Arkive voorkomt cosmeticaverspilling: “Merken proberen zichzelf te beschermen met leugens”

Toen Sinem Tuncer ruim twee jaar geleden Arkive oprichtte, deed ze dat in eerste instantie samen met een vriendin. Haar vriendin werkt in de beautyindustrie voor een groot merk. Door gesprekken met haar en andere vriendinnen die in de sector werken, kwam Tuncer er achter dat er jaarlijks miljoenen verzorgingsproducten worden vernietigd. Dit komt neer op 20 tot 40 procent van alle cosmetica die geproduceerd wordt.

Het plan was om samen de onderneming te beginnen, maar de werkgever van deze vriendin dreigde met een boete van 10.000 euro per dag als ze hierin meeging. Toch wilde Tuncer niet opgeven en dus begon ze de onderneming alleen: “Merken proberen zichzelf te beschermen met leugens. Als de reactie zo intens is, zit hier iets heel groots achter, dacht ik.” In deze aflevering van start-up of the day vertelt Tuncer over haar ambities en het verspillingsprobleem in de beautyindustrie.

Wat doet Arkive precies?

“Kort gezegd: door middel van data geven we advies aan beautymerken over hoe ze verspilling kunnen voorkomen. We berekenen de CO₂-footprint en op basis daarvan kunnen we precies zien waar de grootste verspilling vandaan komt. We helpen de bedrijven ook om dit advies om te zetten naar de praktijk. Zo kijken we bijvoorbeeld mee of de producten op een ander moment beter verkocht kunnen worden of proberen we ze zelf te verkopen. Indien het verkoopt, betalen wij ze. Als er geen andere mogelijkheden meer zijn, recyclen we de producten voor onze klanten. We werken op dit moment samen met bedrijven die schone en natuurlijke ingrediënten gebruiken zoals Food for Skin, Unwaste en Seeds of Colour.”

En wat wil Arkive nog gaan doen?

“Ik wil geld ophalen om een tool ontwikkelen die het voor de beautyindustrie mogelijk maakt om producten 100 procent te recyclen. Ik wil daarmee inspelen op de verschillende behoeften van verschillende bedrijven. Een luxe merk wil bijvoorbeeld niet zo snel opnieuw verkopen, dus kunnen ze dan kiezen voor mijn tool. Een product kan op dit moment nog niet volledig recycled worden. Wij zijn de eerste op de wereld die alle ingrediënten kunnen scheiden en het kunnen meten. Maar hele producten recyclen kan nog niet en het kost dus heel veel geld om dat te ontwikkelen.”

Cosmeticabedrijven recyclen hun producten zelf ook. Waarom willen jullie dat voor ze doen?

“Iedereen zegt inderdaad dat ze aan recyling doen, maar er is een verschil tussen dat zeggen en ook echt doen. Het is vooral greenwashing: ze hebben veel mooie praatjes over groen zijn terwijl ze ondertussen gewoon doorgaan met klimaat en milieu vervuilen.”

Wat doen cosmeticabedrijven verkeerd op het gebied van verspilling?

“Veel bedrijven zijn zo groot dat ze geen overzicht meer hebben over hun voorraden. Ze weten dus niet of iets echt is verkocht in bepaalde filialen en wat er precies met de producten gebeurd is. Het kan zomaar voorkomen dat een product per ongeluk op Amazon terechtkomt of in één of andere gekke winkel in Polen. En als je dat allemaal niet meer weet, kan je nooit concluderen of een product succesvol was. Digitaal verkopen is daarom veiliger. Het zorgt voor overzicht, want je hebt al je producten op één plaats. Daardoor kunnen betere voorspellingen gedaan worden en kan er dus minder verspild worden. Ook stellen een ICI Paris XL en Douglas heel veel eisen aan merken voordat ze die producten in hun winkels willen. Zo moeten ze vaak eerst een hele lijn producten produceren voordat Douglas overtuigd is. Alleen een mascara mag dus niet.”

Is dat dan ook hoe verspilling ontstaat bij cosmeticabedrijven?

“Dat is een van de redenen, maar er zijn er nog meer. Zo willen bedrijven inspelen op de trend om inclusief te zijn. Wat er voor zorgt dat er bijvoorbeeld in Engeland heel veel donkere foundation in de winkels komt te liggen die later weggegooid wordt. Dat betekent dat die brands het elke keer weer in de winkels zetten terwijl het bijna niet verkocht wordt. Ook als een ingrediënt in een product verandert, worden alle oude producten vernietigd. Hetzelfde geldt voor producten die over de datum zijn en limited editions. Ook geproduceerde producten die de winkels niet halen in een testfase worden allemaal vernietigd. Of wat dacht je van de verzorgingsproducten die in de winkels lagen tijdens de lockdown? En ook retouren worden vernietigd. Het is net als met ondergoed: hygiëne speelt een rol en dus wordt het niet meer verkocht.”

Wat is de oplossing?

“Ik geloof dat de beautyindustrie verspillingsvrij kan zijn als die circulair wordt en er geen synthetische ingrediënten meer gebruikt mogen worden. Dat gebeurt nu niet altijd omdat de verspillingsproblemen worden veroorzaakt door kapitalisme. Ook denk ik dat we naar een andere benadering van klanten toe moeten om verspilling te voorkomen. De klant verandert: hij krijgt een meer gepersonaliseerde behoefte. Je moet dus echt op de man gaan inspelen. Dat kan door de klant te laten zeggen wat hij wil en dan een seintje te sturen naar de fabriek om het product te maken. Nu is dat nog niet helemaal realistisch, want je hebt dan weer te maken met overheden die geen btw verdienen.”

Hoe reageren grote bedrijven als je deze oplossing aan ze voorlegt?

“Zij gaven vaak aan dat ze nog niet voor mij kunnen kiezen, omdat ze niet weten wat ze moeten doen. Op dit moment lijkt het voor sommige bedrijven de enige optie om producten te vernietigen. Als je als bedrijf niet weet waar je ingrediënten gemaakt worden en hoe het bij de consument terecht komt, dan is het logisch dat je niet weet wat je moet doen. Ik denk dat het nog jaren duurt voordat ze beseffen dat ik gelijk heb. Ik ben er sterk van overtuigd dat dit de juiste weg is, ook al begrijpen sommige mensen dat nu nog niet. Ik heb altijd geleerd van mijn moeder om terug te vechten en dat goede dingen tijd kosten. Ik heb ook vertrouwen in de jongere generaties. Bedrijven met meer traditionele leiders zijn vooral gefocust op geld en groei en zeggen simpelweg tegen mij: “we don’t care”. Jonge leiders bekijken het vaak van twee kanten: ze willen geld verdienen én de CO₂-uitstoot verminderen. Ze willen betere beslissingen nemen voor het bedrijf en de wereld omdat ze bewust bezig zijn met duurzaamheid.”

Wat is er veranderd in de twee jaar dat Arkive bestaat?

“Twee jaar geleden begon ik met het verkopen van afgeschreven producten. Ik heb in die twee jaar gemerkt dat de wereld nog niet zo ver is: er moet eerst bewustwording gecreëerd worden. Ik had soms momenten dat ik wilde opgeven. Ik had al mijn spaargeld uitgegeven en kon zelfs geen huur betalen. Gelukkig waren er professoren die achter me stonden en zeiden: hou nog even vol, het gaat echt veranderen. Dat merk ik nu wel steeds meer: ik krijg langzaam steeds meer erkenning en waardering. Ik heb gemerkt dat toon veel kan doen. Ik was altijd een flapuit dus ik moet me altijd afvragen: kan ik dit wel zo zeggen? Als ik heel activistisch praat, maak ik geen vrienden. Ik realiseerde me dat ik ook de pijn moet snappen van de bedrijven. Zij willen vaak ook verandering maar ze weten gewoon niet waar ze moeten beginnen.”