AI onmisbaar als het gaat om efficiënt opwekken van duurzame energie

By Linda Bak

Duurzame energie is, mede door de hoge prijzen en klimaatverandering, belangrijker en populairder dan ooit. Er zijn tal van mogelijkheden, maar er zijn ook nog verschillende obstakels. Hoe zit het bijvoorbeeld met de dal- en piekuren als gaat om zonne-energie? We willen op minder zonnige dagen natuurlijk niet zonder stroom zitten. En hoe kunnen we energie zo efficiënt mogelijk inzetten om kosten te besparen? Bij dit soort vragen kan Artificial Intelligence (AI) bijdragen aan een oplossing. Daar zijn prof. dr. Eric Postma, professor in AI, en drs. ir. Renato Calzone, programmamanager Smart Industry en Data Science for Social Good bij JADS, van overtuigd.

Zij werken samen met verschillende kennisinstellingen en bedrijven in Innovation Lab for Utilities on Sustainable Technology and Renewable Energy (ILUSTRE). Dit is een living lab om door middel van data en AI bij te dragen aan een duurzame samenleving in het Caribisch gebied, in eerste instantie voornamelijk op Curaçao. Hier zijn tal van mogelijkheden als het gaat om duurzame energie, maar daar wordt nog niet optimaal gebruik van gemaakt. “Voor ons gaat het niet alleen om de technische oplossingen, maar ook om de implementatie hiervan”, vertelt professor Eric Postma. “Daarmee kunnen we uiteindelijk echt impact maken.”

Oplossing voor congestie

Binnen het ILUSTRE Lab kan bijvoorbeeld gekeken worden naar oplossingen voor de congestie op het net. In de Nederlandse situatie kennen we het voorbeeld van een overbelast energienet waardoor grote verbruikers of grote aanbieders geen gebruik kunnen maken van het net. De inzet van AI kan dan helpen bij het voorspellen van congestie op het net en mogelijke oplossingen aandragen. “Dergelijke technologieën kunnen we testen via ILUSTRE op Curaçao en dan ook in andere landen, zoals Nederland, op grotere schaal toepassen”, zegt Postma.

Er zijn nog veel meer mogelijkheden. Hij noemt een ander voorbeeld: “Een van onze projecten gaat over het doen van aanbevelingen aan mensen en bedrijven over energiebesparing. AI is koning als het gaat om het herkennen van patronen en mogelijkheden. Daarom kan AI mensen goed aanbevelingen doen over het besparen van energie door het slim inzetten van duurzame energiebronnen, bijvoorbeeld door specifieke tijden te noemen om de wasmachine aan te zetten.” Dit gaat een stap verder dan het managen van het verbruik van je eigen huishoudelijke apparaten. “Het is bijvoorbeeld mogelijk om dit persoonlijke advies ook af te stemmen op de voorzieningen van Aqualectra, het bedrijf dat zich bezighoudt met de water- en elektriciteitsvoorziening op Curaçao. Zo kunnen bedrijven een seintje krijgen wanneer er een overschot aan duurzame energie is. Daarop kunnen zij dan bijvoorbeeld het gebruik van bepaalde machines afstemmen die veel energie gebruiken.”

Sociaal aspect

Een belangrijk onderdeel van de projecten is de sociale kant: mensen moeten de technologieën ook daadwerkelijk gaan gebruiken. “We moeten goed luisteren naar de betrokkenen bij de projecten zodat de ontwikkelde oplossingen ook echt aansluiten bij hun behoeften”, zegt Postma. “In het geval van de aanbevelingen voor energiegebruik is het bijvoorbeeld belangrijk dat mensen de technologie snel en makkelijk kunnen gebruiken.”

Opleidingen in data science

Naast het implementeren van het gebruik van duurzame energie in het Caribisch gebied, heeft het ILUSTRE Lab een grotere missie. “We willen ook zorgen voor opleidingen op het gebied van data science”, stelt Calzone. “Mijn ambitie is om in de toekomst een masteropleiding en professional education (opleidingen voor mensen uit het bedrijfsleven, red.) van de grond te krijgen op Curaçao. Daarnaast willen we ook voor HBO en MBO studenten op het eiland een opleiding bieden op het gebied van data science, gekoppeld aan duurzame technologie. Zo kunnen we in de toekomst hopelijk de uitstroom van studenten naar Amerika of Nederland verkleinen zodat we talent op Curaçao kunnen behouden.” Opleidingen op het gebied van data science voor studenten en professionals is ook een van de belangrijkste pijlers van JADS in Nederland.

Calzone ziet in het kader van ILUSTRE ook een positief aspect voor het bedrijfsleven op Curaçao. “Door de opleidingen creëren we extra interesse in data science onder jongeren. Zij nemen die uiteindelijk mee naar hun toekomstige werkgever, vaak een mkb’er, zodat die bedrijven ook meer datagedreven gaan werken. Op die manier is de cirkel tussen onderzoek, onderwijs en bedrijfsleven weer rond”, vertelt hij.

Samenwerking tussen mensen en AI

Een voorbeeld van een toepassing waarin verschillende partijen samenkomen is de inzet van drones voor predictive maintenance. “Met een drone kunnen we bijvoorbeeld windmolens inspecteren. Door middel van een drone verzamel je heel veel data. Een algoritme kan dit analyseren en op die manier helpen bij het detecteren van problemen”, legt Postma uit. Het algoritme kan kleine afwijkingen, die mensen niet ontdekken, al in een vroeg stadium vaststellen. Op die manier kan onderhoud gepleegd worden, nog voordat een onderdeel daadwerkelijk kapot is. Dat zorgt ervoor dat machines zoals windmolens of waterinstallaties minder vaak stilstaan, en dit vergroot de efficiëntie.

“We kunnen efficiënter gaan werken met AI, maar de algoritmen zelf gebruiken op dit moment nog heel veel stroom”, glimlacht Postma. “Daarom is het energiezuiniger maken van AI ook een ambitie van ILUSTRE.”

Impact maken

Door middel van projecten zoals het ILUSTRE Lab willen Postma en Calzone maatschappelijke impact maken met AI. “Met AI als technologie op zich kun je niet zo veel. Je moet het op de goede manier inzetten om echt het verschil te maken”, stelt Postma. Een partner zoals JADS is daarin volgens hem cruciaal. “JADS heeft een speciaal impactteam dat publiek-private samenwerkingen opzet. Daardoor krijgt het onderzoek ook daadwerkelijk een toepassing in de praktijk.” Calzone sluit af: “Ook in andere sectoren kan AI het verschil maken.”