverschrijdend onderzoek.
- Er is dringend behoefte aan hernieuwde internationale wetenschappelijke partnerschappen om mondiale uitdagingen effectief aan te pakken.
Amerikaans-Chinese wetenschappelijke relaties zijn als een thermometer voor wereldwijde academische kracht. 2021 was het eerste jaar sinds 1993 waarin het gezamenlijke onderzoek tussen deze twee naties afnam. Terwijl China zijn wetenschappelijke banden met ontwikkelingslanden verstevigt via zijn Belt and Road Initiative, en de VS bewust de rem zetten op contacten met China, doemt het risico van een tweedeling in het wetenschappelijke landschap op.
Deze verdeeldheid komt op een moment dat gezamenlijke inspanningen cruciaal zijn voor het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. De daling in de samenwerking tussen de VS en China is niet slechts een spel van procenten – het is een aanzienlijk volumeverlies, versterkt door China’s draai om prioriteit te geven aan binnenlandse publicaties boven internationale partnerschappen. Nog niet alles is verloren: recente diplomatieke afspraken en overeenkomsten over klimaatonderzoek wijzen op een mogelijke opleving van de wetenschappelijke samenwerking. En die is hard nodig, want om de mondiale uitdagingen effectief aan te pakken, moeten deze twee wetenschappelijke grootmachten, bij voorkeur aangevuld met Europa, een manier vinden om hun routekaarten voor onderzoek opnieuw op elkaar af te stemmen.
Universele taal
Wetenschap wordt vaak aangeprezen als een universele taal die nationale grenzen en politieke scheidslijnen overschrijdt. Toch suggereren de recente trends in internationale wetenschappelijke samenwerking een rafeling van deze onderling verbonden draden. De afname van onderzoekspartnerschappen tussen de VS en China is geen geïsoleerd fenomeen, maar maakt deel uit van een breder geopolitiek tapijt dat de meest productieve wetenschappelijke samenwerking van de Verenigde Staten sinds 2020 met 15% heeft zien afnemen. Dit patroon duidt op een wereldwijde verschuiving in de onderzoeksdynamiek, die ingrijpende gevolgen heeft voor de vooruitgang van de wetenschap als geheel.
China’s groeiende wetenschappelijke zelfvoorziening wordt weerspiegeld in zijn toegenomen aandeel in de wereldwijde publicaties en de stijging van het aantal Chinese auteurs per artikel. In de VS daarentegen is het aantal gezamenlijke publicaties met China gedaald, wat wijst op een ontkoppeling van de wetenschappelijke inspanningen. Een dergelijke divergentie bedreigt het volume van de onderzoeksoutput en de essentie van wetenschappelijke ontdekking, die gedijt op de kruisbestuiving van ideeën en expertise uit verschillende bronnen.
Een landschap veranderd door geopolitiek
Geopolitieke spanningen hebben lange tijd een schaduw geworpen over het landschap van internationale wetenschappelijke samenwerking. De Verenigde Staten hebben stappen ondernomen om de militaire ontwikkeling van China tegen te gaan en de toegang van China tot technologie te beperken, terwijl de Europese Unie worstelt met de dubbele perceptie van China als zowel een partner als een systeeemrivaal. Deze spanningen sijpelen door in het weefsel van het wetenschappelijk onderzoek en beïnvloeden de productiviteit en de vorming van onderzoeksallianties.
Ondanks deze uitdagingen zijn de samenwerkingsverbanden blijven bestaan en op sommige gebieden zelfs toegenomen. De life sciences sector in de VS is er bijvoorbeeld in geslaagd om productieve banden met China te onderhouden ondanks de toenemende spanningen. Op een ander niveau valt de daling van het aantal inschrijvingen van Chinese studenten in de VS samen met een opmerkelijke opleving in Europa, waarbij het niveau van voor de pandemie wordt overtroffen. Vooral in Duitsland is de belangstelling sterk toegenomen, wat vooral te danken is aan de strenge toelatingsnormen, het lage collegegeld en de uitstekende reputatie op het gebied van techniek en wetenschappen. Dit land heeft zelfs Australië voorbijgestreefd als favoriete bestemming voor deze studenten.
De rimpeleffecten van verminderde samenwerking
Hoewel de versplintering van de wereldwijde wetenschap duidelijk is, vereist de concrete impact op de wetenschappelijke vooruitgang een diepgaander onderzoek. Een afname in internationale samenwerking correleert met verschuivingen in onderzoekspatronen, maar de precieze gevolgen voor innovatie en wetenschappelijke vooruitgang zijn moeilijker te kwantificeren. Internationaal coauteurschap wordt echter over het algemeen geassocieerd met hogere citatiecijfers, wat suggereert dat grensoverschrijdend onderzoek doorgaans meer invloedrijke resultaten oplevert.
Daarom zou de vermindering van de wereldwijde wetenschappelijke samenwerking kunnen leiden tot een meetbare vermindering van de kwaliteit en de impact van wetenschappelijk onderzoek. Er staat veel op het spel, want de uitdagingen waarmee we worden geconfronteerd, van klimaatverandering tot pandemieën, vragen om een gezamenlijke, mondiale respons die gebruik maakt van het volledige spectrum aan wetenschappelijke expertise en middelen.
De geest van samenwerking aanwakkeren
In het licht van deze uitdagingen zijn er tekenen van een dooi in de ijzige relaties tussen China en de westerse wetenschappelijke gemeenschap. Het herstel van de dialoog en de overeenkomsten over klimaatonderzoek tussen Californië en China, evenals China’s toenadering tot Europa, duiden op een hernieuwd besef van de wederzijdse voordelen van samenwerking. Deze inspanningen moeten niet worden gezien als geïsoleerde gebeurtenissen, maar als cruciale stappen in de richting van het herstellen van de gefragmenteerde wereld van de wereldwijde wetenschap.
Nu we op een kruispunt staan, hangt de toekomst van de wetenschappelijke vooruitgang af van ons vermogen om nationale belangen te verzoenen met het wereldwijde gemeenschappelijke goed. De twee wegen van de Verenigde Staten en China op het gebied van wetenschap moeten samenkomen om tegemoet te komen aan de dringende behoeften van de mensheid. Deze convergentie vereist een weloverwogen en gezamenlijke inspanning om een omgeving te creëren waarin wetenschappelijke samenwerking niet als luxe wordt gezien, maar als een noodzaak voor vooruitgang.
Kortom, terwijl het geopolitieke landschap blijft evolueren, blijft de fundamentele behoefte aan samenwerking in de wetenschap onveranderd. Alleen met collectieve inspanningen van wetenschappers over de hele wereld kunnen we de veelzijdige crises van deze tijd te lijf gaan. Het nieuw leven inblazen van internationale wetenschappelijke partnerschappen, met name tussen de VS en China, is essentieel voor een toekomst waarin wetenschappelijke vooruitgang een drijvende kracht achter verandering blijft.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
