Lex Hoefsloot won dit voorjaar de Global Impact Challenge van Singularity Netherlands en kreeg daarmee de kans om zich 8 weken onder te dompelen in de innovatieve krachten in Silicon Valley. De voorman van de Eindhovense startup Lightyear doet geregeld verslag van zijn bevindingen in de Valley. Vandaag zijn derde bijdrage. Hier de hele serie.
Na een volle dag van 9 tot 5 met bijzondere verhalen over vorderingen in biotechnologie, kunstmatige intelligentie en nanotechnologie wordt hier bij Singularity altijd een avond-sessie georganiseerd. Hoewel velen (waaronder ik) op dat moment nog de verhalen van de dag aan het verwerken zijn mist niemand ooit de avondsessie. Meer dan een naam staat er niet in de agenda, maar de reputatie van deze sessies is nog altijd ongeschonden. Gisteren: Pete Worden, oud-directeur van NASA Ames (Californische tak van de NASA).
Pete: “William (Borucki) was altijd gefascineerd door lichtmeters. Al vanaf jongs af aan kluste hij in de garage aan allerlei typen lichtmeters”. Zo begon hij het verhaal over de ‘principal investigator’ van de in 2009 door NASA gelanceerde Kepler satelliet. De Kepler satelliet is met een hele nauwkeurige camera in sterrenstelsels op grote afstand aan het zoeken naar planeten die lijken op de aarde. Dat gebeurt heel vernuftig, want over het algemeen zijn die planeten zelfs met de beste telescopen niet zichtbaar. De truc is om te wachten totdat een planeet voor de ster schuift waar hij omheen draait en precies op dat moment een nauwkeurige meting te doen. Doordat er een klein beetje licht door de planeet wordt geblokkeerd en precies berekend kan hoeveel licht de ster normaal gezien afgeeft kan worden ingeschat hoe groot de planeet is. Na lang genoeg wachten kan ook worden bepaald met welke snelheid de planeet de ster omcirkelt. Met deze gegevens kan worden bepaald of de planeet zich in de zogeheten ‘leefbare zone’ rondom de ster bevind. En met succes: Sinds de lancering zijn er al tientallen planeten gevonden die zich in de leefbare zone bevinden. Pete: “Je ziet hoe een hobby uit de hand kan lopen”. Verhuizen dan maar?
“Is een reis van 35 miljoen jaar in een halve eeuw te volbrengen?”,
Helaas gaat dat niet zo gemakkelijk en dat is precies wat mij altijd gefascineerd heeft. Het is namelijk zo goed als onmogelijk om die planeten te bereiken. Het dichtstbijzijnde sterrenstelsel Alpha Centauri AB ligt meer dan 4 lichtjaar van ons vandaan, 40 biljoen kilometer. De huidige ruimtemissies naar Mars duren gemiddeld 200 dagen voor een tocht van gemiddeld 225 miljoen kilometer. Als je met dezelfde snelheid Alpha Centauri wilt bereiken ben je ongeveer 35 miljoen jaar onderweg. Niet echt haalbaar binnen een mensenleven dus. Bij mij rees daarom bij dit soort onderzoek altijd de vraag: waarom blijven we dan zoeken naar die exoplaneten als we er toch nooit heen kunnen? Blijkt nu: er is weldegelijk een plan.
Dat plan is gebaseerd op een concept dat tegenwoordig steeds vaker wordt overwogen en zelfs getest: zeilen op de kracht van de zon. De satelliet IKAROS is daar een voorbeeld van. Met een speciaal zeil dat slechts 10 gram per vierkante meter weegt vangt het de straling op die vanaf de zon met hoge snelheid het zeil raakt. Dat geeft het ruimtevaartuig een minuscuul zetje. Gelukkig vallen er enorme aantallen fotonen op het zeil en is zijn snelheid door de zon sinds de lancering met meer dan 1,440 kilometer per uur verhoogd. Meer dan het vliegtuig waarmee je op vakantie gaat. Maar helaas nog lang niet genoeg om Alpha Centauri te bereiken. Wat nu? Twee opties: het voertuig superlicht maken zodat je met dezelfde kracht veel hogere snelheden kunt bereiken of kunstmatig proberen de hoeveelheid straling op het zeil valt vergroten. Voorlopige keuze: allebei. De stichting Breakthrough Initiatives onderzoekt de mogelijkheden om met een satelliet van slechts 1 gram waarop alle elektronica bevestigd is inclusief radiozender en camera een vlucht langs de exoplaneten van Alpha Centauri te maken om hoge resolutie foto’s terug naar de aarde te sturen. De vraag is dan alleen nog welke lichtbron daarvoor gebruikt kan worden, krachtig genoeg om het ruimtevaartuig naar 0.1 maal de lichtsnelheid te brengen. Zoals het er naar uitziet is het “haalbaar” om een vierkante kilometer aan lasers te plaatsen op een hoge berg op aarde die heel nauwkeurig hun licht bundelen op de satelliet die vervolgens binnen een paar minuten zijn topsnelheid bereikt. Daarmee zou de satelliet in 42 jaar Alpha Centauri moeten bereiken. Of het gaat lukken? De stichting heeft nog een lijst met meer dan 20 uitdagende hersenkrakers die overwonnen moet worden voordat hij de ruimte in gaat.
Hoe dan ook, deze mannen hebben het begrip out-of-the-box denken wel naar een nieuw niveau getild.
