Van 100-dagen project tot langjarige onderzoeken: Fontys ICT weet de aansluiting met overheid en bedrijfsleven goed te vinden

By Bart Brouwers

Om een goed beeld te krijgen van de IT & Data Science sector en de krachten van Brabant in deze sector heeft de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) een verdiepende studie uitgevoerd. In een bijna 300 pagina’s dik rapport biedt de studie een overzicht van de omvang van de IT en datascience sector in Brabant, met al zijn trends, ontwikkelingen en samenwerkingsmogelijkheden.  

Lees in ons overzichtsartikel meer over aard en resultaten van de studie

Eén van de conclusies van het rapport is dat Brabant opvallend sterk is in het opleiden van IT-talent. De BOM ziet dit aspect binnen het IT- en dataspeelveld dan ook als één van de meest belangrijke unique selling points ten opzichte van andere regio’s. Dat resultaat wordt zichtbaar dankzij diverse specifieke opleidingen op universitair niveau bij TU Eindhoven, Tilburg University en JADS, op HBO-niveau bij Fontys, Avans, BUas en HAS, maar steeds meer ook op MBO-niveau. Een kleine greep uit de conclusies vanuit de studie rond talentontwikkeling laat dat zien:

• Brabant levert de meeste geslaagde hoger opgeleide IT & data studenten in Nederland,
• Brabant heeft de grootste en meest stabiele groei van geslaagde & nieuwe IT studenten in Nederland,
• Brabant heeft de hoogste relatieve groei van geslaagde IT Master studenten,
• Brabant heeft de hoogste relatieve groei van nieuwe bachelor IT studenten,
• Fontys Hogeschool ICT is de nummer 1 in Nederland met de meest geslaagde IT studenten.

De maatschappij kan er intussen geen genoeg van krijgen, zo groot is de vraag naar IT- en datatalenten. “Van al onze afgestudeerden heeft 99% al tijdens de studie een baan gevonden”, zegt lector AI & Big Data Gerard Schouten van Fontys ICT. “En gelukkig weten ook steeds meer nieuwe studenten ons te vinden.” Deels komt dat, zegt Schouten, door de ontwikkelingen binnen zijn instituut in de afgelopen jaren. “En dan vooral vanwege de keuze die we hebben gemaakt om Artificial Intelligence een prominentere rol te geven. De specialisatierichting AI is immens populair.”

Het is dan ook geen verrassing dat het Fontysbrede AI-kenniscentrum vooral geland is bij de ICT-opleiding. “We werken er met verschillende lectoraten samen aan een reeks onderzoeksprojecten, voor een groot deel samen met het regionale mkb.”

De plek waar dat gebeurt is steeds vaker het Fontys ICT Innovationlab in het TQ-gebouw op Strijp-T. Programmamanager Suzanne van Kuijk roemt vooral het vernieuwende onderwijsconcept van het lab waarbinnen onderwijs, onderzoek en ondernemerschap samenkomen. “Dat gebeurt zowel via contextrijke, specifieke vraagstukken die rechtstreeks uit het bedrijfsleven komen, als in meer langdurige onderzoeken vanuit de lectoraten. Verbondenheid met het werkveld is in beide gevallen een voorwaarde; vandaar dat vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, maar ook van de overheid, constant aanwezig zijn in ons lab. Het resultaat is goed voor de studenten, maar minstens zo zeer voor die partijen van buiten. En voor ons als opleiding helpt het in ons eigen professionaliseringsproces.”

Voorbeelden van partijen die in AI- en datagerelateerde trajecten een rol hebben zijn HERE, PSV en de gemeente Eindhoven. Michiel Oomen, Programmamanager Digitale Innovatie bij de gemeente Eindhoven, had drie redenen om in te stappen: “Ten eerste natuurlijk puur inhoudelijk: het levert ons nieuwe kennis en inzichten op rond specifieke uitdagingen van de gemeente. Daarnaast leren we van de moderne en inspirerende werkwijze van de studenten, bijvoorbeeld rond agile werken. En tenslotte is er ons werkgeversbelang: hopelijk kunnen we een aantal van die slimmeriken overhalen om bij ons te komen werken.” Dankzij het Innovatielab werden er al verkenningen uitgevoerd rond de Genneper Parken en voor een project om vitaliteit te stimuleren. 

Naast deze verkenningen, die meestal rond de honderd dagen duren, biedt Fontys ICT ook langdurigere projecten aan. Deze kennen een doorloptijd van zo’n vier of vijf jaar en worden ondersteund door de inbreng van subsidies en grotere financiële bijdragen van de partners zelf. “Dan heb je het over structureel praktijkgericht onderzoek”, zegt Schouten. “Dan kan het zowel gaan om de ontwikkeling van een bepaalde technologie als de toepassing daarvan in een maatschappelijke context.” Een voorbeeld daarvan is het biomonitoringproject dat met behulp van drones en AI automatisch de ontwikkeling van wilde bloemen in het open veld registreert. “Het gaat er dan niet om de nieuwste algoritmes te bedenken, maar de bestaande in te zetten voor nieuwe toepassingen. Zo iets doe je vanzelfsprekend niet in honderd dagen. Bovendien heb je er veel verschillende partijen voor nodig.”

Speciaal voor dit soort trajecten heeft Fontys ICT het platform SPARC (Sharing Platform for Applied Research Cooperation) opgericht. Alle projecten, projectpartners en onderzoekslijnen komen daarop samen. SPARC functioneert in feite als brug voor het collectief aan partners van het Fontys ICT InnovationLab.

Fieldlabs

Hoe goed te resultaten ook zijn, om Fontys ICT voor het bedrijfsleven nog wat meer ‘top-of-mind’ te maken is nog wel wat werk te verzetten, weet ook Gerard Schouten. “Wat gelukkig helpt, is dat de overheid inmiddels wel de blik al volop op de hogescholen gericht heeft. Maar zelfs tegen die achtergrond wordt het HBO binnen het onderzoeksdomein wel nog te vaak overgeslagen als partner. We zijn voor veel partijen toch nog te onbekend. Het is trouwens vooral onze eigen taak om daar verandering in aan te brengen. We moeten daarvoor ook wat slimmer worden in onze subsidieaanvragen. Op dat terrein hebben de universiteiten toch net wat meer ervaring en handigheid.”

Fieldlabs – die typische plekken waar de ‘echte’ wereld samenkomt met die van het toegepaste onderzoek – zouden daar ook wel een rol in kunnen spelen. Diverse Fontys hogescholen participeren inmiddels actief in allerlei fieldlabs. Suzanne van Kuijk: “Wij zitten bijvoorbeeld in ‘MKB-Drive’, Duurzaam Regionaal Innovatief & Veerkrachtig Ecosysteem: een project van ROC Tilburg, Mindlabs, gemeente Tilburg, Appsemble en Fontys Hogeschool ICT. SPARC heeft de projectaanvraag gecofinancierd. In dit fieldlab zoeken we met het mkb naar mogelijkheden om veilig data te delen en er nieuwe business uit te halen.” 

Dat dit soort projecten niet alleen voor het mkb interessant zijn, bevestigt ook Michiel Oomen. “Niet voor niets is de gemeente Tilburg betrokken bij MKB-drive. Net zoals wij als gemeente Eindhoven al veel baat hebben gehad bij het werk van het Innovation Lab. We zullen er zeker nog vaker aankloppen. Niet als exclusieve onderzoekspartner, maar wel vanuit de ervaring dat we voor specifieke prototyping of snelle verkenningen aan dit lab een heel goede partner hebben.”

Om een goed beeld te krijgen van de IT & Data Science sector en de krachten van Brabant in deze sector heeft de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) een verdiepende studie uitgevoerd. Zelf ook het complete rapport lezen? Download hier een exemplaar.