Het zelfrijdend vervoer in Groningen moet naar een hoger niveau. Met het INTERREG project Kontaktlo(o)s Laden wordt ervaring opgedaan met het zonder stekker opladen van elektrische fietsen en zelfrijdende shuttles. De Provincie Groningen werkt samen met onder andere het Duitse bedrijf INTIS. “Het systeem werkt goed. Komende jaren zullen we meer projecten rondom zelfrijdende shuttles en autonoom opladen zien”, zegt projectleider Hindrik de Haan van de Provincie Groningen.
De provincie Groningen werkt al vijf jaar lang samen met Fryslân en Drenthe aan verschillende projecten rondom autonoom vervoer om de bereikbaarheid en leefbaarheid in de krimpregio’s te behouden en verbeteren. Het op grootschalig niveau toepassen van zelfrijdend vervoer in de noordelijke provincies komt steeds een stapje dichterbij, mede dankzij het nieuwe laadsysteem, waarbij de shuttle oplaadt door middel van een systeem vergelijkbaar met een inductiekookplaat. Er hoeft geen menselijk handelen meer aan te pas te komen. “Bijna alle aspecten van de shuttles, die eerder al in Scheemda, Eemshaven en Loppersum reden, zijn autonoom, behalve het stekkeren”, zegt De Haan. “Het contactloos opladen is de laatste stap naar een volledig automatisch systeem.”
Het laadproject rondom de zelfrijdende shuttle in Groningen maakt onderdeel uit van een overkoepelend project waaraan 11 mkb-bedrijven meewerken. Ook de provincie Drenthe en Emsland (Duitsland) werken mee. Het project wordt ondersteund door middel van Europese subsidie. Er wordt binnen de provincie gewerkt aan de ontwikkeling van verschillende oplaadsystemen met verschillende vermogens. Het Duitse bedrijf INTIS levert zowel inductief laden voor grote vermogens voor de autonome shuttle als kleine vermogens voor e-bikes. Samen met de andere partners binnen het project wordt het inductief laden ingebouwd in de systemen van zowel de fiets als de zelfrijdende shuttle.
Net als een kookplaat
De techniek achter het inductief laden is relatief simpel en al vaker toegepast, “maar de toepassingen ervan in fiets-deelsystemen en autonoom vervoer is nieuw”, zegt De Haan. Het werkt als een soort inductie-kookplaat. “Een plaat in de weg en een plaat bevestigd aan de shuttle schuiven over elkaar wanneer de shuttle naar het oplaadpunt toe rijdt. De ruimte tussen de platen is zo’n 12 centimeter. In deze ruimte ontstaat een magnetisch veld, waarbij de energie uit de grond naar het voertuig wordt gebracht.”
Demonstratie in München
De medewerkers van de provincie Groningen stonden onlangs op de IAA Mobility in München, een ontmoetingsplaats voor de auto-, bike- en tech-industrie. Bezoekers konden een ritje maken in de zelfrijdende shuttle en kregen uitleg over de werking van het laden zonder stekker.
Ook in Groningen en Drenthe zelf kunnen bewoners al kennismaken met het nieuwe systeem. Momenteel loopt er een pilot voor autonoom vervoer en het nieuwe laadsysteem bij het Zernikecomplex in Groningen. De uitvoering, gericht op de e-bike, wordt ingebouwd in een fietsenstalling en getest in Drenthe en Emsland. Ook wordt er een Drymer driewieler getest, op het Emsland Moormuseum. Het project wordt inhoudelijk eind 2021 afgerond.
Gebruikersgemak
Contactloos laden biedt vele voordelen. Het grootste voordeel van de techniek is het gebruikersgemak. “Of je het laadsysteem nou toepast op een elektrische fiets of shuttle: je neemt een handeling weg”, zegt De Haan. “De shuttle rijdt zichzelf automatisch naar het oplaadpunt. Zo kunnen we dus niet vergeten om hem op te laden.” Daarnaast ziet het systeem er fraaier uit. “Nu worden de elektrische bussen in Groningen nog opgeladen met behulp van een pantograaf: een stroomafnemer of elektrische installatie die voor het oog zichtbaar is. Bij het inductief laden zijn de platen in de grond ingebracht waardoor ze mooi weggewerkt zijn.”
Het inductief laden is daarnaast efficiënt. Er gaat weinig energie verloren in het proces. Bij de inzet van het nieuwe laadsysteem komen daarnaast nog wel uitdagingen kijken, zoals de hoge kosten. “Het systeem moet ingebouwd worden in de wegen en dat is niet goedkoop. De kosten zullen minder worden als het systeem grootschalig gaat worden toegepast.”
Mobility on demand
Volgens Tim van Winsum, adviseur Slim en Groen bij de Provincie Groningen, zorgt het laadsysteem voor nieuwe mogelijkheden met de shuttle. “Mobiliteit als service is echt aan het opkomen. Wellicht kan in de toekomst de shuttle worden opgeroepen door middel van een app, waarbij hij ‘on demand’ rijdt. Met behulp van het nieuwe laadsysteem kun je erop vertrouwen dat niemand vergeet om de shuttle op te laden.”
Inzet op lokaal niveau
Vooral op lokaal niveau biedt het inductief, elektrisch laden voor het zelfrijdend vervoer in Groningen een uitkomst. Denk bijvoorbeeld aan first en last mile-oplossingen waarbij voetgangers van bijvoorbeeld de bushalte naar een bestemming gebracht worden. In het Groningse Scheemda werd er eerder al een proef uitgevoerd met een zelfrijdende shuttlebus. deze reed tussen de hoofdingang van het ziekenhuis en een verderop gelegen bushalte. Van Winsum: “In dit soort proeven kan het nieuwe laadsysteem prima ingezet worden. Voor de langere afstanden zijn andere aandrijfopties juist weer interessant, zoals bijvoorbeeld waterstof.”
Markt aan zet
Nu is de markt aan de beurt om met autonoom laden aan de slag te gaan, benadrukt Van Winsum. “Komende jaren zien we steeds meer toepassingen rondom autonoom laden.” Voor grootschalige inzet in Nederland en in de rest van Europa moet er echter nog een en ander gebeuren. “Op dit moment zijn er bijvoorbeeld nog geen standaardisatieafspraken gemaakt.” Dit is vergelijkbaar met discussie over de mobiele opladers van Android- en Apple-producten. Een universele oplader zal de inzet van de innovatie versnellen. De Haan is het ermee eens. “Met onze showcase hebben we laten zien dat het kan. Hopelijk pakt de markt het nu verder op.”
Lees via deze link ook de andere verhalen over Groningen