Contactloze samenleving zit in de lift

De liftknop is zo’n ding in de (semi)openbare ruimte dat iedereen geregeld aanraakt. Het is een brandhaard van bacteriën en virussen. Met de huidige pandemie raakt niemand zo’n knop meer graag aan. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat ‘bacterievrees’ een blijvende pathologie in de samenleving wordt. 

Dat is de reden dat het Italiaanse Ribes Tech een jaar geleden begonnen is met de ontwikkeling van een ultradun zonnepaneel. Door deze folie op de liftknop kan deze contactloos worden bediend. De gebruiker van de lift moet zijn hand naar de knop bewegen waardoor een sensor wordt geactiveerd. “De elektronische printplaat achter de knop wordt vervangen en op de knop komt een passend fotofolie,” legt Antonio Iacchetti uit. Hij is de directeur van Ribes Tech.

De vervanging van de printplaat achter de knop is gemakkelijk, omdat die compatibel is met alle denkbare drukknoppen voor liften. De fotovoltaïsche folie wordt op maat gemaakt want de variatie in liftknoppen is zeer groot. Toch probeert Ribes tot een zekere standaardisering te komen. Momenteel wordt daarom samengewerkt met twee liftproducenten. Een uit China en een ander uit Italië. dat moet leiden tot de standaardisering van hun producten. De patentaanvraag voor de contactloze liftknop is in behandeling. Het product wordt onder de naam Daphne verkocht. 

Virusuitbraken

Iacchetti is overtuigd dat er een markt voor is, ook als de coronapandemie straks voorbij is. Hij vertelt over een cruisemaatschappij die pas contact met Ribes heeft opgenomen en belangstelling heeft getoond voor de touchless knoppen. Niet zozeer wegens corona, maar vanwege virusuitbraken in het algemeen. Cruiseschepen zijn typische plekken waar veel mensen bij elkaar komen. Aan boord breekt nog wel eens het norovirus (ook wel ‘het virus van de cruisevaarders’ genoemd) uit, of een andere intestinale ziekte. Het aanraken van bedieningsknoppen aan boord kan daarvan wellicht de oorzaak zijn, De contactloze bediening kan helpen eventuele verspreiding tegen te gaan. 

Met de Daphne-knop beweegt Ribes Tech zich eigenlijk op een nieuw terrein. Het bedrijf is als spin-off van het Centrum voor nanowetenschappen en -technologie in Milaan (onderdeel van het IIT) in 2016 opgericht. Hun uitvinding is een zeldzaam ultradun zonnepaneel. Dat kan op maat aangebracht worden op kleine oppervlakten. De naam van het bedrijf (dat vertaald ‘bessen’ betekent) is een knipoog naar bekende technologische bedrijven als Apple en Black Berry.

Op kunststoffolie

Dunne zonnepanelen, die uiterst flexibel zijn en makkelijk in vorm zijn aan te passen, zijn geen noviteit. Denk bijvoorbeeld aan zonneauto’s waar dunne, flexibele zonnepanelen aan de carrosserie worden aangebracht. De meeste producenten van de laatste generatie zonnepanelen richten zich op grote oppervlakken, zoals ook ramen en gevels van gebouwen. “Wij maken fotovoltaïsche films op kunststoffolie die kunnen worden gebruikt voor een ontelbaar aantal toepassingen. Ze kunnen transparant of gekleurd zijn en gemakkelijk worden geïntegreerd in bestaande objecten,” zegt Iacchetti die gepromoveerd is aan de Polytechnische Universiteit van Milaan.

Oogsten van energie

Toepassingen zijn onder andere mobiele telefoons en alle andere ‘internet der dingen’, maar ook tassen, kleding, gordijnen, noem het maar op. Zo’n folie op een mobiele telefoon kan de functie hebben van oplader. Of beter gezegd: de fotocellen zorgen voor het ‘oogsten’ van energie (energy harvesting) voor de aandrijving van kleine, draadloze elektronica. “In principe kan elk oppervlak van elke grootte een fotovoltaïsch paneel worden en kan elk apparaat, vooral als het draagbaar is, rechtstreeks door licht worden gevoed,” zegt de 37-jarige elektrotechnisch ingenieur. De bron is elektrische licht in het geval men binnenshuis is, of als het donker is. Buitenshuis en overdag is (diffuus) zonlicht de bron. 

Industriële omzetting

Het feit dat het zonnepaneelfolie van plastic is en geen metalen bevat, is volgens Iacchetti een extra voordeel bij het recyclen aan het eind van de levensfase van het product. 

Dat zo’n start-up als Ribes in relatief zo korte tijd een belangrijke (interne) markt van flexibele ‘zonnefolie’ heeft ingenomen, is ook te danken aan OMET, een Italiaanse onderneming die gespecialiseerde printermachines produceert. Deze multinational heeft 75 procent van de aandelen in Ribes. Sterker nog, het was OMET die tien jaar geleden bij het Italiaanse Instituut voor Technologie (IIT) aanklopte om te informeren naar de mogelijkheden van het printen van zonnepaneelfolie. Het succes van Ribes is hoe dan ook een goed voorbeeld van industriële omzetting van een technologisch idee. 

Lees meer over het polycarbonaat zonnedak voor auto’s.