Anders kijken naar talent

By Yvonne van Hest

Yvonne van Hest, die binnenkort afscheid neemt als programma manager bij Brainport Development, blikt ter gelegenheid van de themamaand ‘Talent – Pioneers in Work’ terug op tien jaar van ontwikkelingen in het samenspel van onderwijs en arbeidsmarkt. Ze ziet over die periode drie duidelijke ontwikkelingen: inclusiviteit, leven lang ontwikkelen en aansluiting onderwijs-bedrijfsleven.

Inclusiviteit

Waar we het tien jaar geleden nog alleen hadden over economische groei, spreken we nu over economische groei, welvaart en welzijn. We zijn inclusiever naar onze samenleving gaan kijken, althans, we zijn ons ervan bewust. Dat uit zich ook in het begrip brede welvaart. Waar we voorheen vooral het bruto nationaal product (GDP) als maatstaf namen, nemen we nu veel meer factoren mee, zoals gezondheid, veiligheid, arbeid en vrije tijd. Je zou dat ook het ‘algemeen geluksgevoel’ kunnen noemen. En hoewel we als Nederland altijd hoog in de ‘World Happiness Index’ staan (nummer 5), is én blijft er op dit vlak nog steeds werk aan de winkel. Je er bewust van zijn is een eerste stap. Bekwaam worden de volgende.

Leven lang ontwikkelen

In 2011 bestond de term leven lang leren al lang. Maar we struggelden ermee. Iedereen was er toen al van overtuigd dat banen steeds sneller veranderen en we daar wat mee moeten. Het tweede punt alleen al om onze mensen ‘fit voor de baan’ te houden. En ja, er is wel degelijk wat veranderd, we zien dat veel werkgevers en werknemers besef hebben van het fenomeen. We hebben van het woord ‘leren’ ‘ontwikkelen’ gemaakt. Maar we struggelen er eigenlijk nog steeds wel mee, want: hoe krijgen we die leercultuur echt in onze haarvaten? En wiens verantwoordelijkheid is dit eigenlijk?

Om het goede effect te hebben, moeten we het begrip uit elkaar trekken. Want omscholen is echt wat anders dan persoonlijke ontwikkeling. Met een verschillende aanpak daaraan gekoppeld. We hebben er recentelijk onderzoek naar gedaan, wat resulteerde in dit factsheet.

Aansluiting onderwijs – bedrijfsleven

Onderwijs en bedrijfsleven waren vroeger aparte entiteiten. Inmiddels hebben we flinke stappen gezet in de aansluiting van de twee. We hebben in onze regio maar liefst 10 hybride leeromgevingen met vooral mbo en hbo. Dat zijn fysieke plekken waar bedrijven en onderwijs samen gehuisvest zijn en hun eigen ding doen, maar ook intensief samenwerken. We hebben hybride techdocenten, die extra bijdragen aan de kwaliteiten van het onderwijs. En we hebben zoveel meer, zoals de Dutch Technology Week, centra van innovatief vakmanschap en expertise. Daarnaast zien we de afgelopen tien jaar een hele grote toename van de samenwerking tussen de basis- en middelbare scholen en het bedrijfsleven.

Maar er zijn ook dingen (nog) niet veranderd. Hoewel we keihard werken aan het terugdringen van de krapte op de arbeidsmarkt, is deze alleen maar groter geworden. Sterker nog, we zijn in Nederland op een punt beland waar we meer vacatures dan werklozen hebben. We zoeken nog steeds naar schapen met vijf poten. We weten nog steeds – om welke reden dan ook – het onbenut (of beter: ongezien) arbeidspotentieel niet goed te vinden. We denken nog steeds te veel in processen. In functies in plaats van rollen en taken. We hebben het over werkgelegenheid als doel, maar moet het niet talentvoorziening worden als oplossing voor de krapte op de arbeidsmarkt? En leercultuur moet echt meer verankerd worden in ons onderwijs.

Het is iets waar we de komende pakweg 10 jaar verder aan moeten werken. Misschien ook wel op andere manieren. Met meer impactvolle, structurele interventies.

Maar we mogen ook vooral trots zijn op wat we de afgelopen jaren hebben bereikt, door samenwerking tussen onder meer gemeenten, belangenorganisaties, sociale partners, bedrijven en onderwijsinstellingen. We hebben miljoenen tech- & IT-talenten wereldwijd bereikt; we hebben meer dan 250 scholen die bezig zijn met internationalisering van het onderwijs; we hebben duizenden inwoners bereikt met onze campagnes rond leven lang ontwikkelen; en we hebben honderden werkgevers en onderwijsinstellingen die techniek promoten. En zo zijn er nog meer voorbeelden te noemen.

Intussen blijft de arbeidsmarkt in beweging – al is het alleen al vanwege die veranderende banen – en wij bewegen mee. Het besef is er dat flexibel zijn en anders kijken naar talent hard nodig is in een context die voortdurend verandert. Daarom zullen we ook de komende 10 jaar weer veel bereiken. Laten we beginnen met ons deze maand – de themamaand ‘Talent – Pioneers in Work’ – te laten inspireren!