expo panorama, Shanghai, © CIIE
Author profile picture

De stand van ASML op de China International Import Expo in Shanghai werd “overspoeld” door bezoekers, onder wie ook veel in het zwart geklede afgevaardigden van overheidsinstanties, zo meldde South China Morning Post eerder deze week. De Veldhovense fabrikant van chipapparatuur toonde een tijdlijn van hun bedrijfsontwikkeling in China en een deel van een van hun diep-ultraviolet (DUV) lithografiemachines. Deze machines staan momenteel in het middelpunt van de voortdurende pogingen van Washington om de sancties van de VS tegen China te versterken.

Craig Addison, werkzaam op de SCMP tech desk in Hong Kong, schrijft in zijn nieuwsbrief dat de ‘men in black‘ wel enigszins teleurgesteld zullen zijn over wat ASML hun Chinese publiek liet zien. “Van een afstand leek het alsof er een volledig Twinscan DUV-systeem stond, maar bij nadere inspectie was het een lege Twinscan-schil.” Of ze echt teleurgesteld waren is trouwens nog maar de vraag – net als Addison wisten ook die ambtenaren waarschijnlijk wel dat voor een beurs geen complete chipmachine wordt opgebouwd.

Wat mag wel, wat mag niet?

De restricties vanuit de Verenigde Staten worden steeds strenger, maar dat wil niet zeggen dat ASML helemaal geen chipmachines meer naar China mag sturen. De topklasse (Extreme Ultraviolet, EUV) is strict verboden, maar voor de categorie daaronder (Deep Ultraviolet, DUV) ligt het wat genuanceerder. Vanaf januari kan de twinscan nxt:2000i niet meer naar China, met de meest geavanceerde DUV immersie. De Amerikaanse regering heeft daarbovenop nog exportrestricties afgekondigd voor de NXT:1980i (eveneens DUV) maar alleen voor een beperkt aantal fabs waar geavanceerde chips gemaakt worden. De rest van China kan deze lithografie machines gewoon blijven bestellen. Ook de internationale fabs in China kunnen deze machines blijven ontvangen.

Raiders of the Lost Ark

Addison beschrijft ook de enorme voorraden voor chipfabricage in het huidige China. “In de laatste scène van Steven Spielbergs Raiders of the Lost Ark (1981) trekt de camera zich terug om een enorm pakhuis te onthullen dat volgestapeld staat met kratten met artefacten die door de Amerikaanse overheid verborgen zijn gehouden. Je zou je vandaag de dag een vergelijkbaar pakhuis in China kunnen voorstellen. De kratten zouden een ander soort schat bevatten – apparatuur voor de productie van halfgeleiders. Aangezien sommige van deze machines groter zijn dan minibusjes in Hong Kong, is de ruimte die nodig is om ze allemaal op te slaan enorm.”

China heeft de afgelopen jaren enorme hoeveelheden aan buitenlandse apparatuur voor chipfabricage opgeslagen – meer dan wat nodig is voor de huidige of zelfs toekomstige productieniveaus. “Daarom melden bedrijven als ASML in Nederland en Lam Research in Silicon Valley dat de omzet uit China in het derde kwartaal respectievelijk 46 procent en 48 procent van de totale omzet bedroeg”, meldt Addison.

China richt zich nu op de productie van ‘mature chips’ omdat ze de machines nodig voor geavanceerde chips productie niet meer mogen ontvangen. De mature chips vormen hoe dan ook een grote markt dus wordt er geinvesteerd. Daar komt nog bij dat vanwege covid en de vele orders van andere fabs er en een achterstand is aan leveringen naar China. ASML bijvoorbeeld heeft slechts de helft kunnen leveren van wat besteld is. Nu de andere klanten hun leveringen verzetten is er ruimte om die machines (die vaak al meer dan een jaar geleden besteld zijn) te leveren. Dat zorgt ervoor dat de verkopen aan China nu fors hoger zijn.

Koopgolf

“De verbluffende stijging van de Chinese import uit Nederland in de afgelopen maanden is het resultaat van Bejings koopwoede bij het Nederlandse chipmachinefabrikant ASML voordat de ophaalbrug wordt opgetrokken”, zegt Sander Tordoir, senior econoom bij het Centre for European Reform.

ASML mag bepaalde DUV lithografiesystemen, waaronder de Twinscan NXT:1980Di, niet meer naar alle fabs in China verschepen. Het Nederlandse bedrijf introduceerde het systeem, dat een werkpaard is geworden voor veel Chinese waferfabrieken, in 2015. “Als er geen lokale vervangers beschikbaar zijn en de 1980Di van tafel is, zou dat een enorme impact hebben”, citeert Addison Drady Wang, een associate director bij onderzoeksbureau Counterpoint.

Ondertussen zijn in Shanghai 47 chipgerelateerde bedrijven vertegenwoordigd in de “speciale sectie voor geïntegreerde schakelingen” van de China International Import Expo (CIIE). Naast ASML zijn dat onder meer de Amerikaanse chipgiganten Qualcomm en Micron Technology en Samsung Electronics uit Zuid-Korea.

Versnellen

ASML wil volgens Chinese media dit jaar de levering van ‘mature’ lithografiemachines versnellen om aan de sterke vraag in China te voldoen. Hoewel ASML zijn meest geavanceerde apparatuur (EUV en DUV NXT:2000i en voor een aantal fabs ook de DUV NXT:1980Di) niet aan China kan verkopen, kan het de meeste van zijn producten wel aan klanten in het land verkopen voor de productie van zogenaamde ‘legacy chips’, die op grote schaal worden gebruikt in alles van auto’s tot huishoudelijke apparaten.

“De vraag buiten China heeft grote schommelingen gekend tijdens de neerwaartse marktcyclus, maar China’s huidige vraag naar mature node-producten blijft erg sterk,” zei Shen Bo, senior vice-president van ASML en president van de China-tak, vorige week tijdens een persbriefing, aldus een bericht van de Chinese media Yicai.