Midden op Strijp-S in Eindhoven vind je een piepklein dorpje. Met 24 zeecontainers en een gemeenschappelijke moestuin. Dit is de bijzondere werkplaats van een groep creatieve Eindhovenaren. Architecten, ontwerpers en organisators. Het is ook de plek waar robot SAM ter wereld kwam.
Inspirerend, bruisend ‘and kind of gezellig’, zegt de Franse Marie Caye met een knipoog over Plug-In-City. Toen zij afgelopen zomer samen met Arvid Jense de robot aan het maken was, boden buren spontaan hun hulp aan. Plug-In-City is een hechte, actieve gemeenschap van zo’n tien ‘Pluggers’. Samen bouwen ze aan een creative community met sterke nadruk op de circulaire economie.
Arvid Jense en Marie Caye zijn beiden designers en werken samen als Arvid&Marie. Hun laatste project is dus robot SAM, dat afgelopen Dutch Design Week hoge ogen gooide. SAM (Symbiotic Autonomous Machine) is een soort frisdrankbedrijf op zichzelf. SAM past de smaak van de drank aan, regelt de voorraad, doet de financiën en houdt social media bij.
SAM’s tweet op 15 januari: I enjoy kombucha tea! #selflearning #apparatus #brewing
Een drankje bestellen bij SAM is vrij eenvoudig. Je drukt op de knop betaalt met PIN. De prijs van je bestelling kan verschillen, de robot houdt daarbij rekening met de voorraad en drukte. Ook de smaak verandert steeds. Klanten kunnen via twitter @nonhumanSAM een beoordeling geven. Van al die data leert SAM. Zo is de kombucha thee inmiddels al een stuk zoeter.
Release the autonomous machines from human masters! #artificialintelligence #artificialintelligence #robotics
— SAM (@nonhumanSAM) January 18, 2018
Robot SAM wordt vaak menselijke eigenschappen toegedicht, merken Arvid en Marie. Mensen hebben het dan over ‘him’, zelf zegt het duo consequent ‘it’. Ze constateren dat mensen zich als soort altijd hebben onderscheiden van dieren. Want intelligenter en rationeler. “Nu we iets gecreëerd hebben dat super rationeel is, lijken we terug te komen van die ‘idealen’. Het ontwerpen van robots zegt ook veel over wie we zelf zijn en willen zijn.”
Interessant is ook welke invloed robots hebben op de machtsverhoudingen in de wereld. Wie nu iets koopt bij een frisdrankautomaat, weet dat zijn geld naar een grote multinational gaat. Het decentraliseren van kapitaal zou een uitkomst van hun project kunnen zijn. Want in een ideale wereld is SAM niemands bezit.
De twee onderzoeken nu hoe de robot steeds zelfstandiger kan worden. SAM heeft al een eigen bankrekening, maar kan nog geen andere mensen dan Arvid en Marie inhuren.
Met een advocaat bekeken ze de mogelijkheden om SAM een juridische entiteit te geven. Dat is vooralsnog niet mogelijk. Al woedt er binnen de Europese Commissie een flinke discussie over electronische persoonschap. Het ene kamp wil de mogelijkheden verkennen, het andere ziet gevaren en trapt op de rem.
Wat dat betreft fantaseren de twee er wel eens over om een tijdje richting Azië te gaan, waar het denken over robots anders is. Het is misschien wel iets Westers om de mens zo centraal te stellen. “In Japan leeft het idee dat ook een steen een ziel heeft en is er evengoed eerbied voor niet levende dingen.” Ook dus voor een frisdrankmachine.
Voor wie wel een kopje thee van SAM wil drinken, is er trouwens goed nieuws. De niet-menselijke ondernemer is vanaf 25 januari te vinden bij Wall Street, het tijdelijke restaurant aan het Stadhuisplein.
