“Falen is de moeder van succes”, vertelt een bevlogen Gadi Rothenberg. Hij refereert hiermee aan een ‘ongelukje’ van elf jaar geleden, waarbij hij een onbedoelde maar uiteindelijk zeer succesvolle ontdekking deed. Rothenberg is hoogleraar heterogene katalyse en duurzame chemie bij het Van ‘t Hoff Institute for Molecular Sciences van de Universiteit van Amsterdam. Tijdens zijn zoektocht naar biokerosine ontwikkelde hij samen met zijn collega Albert ‘Appie’ Alberts – bekend van onder meer de Groningse rockband AA & The Doctors – bij toeval een uniek hars. Deze kleverige massa was totaal niet geschikt als biobrandstof, maar Alberts en Rothenberg beseften meteen dat ze het niet zomaar weg moesten gooien.
Kleefprut
Rothenberg noemt deze extreem goed plakkende massa ook wel ‘kleefprut’: “Het materiaal was volledig plantaardig, biologisch afbreekbaar én het loste op in water. Vanwege deze bijzondere eigenschappen hebben we het direct gepatenteerd.”
Veel experts waren sceptisch over de mogelijkheden van de kleefprut. Toch gaf de toenmalige decaan van de bètafaculteit Alberts en Rothenberg de ruimte en het vertrouwen om door te gaan met de ontwikkeling. In 2014 richtten zij de spin-off Plantics op en sleutelden ze net zo lang aan de prut tot er een volledig plantaardige thermohardende hars ontstond, het eerste thermohardende biomateriaal ter wereld.
Stoelen van hennep
In samenwerking met het Nederlandse meubelmerk VepaDrentea ontwikkelde Plantics als onderdeel van het Biobased Resin Composites (BRECSIT)-project een serie stoelen waarvan zowel de grondstof als het bindmiddel (de hars) volledig plantaardig, biologisch en recyclebaar is. Er worden dus geen lijmstoffen gebruikt die giftige chemicaliën bevatten. Vezels uit hennep dienen als grondstof voor de zitting van de stoel.
Rothenberg is enthousiast over de veelzijdigheid van hennep: “Deze plant groeit razendsnel zonder kunstmest of bestrijdingsmiddelen, wordt in Nederland verbouwd en heeft weinig water nodig. Een ander groot voordeel van hennep is dat het veel CO2 opneemt.” Bij het gehele productieproces van de stoel wordt er zelfs meer CO2 opgenomen dan uitgestoten. De onderdelen van de stoel zijn bovendien zo ontworpen dat ze na gebruik gemakkelijk gescheiden en hergebruikt kunnen worden.
Mensen hoeven ook niet bang te zijn dat de stoel oplost als hij in aanraking komt met water. Plantics heeft de hars inmiddels zo ver ontwikkeld dat de oplosbaarheid gecontroleerd kan worden via een scheikundige tweak. Gevraagd naar waarom hij eigenlijk koos voor een stoel als eerste product vertelt Rothenberg: “Het is relatief moeilijk om een stoel te maken, moeilijker dan bijvoorbeeld een tafel. Op deze manier weet iedereen dat we echt iets heel bijzonders hebben neergezet.”
“Hij is een soort van Nederlandse Mick Jagger. Maar aan de andere kant heeft hij samengewerkt met drie Nobelprijswinnaars.”
Gadi Rothenberg
Toepassingen
Ook op andere gebieden gaat Rothenberg samenwerkingen aan. Duurzaamheid staat hierbij hoog op de agenda. Samen met het Friese bedrijf EverUse, specialist in circulaire isolatie, heeft Plantics bijvoorbeeld een innovatief sandwichpaneel ontwikkeld voor een Tiny House in Emmen. Dit huis werd volledig gemaakt van op biomassa gebaseerde materialen. EverUse impregneerde de buitenlaag van een circulaire isolatieplaat met de speciale hars van Plantics. Zo ontstond er een hard oppervlakte dat dienst kon doen als een sandwichpaneel.
Om eventuele concurrenten niet wijzer te maken dan ze al zijn, wil Rothenberg verder niet te veel loslaten over andere mogelijke toepassingen van de hars. Wel noemt hij enkele algemene voorbeelden: “Denk aan verpakkingsmaterialen, bouwmaterialen, meubels en boten.” Plantics is in ieder geval nog lang niet klaar met het ontwikkelen van biomaterialen. Zo komen er nog biologische plantenpotten op de markt die samen met de plant de grond in kunnen. Helemaal circulair dus.
Ruimte voor innovatie
Collega en mede-uitvinder Albert Alberts is inmiddels aardig op leeftijd en heeft een punt gezet achter zijn muzikale carrière. Zijn werk als chemicus bij Plantics staat inmiddels ook op een veel lager pitje, hij komt er nog maar zelden. Vol bewondering vertelt Rothenberg: “Hij heeft een heel interessant leven geleid. Er is zelfs een boek over hem geschreven: Appie Alberts. Doctor in de Rock-’n- Roll. Hij is een soort van Nederlandse Mick Jagger. Maar aan de andere kant heeft hij samengewerkt met drie Nobelprijswinnaars.”
Deze menselijke, warme kant van Rothenberg komt ook naar voren in zijn advies aan jonge wetenschappers: “Jonge mensen zouden niet bang hoeven te zijn om te falen. Als je altijd maar het rechte pad bewandelt en nooit eens een afslag neemt, loop je een hoop dingen mis. Het is juist goed om af en toe eens een risico te nemen.” Daarbij mag je volgens Rothenberg best een groter doel nastreven. Er is bijvoorbeeld niks mis mee om de wereld te willen verbeteren. “Ik heb soms het idee dat er niet genoeg ruimte geboden wordt aan echte innovatie. Daardoor blijven er voor jongeren vaak allerlei deuren gesloten. Maar als je iets wil, gaat het je lukken. Durf groots te denken en blijf proberen!”
Lees hier meer over duurzame materialen zoals kleefprut
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
