Asfalt, wegen, stenen, gebouwen dat is hoe Cees Jan Pen ASML’s thuisbasis Veldhoven beschrijft. Als economisch geograaf is Pen onafhankelijk lid van de SER in Noord-Brabant en zit in verschillende landelijke commissies voor advies over regionale ontwikkeling. Pen uit zijn zorgen over de staat van de binnenstad van Veldhoven. In het best gelezen artikel van afgelopen week legt hij uit dat de gemeente snakt naar een bruisend hart. Niet alleen voor de oorspronkelijke Veldhovenaar, maar ook voor de expat uit Taiwan.
Het dorp moet op de schop. Een inhaalslag op het gebied van stedelijke ontwikkeling moet er komen. Maar denkt Pen niet te klein? Veldhoven is onderdeel van Brainport Eindhoven een regio met 21 gemeenten en zo’n miljoen inwoners. Dit stedelijk gebied kan qua voorzieningen en omgeving toch niet concurreren met Londen (bijna 9 miljoen inwoners)?
Nee, zegt ook Peter Savelberg, bedenker van het TristateCity model. In dit model zijn Nederland, het Vlaamse gedeelte van België en het Ruhrgebied in Duitsland samengevoegd tot één grote metropoolregio. “In de afgelopen twintig jaar zijn mensen door urbanisatie steeds meer naar grote steden getrokken. Hierdoor zijn enorme stedelijke agglomeraties ontstaan waar tussen de 15 en 30 miljoen mensen wonen. In de wereld heb je ongeveer zestig van die ‘mega-cities’. Al deze steden of grootstedelijke gebieden strijden om talent en investeringen.”
Regio’s samenbrengen
Nederlandse steden, met gemiddeld 150.000 inwoners, zijn veel te klein om zich te mengen in deze strijd, aldus Savelberg. “In een gebied als Shanghai of Mumbai waar zo’n 20 tot 25 miljoen mensen wonen, is de onderlinge concurrentie tussen Eindhoven en Amsterdam irrelevant. Ik denk dat we af moeten stappen van de concurrentie tussen steden onderling en juist alle krachten in verschillende regio’s moeten samenbrengen. Nu zie je verschillende regio’s apart de wereld rondtrekken. Ze verkondigen allemaal dat ze Europese hotspots zijn. Een Metropoolregio Amsterdam (hier vallen 32 gemeenten onder red.), een samenwerking tussen Arnhem en Nijmegen (waaronder 16 randgemeentes vallen red.), een Brainport regio en zo zijn er nog veel meer te noemen. Het is niet mijn bedoeling om hiermee mensen tegen de schenen te schoppen, want ik weet dat het gevoelig ligt.”
Maar toch vindt Savelberg het zonde dat regio’s alleen ‘de boer op gaan’. “Samen is je kracht veel groter. Als je dan ook nog gelijk optrekt met Vlaanderen en Noordrijn-Westfalen heb je een gebied met 45 miljoen inwoners. In dit gebied is veel welvaart en rijkdom, met name veel kennis. Mensen zijn hoogopgeleid en het gebied heeft 8 universiteiten in de wereldtop 100. Ook behoren ze tot de gelukkigste mensen ter wereld. Als je het op deze manier bekijkt, doe je mee in de top-10 van de wereld qua supersteden.”
Alleen hoe doe je dat, regio’s verbinden? Moet alles op de schop naar Chinees grootstedelijk model? “Absoluut niet, Nederlanders, Belgen en Duitsers willen helemaal niet wonen in torens van 100 verdiepingen hoog. Wij zijn gewend aan ruimte; een eigen tuin, lekker bbq’en dat soort dingen. Waar ze in China bijna alles met het OV doen, pakken Nederlanders, maar ook Duitsers en Belgen in groeiende mate, vaak de fiets. Dat is niet alleen goed voor de duurzaamheid, maar ook goed voor het welzijn. En met de ontwikkeling van de elektrische fiets, neemt dit alleen maar toe”, geeft Savelberg aan.
Stadsgrenzen loslaten
En hoe zit het met die verbondenheid? Daar zorgt het goede wegennet en de vele onderlinge handel in het gebied voor. Savelberg: “Ondanks cultuurverschillen of taalbarrières weten Nederlanders, Belgen en Duitsers elkaar al decennialang te vinden. Deze samenwerkingen zouden nog meer gestimuleerd kunnen worden. Universiteiten werken in Europese projecten samen, maar het zou goed zijn als dit structureler gebeurt.”
Savelberg ziet dat er nog te veel in stadskernen wordt gedacht: “In Maastricht wordt veel onderzoek gedaan op het gebied van gezondheid. Dat geldt ook voor Utrecht, waar het living health en Groningen noemt het weer aging health. Dan zeg ik: kijk nou eens wat je als netwerk voor de gezondheidszorg kunt betekenen. Laat die stadsgrens los.”
Investeren in spoorlijnen
Dan zijn we er nog niet. Want hoewel het wegennetwerk er prima bij ligt, kan het spoor nog wel een flinke opknapbeurt gebruiken. Ook rijden er lang niet zoveel treinen tussen Nederland, België en Duitsland als je zou willen voor zo’n ‘wereldstad.’ Savelberg: “Prorail heeft berekend dat er veel meer treinen achter elkaar kunnen rijden. Om dit mogelijk te maken moet er geïnvesteerd worden in een beter veiligheidssysteem. En er moeten meer hogesnelheidslijnen komen om gebieden beter met elkaar te verbinden.”
Savelberg: “We hebben te maken met grote veranderingen; snelle technische ontwikkeling, de opkomst van data, robotisering en ga zo maar door. Het verandert het economische bestel en verandert bedrijven zoals we die nu kennen. Misschien zijn de producerende bedrijven zoals we die nu kennen over een aantal jaren wel veranderd in databedrijven. Wie zal het zeggen? We willen vooruit blijven kijken, de volgende stap maken om door te groeien. Hierin speelt het netwerk dat je om je heen verzamelt een belangrijke rol.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
