Afstand houden door licht

Licht kan het gedrag van mensen beïnvloeden. Je kunt er zo voor zorgen dat mensen afstand houden. Of dat mensen doorlopen en niet op dezelfde plek stil blijven staan. Het studententeam IGNITE van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) doet onderzoek naar die interactie tussen mens en licht. 

Lichtshow

Dat resulteerde vorig jaar in een groot lichtkunstwerk van kubussen op het lichtfestival Glow in Eindhoven. Aan weerszijden van het object bevond zich een monitor. Als daar twee mensen tegelijkertijd hun handen over lieten gaan, creëerden ze een lichtshow. Het modulaire kunstwerk bleek zo succesvol dat het toenmalige team besloot daarmee verder te gaan. Zij richtten een zelfstandige stichting op los van de universiteit onder de naam ‘Hyper Collective’. 

IGNITE als studententeam bleef ook bestaan, mede gestimuleerd door het Intelligent Lighting Institute. Sinds september bestaat het team uit tien nieuwe studenten van onder meer de studierichtingen Industrial Design, Toegepaste Natuurkunde en Psychology of Technology van de TU/e en Mechatronics van Fontys Hogescholen.

Door de coronacrisis is afstand houden heel belangrijk geworden. Licht kan daarbij een rol in spelen, stelt Tim de Jong, student toegepaste natuurkunde en teamleider IGNITE. “Binnen de faculteit Toegepaste Natuurkunde loopt momenteel een project met ProRail om te kijken naar de mensenmassa’s in stations.” 

Omslag naar consument

Er zijn heel veel lichttechnologieën met allerlei sensoren en LED-armaturen. Maar niet al die technologieën bereiken ook de consument, zegt De Jong. “De consument heeft er geen idee van wat er allemaal met licht kan. Soms lukt het de lichtindustrie niet om de omslag te maken naar toepassingen bij de consument.”

IGNITE wil het gat tussen de technische mogelijkheden en hoe die in de maatschappij kunnen worden toegepast, dichten, gaat De Jong verder. “Als studententeam kunnen we een unieke positie innemen. Je komt als student makkelijk in contact met bedrijven, gemeentes en met onderzoeksinstellingen. Een student heeft geen andere belangen dan te leren hoe je de techniek verder kunt brengen.”

Onbewust

Met een lichtinstallatie tijdens Glow 2021 wil het team laten zien wat er mogelijk is. Daarmee onderzoekt het team hoe licht invloed heeft op de gemoedstoestand van mensen. Licht kan een gevoel van veiligheid geven, zegt De Jong. “Maar een sterk verlichte gang met tl-verlichting kan je ook als heel onprettig ervaren. Hoe je licht ervaart hangt van meer factoren af dan alleen de intensiteit ervan. Het gaat bijvoorbeeld om het moment van de dag. ’s Nachts verwacht je niet dat iets volledig fel verlicht is. Maar ook speelt de kleur van licht een rol. Bijvoorbeeld wit of blauw licht. Of het heel direct en hard licht is, of juist zacht, warm of koud. Het zijn allemaal factoren die van invloed zijn. Van die invloeden zijn mensen zich niet bewust.”

Niet alleen de onbewuste interactie tussen mensen en licht is voor het studententeam belangrijk. De lichtinstallatie moet ook een artistieke waarde hebben, zegt De Jong. “De installatie moet mooi zijn en fijn om naar te kijken. Het moet bijvoorbeeld niet alleen een gevoel van veiligheid geven, maar ook onderhoudend zijn.” 

Concepten

Wat het team gaat bouwen is nog niet besloten. Om tot een keuze te komen hielden de studenten een “battle of concepts”. “In groepjes van twee dachten we tien concepten. En elke week hebben we daar een van laten vallen, tot de beste drie over bleven.” De enige criteria voor de concepten waren: er is interactie tussen mensen, het is mooi om naar te kijken en het is geschikt voor groepen. 

Die beste drie concepten deelt het team op 3 februari met “de wereld”, zegt De Jong. Dan is er een livestream event, “een soort talkshow”. De studenten presenteren hun ideeën in drie video’s en er zijn gastsprekers.  Van de concepten maken de studenten digitale 3D-modellen die ze ook digitaal tentoonstellen. “Voor ons event nodigen we studenten en docenten uit, maar ook onderzoekers, ontwerpers en andere deskundigen uit de lichtsector en kunstenaars. We willen op die manier zoveel mogelijk feedback op onze drie concepten te krijgen.” Met die feedback kiest het team een concept dat ze verder uitwerken voor Glow. “Maar het kan natuurlijk zijn dat het helemaal iets anders wordt. Dat hangt af van de feedback die we krijgen.”

Kennisplatform

Uiteindelijk is de lichtinstallatie op Glow niet het einddoel, benadrukt De Jong. “We willen een kennisplatform vormen over hoe licht het gedrag van mensen kan beïnvloeden. Die kennis doen we onder meer op door op Glow direct de reacties van de bezoekers te zien en te meten. En we laten zien wat er mogelijk is. Dat willen we delen hun kennis met de bedrijven en onderzoekers uit de lichtindustrie, legt De Jong uit. “Zodat zij het kunnen gebruiken in hun producten.”

Voor De Jong is IGNITE een studententeam waar hij ook zijn creativiteit in kwijt kan. Als middelbare scholier twijfelde hij of hij naar de kunstacademie zou gaan. Het werd toch een studie natuurkunde. “Omdat ik daarin het beste jongetje van de klas was”, bekent de student. De Jong wil beide passies combineren. “Het natuurkundig modelleren van het gedrag van mensen en licht zo ontwerpen dat mensen het als prettig en mooi ervaren.” 

De Brainportregio is dan ook een perfecte locatie voor team IGNITE, stelt De Jong. “Aan de ene kant is er dat super innovatieve technische investeringsklimaat, en aan de andere kant het creatieve met bijvoorbeeld Design Academy Eindhoven. We hebben geweldige makers in Eindhoven. En met events als Dutch Design Week, Dutch Technology Week, Glow en Eindhoven Makers Faire perfecte podia.”