‘Als je bio-afval gescheiden inzamelt, motiveert dat mensen zelf ook afval te scheiden’

By Mauro Mereu

Over Decarbonizing Europe

Waar gaat het coronaherstelfonds over?

De Europese Commissie heeft een bedrag van 723,8 miljard euro beschikbaar gesteld om de gevolgen van de coronacrisis te bestrijden en Europa groener, schoner en toekomstbestendig te maken. Alle lidstaten konden plannen indienen voor een uitkering uit dit fonds.  

Wie doen er allemaal mee?

Alle lidstaten van de Europese Unie. Alle lidstaten? Nee, Nederland heeft nog geen plannen ingediend. Hoewel eind januari bekend werd dat er achter de schermen in Nederland hard is gewerkt om de Europese miljarden binnen te slepen. 

Waar moeten de lidstaten het geld aan uitgeven?

Minstens 37 procent moet worden gebruikt voor vergroening en 20 procent voor digitalisering. Daarnaast zijn er nog andere speerpunten:

– Smart, sustainable and inclusive growth
– Social and territorial cohesion
– Public health, economic social and institutional resilience
– Policy for future generations

Wat gebeurt er nog meer?

Verder heeft de EC nog enkele zogenoemde flagship areas benoemd:
Power up 
Renovate 
Recharge and Refuel 
Connect 
Modernise 
Scale-up 
Reskill and upskill

Wat gaat Innovation Origins doen?

De komende maanden besteden we aandacht aan de uitvoering van de plannen. We beschrijven wat elk land doet om de CO2-uitstoot terug te dringen en we maken reportages van innovatieve projecten. Aan de hand van infographics kun je de inspanningen van de lidstaten met elkaar vergelijken.

Het gescheiden inzamelen van bio-afval is een relatief nieuwe praktijk in Litouwen. De verwerking ervan is een van de moeilijkste taken voor gemeenten; vooral in de beginfase. Volgens het nationale afvalbeheersplan moeten steden met meer dan 50 000 inwoners vanaf 2019 beginnen met de gescheiden inzameling van dit afval.  Ook het recyclen van voedselafval is essentieel om de uitstoot te verminderen. Het begraven van organisch afval op stortplaatsen leidt tot uitstoot van methaan; een van de gevaarlijkste broeikasgassen in de atmosfeer. Uit metingen van Eurostat blijkt welke vooruitgang Litouwen heeft geboekt bij het recyclen van huishoudelijk afval.

Van nul recycling in 2004 heeft de Baltische staat in 2020 een niveau van 45 procent bereikt. Terwijl scheiding werkt in de West-Europese landen, kan niet hetzelfde worden gezegd van de oostelijke staten, waar nu pas de eerste stappen worden gezet. Ook organisch afval een nieuw leven geven is een van de te nemen acties.

 “Gemeenten hebben de neiging zich te verzetten. Zo’n overgang brengt niet alleen investeringen in apparatuur en infrastructuur met zich mee, maar ook veel werk aan het veranderen van de gewoonten van mensen”, legt Domantas Tracevičius van VšĮ Žiedinė ekonomika – een NGO voor circulaire economie – uit.

Scanner tegen voedselverspilling kan helpen CO2-uitstoot te reduceren

In de strijd tegen voedselverspilling kan het voorspellen van houdbaarheid van groente en fruit door de scanner van startup OneThird helpen. Daarbij zijn alle ketenpartners belangrijk. Van teler tot … Continued

Aanpassing van faciliteiten

Zes steden waren betrokken bij deze eerste fase van het initiatief. Daarvan stond Alytus – de kleinste onder hen – model voor de grotere steden en andere steden in het buitenland die de overgang nog moeten ondergaan. 

“Wat zij hebben gedaan is heel eenvoudig. Hun microbiologische verwerkingsinstallatie – MBT – was nieuw. In plaats van een nieuwe installatie te bouwen, hebben ze die gewoon achteraf aangepast door de bestaande apparatuur voor afvalscheiding over te nemen”, aldus Tracevičius. 

Volgens hem is dat de manier om andere kleine gemeenten te helpen bij de overgang. “Het is gewoon een kwestie van het toevoegen van een aantal tunnels voor het gescheiden inzamelen van dit soort afval. Ik heb persoonlijk voor deze oplossing gepleit en de regering heeft het in overweging genomen. Nu is het in de uitvoeringsfase”, voegt hij eraan toe. 

De Litouwse regering is begonnen met een investeringsprojectplan, met financiering – tot vijf miljoen euro per installatie – voor het moderniseren van de installaties, afhankelijk van de grootte en de hoeveelheid afval die ze kunnen verwerken. 

Hoe wordt het voedselafval verwerkt? 

Biologische verwerkingsinstallaties kunnen afval op twee manieren verwerken. Namelijk door het te composteren of door anaërobe vergisting. Bij dit laatste proces wordt afval opgeslagen in een container zonder zuurstof. Op die manier wordt afval afgebroken door micro-organismen, waarbij de resterende stof kan worden hergebruikt als meststof. Bovendien kan de methaanuitstoot worden opgevangen om biogas op te wekken, dat weer als energiebron kan worden gebruikt. De verwerking van dit afval is dus de sleutel tot de overgang naar een model van circulaire economie.

 Daarnaast kan regelgeving ook helpen. Tracevičius: “Het helpt om af te wijken van de verordening inzake dierlijke bijproducten. Daarin staat dat dit afval een uur lang – bij een temperatuur van 70 graden – moet worden behandeld en tot 12 millimeter moet worden versnipperd.  Het verhittingsgedeelte is energie-intensief en technologisch moeilijk. Daarom verwarmen verschillende landen, waaronder Duitsland en Oostenrijk, bij lagere temperaturen. Italië past gedurende drie dagen 55 graden toe.” Ondanks een lagere temperatuur zijn de resultaten hetzelfde. Volgens het European Compost Network is 55 graden voldoende om de bacteriën te doden. Daardoor hoeven afvalverwerkingsbedrijven niet te investeren in dure apparatuur voor verwarming. Minder infrastructuur leidt ook tot minder kosten voor de burger.  

Spanje gaat ‘drijvende wind-‘ en getijdenenergie groots aanpakken

Spanje is naar de woorden van het Ministerie van Milieu (officiële naam: Ministerie voor de Ecologische Transitie en de Demografische Uitdaging) “een wereldmacht op het gebied van de productie van windkrachtturbines en de opwekking van energie”.

Resultaten

Alytus investeerde minder dan een miljoen euro in de aanschaf van een nieuwe shredder en twee zeven, die organische fracties scheiden van de minuscule rest-microplastics. In 2018 had het land 37.000 ton restafval. Drie jaar later was de hoeveelheid 6 duizend ton lager – met 4,5 duizend ton voedselafval, gescheiden met de nieuwe installatie. In totaal is de hoeveelheid afval verminderd.

“Gescheiden inzameling van voedselafval motiveert mensen ook om te sorteren.  Voedselafval is de hoogst hangende appel omdat het scheiden van verpakkingen vrij gemakkelijk wordt. Organisch voedselafval kan wat vocht bevatten, is stinkend, enzovoort. Als burgers begrijpen hoe ze dit soort afval moeten beheren en zich vervolgens inzetten om ook ander afval beter te sorteren, heeft dat een spillover-effect: er wordt in totaal minder afval geproduceerd”, benadrukt Tracevičius. 

Kunststofcluster in Noord-Nederland zet volop in op circulaire plastic-keten

Wie een paar gebruikte plastic PET-flessen inlevert bij de inzamelautomaat in de supermarkt zal al gauw denken dat we in Nederland goed bezig zijn met de recycling van plastics. Dat valt tegen.

Model exporteren

Waar de circulaire economie-expert voor pleit, is om de aanpak in Alytus ook in andere delen van het land toe te passen. “Waar het hier om gaat is de transformatie van de infrastructuur. Met slechts één miljoen is er de kans om de installatie om te bouwen tot een installatie die twee afvalstromen aankan. Het biologische deel uit het restafval – dat nog wat biogas kan garanderen – en ook de verwerking van organisch afval,” voegt hij eraan toe. Aangezien er meer MBT-installaties worden gebouwd in Oost-Europese landen, hoopt men dat het Alytus-model ook naar het buitenland kan worden geëxporteerd.